پیراسته فر
خبری تحلیلیپیراسته فر
خبری تحلیلیزندگینامه آیت الله بروجردی+روابط باامام خمینی
در فاصله وفات آیت الله شیخ عبدالکریم حائری( ۹ بهمن ۱۳۱۵) تا مهاجرت آیت الله سیدحسین بروجردی به قم(۱۳۲۳)، ریاست اداره حوزه علمیه قم برعهده سه تن از استادان بزرگ این حوزه قرار گرفت: سیدمحمد حجت کوه‌کمری، سیدمحمدتقی خوانساری و سیدصدرالدین صدر.
مراودات وتعاملات امام خمینی وآیت الله بروجردی اززبان نوه آیت الله بروجردی
آیت‌الله سیدجواد علوی بروجردی(متولد فروردین ۱۳۳۰ شمسی)فرزندسید محمدحسین علوی، نوه آیت‌الله العظمی بروجردی و استاد درس خارج حوزه
ازآشنایی امام خمینی باآیت الله بروجردی؟
حضرت آیت‌الله بروجردی در زمان مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، هفت ماه در قم سکونت داشتند. داستان از این قرار بود، ایشان هنگام مراجعت از عتبات به بروجرد در مرز دستگیر و به تهران منتقل شدند و صد روز در زندان بودند.
رفتن به زادگاه-بروجرد-ممنوع
آیت الله سید محمد جواد علوی طباطبایی بروجردی می گوید: آیت الله سیدحسین بروجردی،بعد از آزادی از زندان، نمی‌خواستند در تهران بمانند و قصد داشتند به شهر دیگری بروند. مسئولین-رژیم شاه- اجازه بازگشت به بروجرد را به ایشان ندادند و گفتند، می‌توانید به مشهد بروید. آن زمان، «مشهد »دارای حوزه علمیه بزرگی بود، لذا به مشهد رفتند. علما و شخصیت‌های مشهد از ایشان استقبال کردند و نماز تاریخی در مسجد گوهرشاد به امامت آقا برگزار شد.
۱۱ماه اقامت درمشهد
آیت الله محمدباقر محسنی ملایری متولد ( ۱۳۲۴) می‌گفتند: مرحوم آقامیرزا محمد آقازاده، هر شب و مرحوم حاج‌آقا حسین قمی بعضی از شبها در نماز آیت‌الله بروجردی شرکت میکردند. به هر حال، ایشان یازده ماه در مشهد ماندند و به تدریس پرداختند. بعد از آن، یک مرتبه از مشهد بیرون آمدند. از اسناد به دست آمده امروز مشخص شده است ارتش خراسان عامل اصلی خروج آیت‌الله بروجردی از مشهد بوده است و در اصل ایشان را بیرون کردند.
دلیل آن نیز برگزاری جلساتی بود که بیشتر در منزل آیت‌الله بروجردی و برخی هم در منزل آقامیرزا یونس اردبیلی برگزار می‌شد. در این جلسات، مرحوم میرزا محمد آقازاده (فرزند مرحوم آخوند خراسانی) و مرحوم «آیت الله حاج‌آقا حسین قمی» نیز حضور داشتند و راهکارهایی برای مقابله با رضاشاه ارائه می‌دادند. آیت‌الله بروجردی محور این جلسات بود. بنابراین، رژیم احساس کرده بود که حضور ایشان در مشهد، اسباب زحمت است. لذا عذر ایشان را خواستند.
۷ماه اقامت درقم
آیت الله سید محمد جواد علوی طباطبایی بروجردی می گوید:آیت الله بروجردی پس از خروج از مشهد، به قم آمدند و هفت ماه در این شهر بودند. در این زمان، مرحوم حاج‌آقا نورالله اصفهانی هم از اصفهان به قم آمده بودند و در حوزه عملاً قیامی بر ضد رضاشاه صورت گرفته بود.
محمدمهدی نجفی اصفهانی ، معروف به حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی ملقب به ثقةالاسلام.(۱۲۳۸- ۱۳۰۶).
نوه یت الله بروجردی می گوید:البته مرحوم حاج‌شیخ عبدالکریم حائری در این کار دخالت نمی‌کرد و آیت‌الله بروجردی هم در مدتی که در قم بودند، بنایشان بر این بود که همان مشی حاج‌شیخ را دنبال کنند و در هیچ یک از امور حوزه، خارج از خط‌مشی ایشان عمل نکنند تا مقابله‌ای با مرحوم حاج شیخ تلقی نشود.
آیت‌الله روح الله کمالوند(متوفی۱۶اردیبهشت ۱۳۴۳)ازبنیانگذاران حوزه علمیه خرم آباد-باکمک آیت الله بروجردی
آیت‌الله بروجردی در مدت اقامت در قم، درس خود را شروع کردند و کسانی همچون حاج‌آقا روح‌الله کمالوند و جمعی دیگر از فضلای حوزه در درس ایشان شرکت میکردند. بنده هنوز شواهدی پیدا نکردم که نشان دهد امام خمینی هم در آن دوره در درس آیت‌الله بروجردی شرکت کرده باشند.
به تحریک وحمایت شاه آیت الله بروجردی را ازقم بردند
به هر حال، پس از هفت ماه حضور آیت‌الله بروجردی در قم، ناگهان اتفاقاتی می‌افتد و بروجردی‌ها را تحریک می‌کنند که آیت‌الله بروجردی به شهر خودشان ببرند. به قول یکی از آقایان، در شهری که چهار تا اتوبوس پیدا نمی‌شد، چهل تا اتوبوس از بروجرد آمد سراغ آیت‌الله بروجردی؛ و ایشان به بروجرد رفتند. از این رو قرائن نشان می دهد دست‌هایی از طرف رضاخان در این امر دخیل بوده است.
وقتی آیت‌الله العظمی بروجردی در بروجرد بودند، حضرت امام با ایشان ارتباط داشتند و نامه هایی از امام به آیت‌الله بروجردی از آن دوران در دست هست.
سیدجوادبروجردی می گوید:پدر من (آیت الله سیدمحمدحسین علوی طباطبایی بروجردی،متوفیخرداد ۱۳۸۵)نقل میکردند، از امام خمینی سؤال کردم، شما در مسئله آمدن آیت‌الله بروجردی به قم، بسیار تلاش کردید. به چه دلیل بر روی ایشان تأکید داشتید؟
امام در پاسخ فرموده بودند: پیش از آنکه آیت‌الله بروجردی به قم بیایند، مراتب علم و کمال و فضل ایشان را فهمیده بودیم. همه این مسئله را می‌دانستند. پس از رحلت آیت‌الله حاج‌شیخ عبدالکریم حائری، ضرورت داشت شخصیت بزرگی به قم بیاید و ما احساس کردیم که آیت‌الله بروجردی همان کسی است که ما می‌خواهیم.
اولین دعوت را-ازبروجردی-آیت‌الله صدرالدین صدرکردند.
تولدرجب سال ۱۲۹۹کاظمین-وفات۱۳۷۳ق(۵ دی ۱۳۳۲)-قم
البته لازم به ذکر است اصل طرح دعوت از آیت‌الله بروجردی به قم، متعلق به آیت‌الله صدرالدین صدر بوده است. آیت‌الله صدر رئیس حوزه بودند و نسبت به آیت الله سید محمد تقی خوانساری(متولد ۱۳۰۵خوانسار-وفات۱۳۷۱همدان)
و «آیت الله سیدمحمدحجت کوه کمره ای»(متولدشعبان ۱۳۱۰قمری تبریز -وفات جمادی الاول۱۳۷۲)از نظر سن برتری داشت؛ به‌گونه‌ای که مسئولان دولتی نزد ایشان رفت و آمد داشتند و ارتباط حوزه علمیه با حکومت حتی در زمان رضاشاه، از طریق ایشان صورت می گرفت.
«آیت الله سیدمحمدحجت کوه کمره ای»-مراسم کلنگ زنی مدرسه حجتیه قم.
آیت الله سیدجوادبروجردی می گوید:همچنین در زمانی که مرحوم «آیت الله آقا سیدابوالحسن اصفهانی »اجازه اش را پس گرفته بود و حوزه در یک حالت بحرانی واقع شده بود. هر چه از وجوهات شرعی در اختیار مرحوم آیت الله صدر بود به طلبه ها شهریه دادند و بعد تا جایی که ممکن بود قرض کردند و شهریه دادند. در این زمان شهریه ها کم شده بود، زندگی طلبه ها اداره نمی شد و زمزمه رها کردن کردن درس و حوزه را داشتند. و مرحوم آیت الله صدر مستأصل شده بود.
آیت الله شبیری زنجانی
حضرت آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی از قول آقای سید علی خوانساری(فرزند مرحوم آیت الله سید محمد تقی خوانساری) برای بنده نقل کردند: «یک شب که آخر شب به خانه برمیگشتم، دیدم آیت‌الله صدر حالتی مضطرب دارد و در حالی که بدون عبا بود، در داخل کوچه قدم میزند. تا آیت الله صدر را دیدم جلو رفتم و سلام کردم و دست ایشان را بوسیدم. به من فرمود: خانه میروی. عرض کردم بله. فرمود: به آقای والد اطلاع بده من با ایشان کار دارم و الآن منزل شما می آیم. آقای سید علی خوانساری ادامه داد: پدر من شبها زود میخوابید و من خجالت کشیدم بگویم پدر من خواب است. گفتم به روی چشم. چند قدمی که جلو رفتم به من فرمود: خدمت آیت‌الله حجت هم اطلاع بده به منزل شما بیاید.
جلسه مهم تاریخ ساز۳مرجع بزرگ زمان
آیات(مراجع) ثلاث :صدر،حجت،خوانساری
سدجواد:به آیت‌الله صدر عرض کردم: آیت الله حجت زود میخوابند و الآن خوابیده اند. فرمود: بگو ایشان را بیدار کنند. گفتم به روی چشم. رفتم درب خانه آیت الله حجت را زدم، عرض کردم: آیت الله صدر این چنین فرمودند. جواب دادند آیت الله حجت چند ساعتی است که خوابیده اند. سپس ایشان(آقای سید علی خوانساری) ادامه داد، آمدم خانه خودمان پدرم خواب بود، ایشان را بیدار کردم. موضوع را برای ایشان توضیح دادم، در این موقع آیت الله صدر هم تشریف آوردند. بلافاصله سئوال کردند آیت الله حجت تشریف نیاوردند؟ گفتم: رفتم درب خانه شان، گفتند خوابیده است. آیت الله صدر فرمود: به خانه ایشان بروید و بگوید ایشان را بیدار کنند. بعد از مدتی آیت الله حجت هم به منزل ما تشریف آوردند.
موضوع جلسه مهم؟خطرنعطیلی حوزه قم
وقتی این سه مرجع بزرگوار دور هم جمع شدند. آیت‌الله صدر به ایشان گفت:
«واقعیت این است که حوزه قم با این شرایط به دست ما اداره نمی‌شود. مرجع اعلی، «آقاسیدابوالحسن اصفهانی»(۱۲۸۴–۱۳۶۵ ق) در نجف هستند و ایشان اجازه‌شان را پس گرفته‌اند و وساطت‌هایی هم که برای تغییر نظر ایشان انجام شده، مؤثر نبوده است. اگر ما می‌خواهیم حوزه قم حفظ شود، باید کسی در حد ایشان را بیاوریم تا حوزه ماندگار شود؛ وگرنه نمی‌توانیم شهریه قم را تأمین کنیم و حوزه قم تعطیل میشود. من فکر کردم و دیدم کسی که در شأن آیت الله سیدابوالحسن باشد و بتواند حوزه را اداره کند، آیت‌الله بروجردی است که اکنون در بروجرد است. آقایان هم اگر راه دیگری به نظرشان میرسد بگویند».
اخلاص« آیت الله صدر»موجب آمدن آیت الله بروجردی شد
مرحوم آیت‌الله حجت نیز گفته بودند: «من آقای بروجردی را می‌شناسم. و جهات فضل و کمال ایشان را می دانم». سپس فرمودند: «مطلب دیگری هم هست و آن اینکه اگر آیت‌الله بروجردی بیاید آقایان آذری زبان مرا حفظ می‌کنند ؛اما جایگاه شما-صدر- و آقای خوانساری، کاملاً ساقط خواهد شد ». مرحوم آیت‌الله صدر فرمودند: «من درباره حوزه امام زمان صحبت می‌کنم. این حوزه باید باقی بماند؛ ما چه ارزشی داریم؛ به‌جهنم که ما ساقط می‌شویم!».
آیت‌الله شبیری زنجانی، این حکایت را درباره خلوص آیت‌الله صدر نقل میکردند و اینکه این اخلاص‌هاست که حوزه را نگه داشته است. به هر حال، شالوده دعوت از آیت‌الله بروجردی برای آمدن به قم، از آن هنگام ریخته شد.
تلاش امام خمینی برای بازگرداندن آیت الله العظمی بروجردی به قم به چه صورت بود؟
آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی(مؤسس حوزه علمیه قم)متولدسال ۱۲۷۶ق-وفات ۱۸ ذی‌القعده سال ۱۳۵۵
امام جزء کسانی بود که بسیار تلاش میکردند تا آیت‌الله بروجردی به قم بیایند و با ایشان ارتباط داشتند. در این زمان حدود هفت سال از رحلت آیت‌الله حاج‌شیخ عبدالکریم حائری گذشته بود.
سخت ترین دوران علمای قم نیز در همین دوره (ازرحلت آیت‌الله حائری تا آمدن آیت‌الله بروجردی) بود.
ازاین‌رو، علمای قم تصمیم گرفتند نامه‌ای به آیت‌الله بروجردی بنویسند و از ایشان برای سفر به قم دعوت کنند. البته ما هنوز به این نامه دست پیدا نکرده‌ایم؛ ولی نامه‌های متعددی از حضرت امام به آیت‌الله بروجردی در این زمینه وجود دارد که در یک مورد بسیار خاضعانه نوشته شده است:
«شما وعده فرمودید که در این تاریخ بیایید. ان‌شاءلله امیدوارم به وعده خود عمل کنید و اینجا همه فضلا منتظر هستند».
از محتوای این نامه چنین برمی‌آید که نامه‌ها و درخواست‌های متعددی به آیت‌الله بروجردی ارسال شده و آمدن ایشان به قم مسلم شده بود و بحث درباره زمان حرکت ایشان بود. ولی آیت‌الله بروجردی تا پیش از مریضی‌شان برای سفر به قم اقدام نکردند.
علت پرهیز آیت‌الله بروجردی از سفر به قم و پذیرش مرجعیت چه بود؟
«آیت الله سید جواد علوی بروجردی» می گوید:بنده دلیل آن را دو چیز می‌دانم؛ یکی اینکه آقاسیدابوالحسن مرجع اعلی بود و آیت‌الله بروجردی معتقد بودند تا وقتی کسی در رأس مرجعیت است، باید او را حفظ کرد و نباید مراجع دیگری را در کنار او مطرح کرد تا در مقابل ایشان قرار گیرد. ایشان به‌گونه‌ای به آقاسیدابوالحسن احترام می‌گذاشت که درباره دیگران سابقه نداشت. ایشان چون از وضعیت قم اطلاع داشتند و می‌دانستند که امکان دارد ایشان را در مقابل آقاسیدابوالحسن قرار دهند، از آمدن به قم ابا داشتند.
نمازجماعت اسیدابوالحسن اصفهانی
دیگر آنکه «مرجعیت علمای ثلاث» نیز در قم جا افتاده بود و وقتی شخصی بالاتر همچون آیت‌الله بروجردی به آنجا می‌رفت، طبعاً افراد پایین‌تر کنار زده می‌شدند. ازاین‌رو ایشان نمی‌خواست نظم موجود در قم را به هم بزند و در این خصوص بسیار اهتمام داشت. ایشان حتی وقتی که در قم بودند، نسبت‌به دیگر بزرگان حوزه، مسائل بسیاری را رعایت میکردند. ازاین‌رو، در خصوص سفر به قم اقدامی نمی‌کردند. این مسئله هم نشان از تقوای ایشان دارد. حوزه‌ای با طلاب و فضلای فراوان، در فاصله‌ای نزدیک، به نیاز دارد؛ او هم مرد این حوزه است و مرجعیت و زعامت نیز در همین حوزه شکل می‌گیرد؛ با این حال، ایشان هیچ رغبتی از خود برای حضور در آنجا نشان نمی‌دهد. این امر دلالت میکند بر اینکه واقعاً به دنبال مرجعیت و کسب ریاست نبوده است.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:سایت رهبری-لیدر-می نویسد:در فاصله وفات حائری تا مهاجرت بروجردی به قم، ریاست اداره حوزه علمیه قم برعهده سه تن از استادان بزرگ این حوزه قرار گرفت: سیدمحمد حجت کوه‌کمری، سیدمحمدتقی خوانساری و سیدصدرالدین صدر. گفتنی است که پس از فوت حائری، با توجه به شرایط دشواری که رژیم پهلوی برای حوزه و روحانیان به وجود آورده بود، خاصه اتفاقاتی که در حوزه علمیه مشهد رخ داده بود، بیم آن می‌رفت که حوزه علمیه قم نیز تعطیل شود؛ در این شرایط بود که این سه تن تصمیم گرفتند با تشریک مساعی حوزه علمیه قم را از این خطر نجات بخشند.پایان توضیحات.
در مورد بیماری آیت الله العظمی بروجردی و آمدن ایشان به قم توضیح دهید.
آقا همچنان از آمدن به قم ابا داشتند که دچار بیماری شدند. وقتی درد و ناراحتی شدید ایشان را فرا می‌گیرد و در مدتی کوتاه حالت عفونی پیدا میکند وضع‌شان بسیار وخیم شده و به تب و لرز می‌افتند و تا اینکه شبانه به سمت تهران حرکت می‌کنند.
«نذر»آیت الله بروجردی؟
در آن زمان آمبولانس و امکانات مناسبی نبود؛ لذا اتو‌بوسی را آماده می کنند که آقا بتوانند در آن بخوابند. خود آقا می‌فرمودند: درد شدیدی داشتم مسکّن‌هایی به من زدند و من خوابم برد. در مسیر تهران وقتی از خواب بیدار شدم، چشمم به بارگاه حضرت معصومه (س) افتاد. برخی از ایشان نقل می‌کنند که فرموده بود: من نذر کردم اگر از این کسالت رهایی پیدا کنم، همین جا در قم بمانم و جای دیگری نروم. همچنین نذر کرده بودند بعد از بهبودی سفری برای زیارت آقا علی‌بن‌موسی الرضا (ع) مشرف شوند که به نذرشان هم بلافاصله عمل کردند.
آیت الله فیروزآبادی دربیمارستان(مؤسس بیمارستان)بالاسر-ایت الله بروجردی-مریضخانه(بیمارستان)فیروزآبادی
ایشان به مدت دو ماه در بیمارستان فیروزآبادی تهران بستری شدند. در این مدت، تقریباً همه شخصیت‌های روحانی و سیاسی از قم و تهران، از شاه گرفته تا دیگران، به عیادت ایشان آمدند در این شرایط، فرصت بسیار خوبی برای کسانی که تقاضا داشتند ایشان به قم بیایند، فراهم شد.
در جریان ورود آیت الله العظمی بروجردی به قم، به غیر از حضرت امام خمینی چه کسانی نقش داشتند؟
در این خصوص، دو نفر در سازمان‌دهی حرکت ایشان به قم نقش اساسی داشتند؛ هرچند مراجع قم، به‌ویژه آیت‌الله صدر در سطح بالا تصمیم‌گیری کرده بودند، اما اقدامات عملی را این دو نفر انجام دادند: یکی امام خمینی از قم بود که مرحوم حاج‌آقا مرتضی حائری یزدی .
مرحوم آقاسیدمحمد محقق داماد و دیگری مرحوم آقای سیدمحمد بهبهانی از تهران بود.
تفاوت دیدگاه آیت الله سیدمحمد بهبهانی باامام خمینی
نظر امام در خصوص حضور آیت‌الله بروجردی در قم، بیشتر از جنبه تثبیت بیشتر و تعالی حوزه و حفظ نقش مرجعیت در سیاست های مملکتی بود؛ اما آقای سیدمحمد بهبهانی نظر دیگری داشت. نظر ایشان این بود که بعد از شهریور ۱۳۲۰ و خروج رضاشاه از ایران، شرایط کشور بسیار حساس شده است؛ احزاب شروع به فعالیت کرده بودند؛ حزب توده قوی‌ترین حزب شده بود و دانشجویان و مراکز روشنفکری به تفکر چپ گرایش یافته بودند. شاه ضعیف بود و شوروی هم در کنار ما تهدیدی جدی به شمار می‌رفت. هر روز خبر می‌رسید که یکی از کشورهای اروپایی، در دامن شوروی افتاده است. چون ایران نیز هم مرز با شوروی است، لذا در معرض خطر بود. ازاین‌رو نظرشان بر این بود که ایران احتیاج دارد به یک حوزه بسیار قوی که در رأس آن یک شخصیت قوی باشد تا بتواند از عقاید مردم حراست کند و در این صورت، نفوذ اجنبی بسیار مشکل خواهد شد.
رابطه آیت الله بهبهانی بادربارشاه
امام تلاش می‌کرد طلاب و فضلا را به تهران ببرد و از روحانیون و شخصیت‌ها برای دعوت از آیت‌الله بروجردی نامه جمع می‌کرد. آقای بهبهانی هم در تهران همین کار را می‌کرد. ایشان همیشه با دربار حتی در زمان رضاخان هم رفیق بود و این رفاقت تا سال ۱۳۴۲ ادامه داشت که با آغاز حرکت های انقلابی روحانیت این رفاقت به هم خورد. مرحوم آیت الله بهبهانی در وقایع سال ۱۳۴۲ به دفاع از امام خمینی و تظاهرات مردم برخاست،
نصیری از جانب شاه برای ایشان-بهبهانی- پیغام آورده بود که اعلیحضرت فرمودند؛ دفاع از روحانیت، امام و مردم را رها کن و
ارتشبد نعمت الله نصیری ، رئیس ساواک
ازمخالفت ما دست بردار وگرنه دستور میدهم ریشت را خشک خشک بتراشند – با همین تعبییر – مرحوم آیت الله بهبهانی جواب داده بود: سلام من را به اعلی حضرت برسانید و بگویید که: در ۲۸ مرداد۱۳۳۲ که من باعث شدم سلطنت شما برگردد
مردم آنقدر «تف» به ریش من انداختند که هنوز خشک نشده است، اجازه بدهید خشک بشود بعد بتراشید.
ایشان-بهبهانی- رئیس علمای تهران بود و این طور نبود که چون با دستگاه مرتبط بود، کسی به او اعتنا نکند. با روحانیون ارتباط داشت و علما، همچون آیت‌الله صدر، برای انجام بسیاری از کارهای خود، به آقای بهبهانی نامه می‌نوشتند.
آیت الله بهبهانی با امام هم رفاقت داشتند و نمی‌شد امام به تهران بروند و به دیدار آقای بهبهانی نرود یا برعکس. این دو شخصیت با هم هماهنگ بودند و در طول دو ماه اقامت آیت‌الله بروجردی در بیمارستان، تمام تلاش خود را به کار بردند تا ایشان را به قم بیاورند و سرانجام موفق شدند.
تمام تنظیمات ورود آیت‌الله بروجردی به قم را امام خمینی بر عهده داشتند؛ جایگاه امام (س) نیز نزد آیت‌الله بروجردی بسیار بالا بود؛ به‌گونه‌ای امام اصرار داشتند برخی از افرادی که ارتباط نزدیک با دستگاه حکومت داشتند و یا از نظر فکری، دارای نوعی جمود فکری بودند را در اطراف آیت‌الله بروجردی راه ندهند.
هنگام ورود آیت‌الله بروجردی به قم، استقبال بسیار بزرگ و گسترده‌ای از ناحیه روحانیون و مردم قم به عمل آمد. تقریباً ساعت پنج بعد از ظهر روز پنجشنبه اوایل سال ۱۳۲۳ بعد از استقبال گسترده مردم وارد حرم شدند. از قضا، در سال ۱۳۴۰ نیز در روز پنجشنبه و تقریباً همین ساعات، در حرم حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها- دفن شدند. این تقارن در نوع خود، جالب توجه است.
ارتباط حضرت امام پس از استقرار آیت الله العظمی بروجردی در قم چگونه بود؟
آیت‌الله بروجردی پس از ورودشان به قم، تدریس را شروع کردند، علما در درس ایشان حاضر شدند. امام هم خودشان در درس آیت‌الله بروجردی شرکت کردند و دیگران را برای شرکت در درس ایشان تشویق میکردند.
«حجت الاسلام علی دوانی»مورخ
آیت الله سید محمد جواد علوی طباطبایی بروجردی می گوید:ما ابتدا بنا به سخن آقای« دوانی »گمان می‌کردیم حضرت امام به درس آیت‌الله بروجردی احتیاج نداشتند و از باب احترام در درس ایشان شرکت می‌کرد؛ اما بعداً آقای مهدی حائری یزدی فرمود که امام خمینی هم از درس اصول آیت‌الله بروجردی استفاده می‌کرد و مطالب آن را می‌نوشت.
«آیت مهدی حائری یزدی»(فرزندایت الله شیخ عبدالکریم حائری)که پدرخانم سیدمصطفی خمینی است، در فلسفه شاگرد امام بود و نزد امام اسفار خوانده بود. می‌گفت: حتی بعدها که امام دیگر درس آیت‌الله بروجردی نمی‌آمد؛ از من می‌خواست که هر هفته نوشته‌های خودم را از درس آیت‌الله بروجردی برای ایشان ببرم. آنجا متوجه شدم که امام تمام درس‌های آیت‌الله بروجردی را تا آن زمان نوشته است و میخواهد نوشته‌هایش ناقص نشود.
این مطلب را بعد از پیروزی انقلاب به مرحوم حاج احمدآقا خمینی عرض کردم که ظاهراً امام چنین نوشته‌ای دارند. احمدآقا گفتند: شاید وقتی که ساواک به خانه امام ریختند، از بین رفته باشد.
«حجت‌الاسلام مسیح بروجردی»، استاد حوزه علمیه و نوه امام خمینی
بعد از فوت حاج احمدآقا، آقای «مسیح بروجردی»، نوه امام (فرزندزهرامصطفوی+محمودبروجردی)به من گفت؛ نوشته‌ای پیدا کرده‌ایم که احتمال دارد همان باشد که شما می‌گویید. رفتم و دیدم «نوشته‌های امام خمینی در تقریر ، درس آیت‌الله بروجردی است». آقایان دیگر هم تأیید کردند. در نتیجه قرار شد مؤسسه نشر آثار امام آن را چاپ کند و نهایتاً کتابی چاپ شد که تقریرات درس اصول آیت‌الله بروجردی به قلم امام در آن هست. این نشان می‌دهد حضور امام در درس آیت‌الله بروجردی، حضور استفاده‌ای بوده است و این رویه‌ای است که امام و بزرگان ما داشته‌اند و هیچ‌گاه از آموختن ابا نداشتند. افزون بر این، آیت‌الله بروجردی شاگرد آخوند-خراسانی- بود و مبانی آخوند را می‌شد از ایشان گرفت.
«حجت‌الاسلام مسیح بروجردی »می گوید:اعتقاد علمی امام به آیت‌الله بروجردی بسیار زیاد بود.
آیت الله مرتضی حائری برای من نقل کردند، پس از ورود آیت‌الله بروجردی به قم، سفری به عتبات رفتم. وقتی حوزه نجف را دیدم، در آنجا ماندم. اقامتم شش هفت ماه طول کشید. امام برای من نامه می‌نوشت که چرا نمی‌آیی؟ من هم نوشتم: اینجا حوزه نجف است؛ حوزه هزارساله شیعه و حوزه شیخ طوسی است و می‌خواهم بمانم.
امام دوباره نامه‌ای به من نوشت که:
شیخ طوسی(آیت الله بروجردی) به قم آمده!
تو در نجف ماندی به حساب اینکه حوزه شیخ طوسی است؛ اما خبر نداری خود شیخ طوسی به قم آمده. زودتر بیا که این توفیق از دستت می‌رود. من هم برگشتم و بعد دیدم واقعاً همین‌طور است و تا آن موقع چنین درسی ندیده بودم».
بنابراین، امام خمینی به مراتب علمی آیت‌الله بروجردی اعتقاد داشتند. به نظر من، بسیاری از مبانی امام در اصول و فقه، برگرفته از آیت‌الله بروجردی است؛ از جمله در نظریه ولایت فقیه، موضوع علم اصول، و… از مبانی ایشان تأثیر پذیرفته بود.
امام خمینی با سفرآیت الله بروجردی به مشهد مخالف بود
حضرت امام(س) برای حفظ و ارتقای جایگاه اجتماعی آیت‌الله بروجردی تلاش می کردند؛ آیت‌الله بروجردی، اولین سالی که به قم آمدند، قصد کردند به نذرشان عمل کنند و به مشهد مشرف شوند. امام خمینی با سفر ایشان مخالف بود؛ چون معتقد بودند آیت‌الله بروجردی تازه به مرجعیت رسیده‌اند و هنوز مردم شهرهای مسیر ایشان را نمی‌شناسند و ممکن است تجلیل شایسته از ایشان به عمل نیاید. ازاین‌رو، اصرار داشتند چند سال بعد که شناخته شدند، به مشهد بروند؛ اما آیت‌الله بروجردی نپذیرفتند و به سفر رفتند. از قضا در همان سفر، تجلیل فوق‌العاده‌ای از ایشان به عمل آمد.
آیت الله بروجردی «مُهر»خودرابه امام خمینی داده بود
آیت‌الله بروجردی در طول مدتی که در قم نبودند، امام را برای اداره کارهاجای خودشان برگزیده بودند و حتی مهر خود را در اختیار امام قرار دادند. یک چنین رابطه‌ای بین این دو بزرگوار برقرار بود.
آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی اواخر سال ۱۳۲۴ فوت می‌کنند
آیت‌الله بروجردی اوایل سال ۱۳۲۳ شمسی وارد قم می‌شوند،بنابراین، ورود آیت‌الله بروجردی به قم، یک سال و اندی با زعامت آقاسیدابوالحسن مصادف بود.
بی پولی دامن آیت الله بروجردی راگرفت
در این مدت، آیت‌الله بروجردی به کم‌پولی برمی‌خورد. یک زمان ایشان چنان بی‌پول شدند که پدر من می‌گفت حتی ایشان تصمیم گرفتند که به بروجرد برگردند.
ایشان-پدرم- نقل میکردند من هنوز داماد آیت‌الله بروجردی نشده بودم و در کوچه اتابکی منزل داشتم. عصر پاییز بود.من وامام-جداگانه-رفتیم منزل آیت الله بروجردی
رفتم منزل آیت‌الله بروجردی. دیدم روی زمین چمباته زده و سرش روی عصایش بود. سلام کردم. سرشان را بلند کردند و فرمودند سلام علیکم، و دوباره سرشان را روی عصا گذاشتند. در همان هنگام امام خمینی هم آمدند و سلام کردند. آیت‌الله بروجردی همان گونه به ایشان جواب داد. چند نفر دیگر هم آمدند و همین حالت بود.
امام خمینی از ما دل و جرئت بیشتری داشت. به آیت الله بروجردی گفتند: «آقا! چیزی شما را ناراحت کرده!؟»
تا امام این حرف را زدند، آیت‌الله بروجردی گویا منفجر شدند، و گفتند: «آقا! شما آمدید من را به قم دعوت کردید و آمدم اینجا؛ اما همان عایداتی که در بروجرد داشتم، در اینجا ندارم. این همه طلبه اینجا هست اما هنوز نمی‌توانم کوچک‌ترین کمکی به اینها بکنم. حتی زندگی خود من هم به‌سختی می‌گذرد. من می‌خواهم نسبت‌به بودنم در قم تجدید نظر کنم».
دلداری امام به آیت الله بروجردی
امام گذاشتند آیت‌الله بروجردی خودش را خالی کند. وقتی سخنان ایشان تمام شد، گفتند: «آقا! آن کسانی که از محضر شما تقاضا کردند به قم بیایید، برای پول شما را نیاورده‌اند. اینجا کسی از شما توقع پول ندارد. الآن آیت‌الله آقاسیدابوالحسن مرجع اعلی هستند.
همیشه این طور بوده که وقتی مرجع بزرگ‌تری بوده است، بزرگان دیگر هم این وضعیت را داشتند. این طبیعی است؛ اما این طور نمی‌ماند و اوضاع بهتر میشود».
از چپ به راست: امام خمینی، شیخ مرتضی حائری، آیت‌الله انگجی، شهید صدوقی، آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله مکارم شیرازی، بنی‌صدر، آیت‌الله منتظری، آیت‌الله طاهری اصفهانی
شوخی امام خمینی-دراوج ناراحتی غمبار-آیت الله بروجردی !
سیدجواد:پدر من می‌گفت: آیت‌الله بروجردی فرمودند: «من همیشه بروجرد که بودم، در این ایام از سال به فقرا و طلاب زغال می دادم؛ اما امسال نتوانستم حتی زغال خود را تهیه کنم».
زغال را من می آورم!
امام شروع کردند به شوخی و گفتند: «من زغالم را گرفته‌ام؛ زغال‌های خودم را می‌آورم و تقدیم می کنم». آیت‌الله بروجردی هم خندیدند و قضیه تمام شد.
آقای فلسفی هم در خاطرات خود نوشته‌اند و برای خود من هم نقل کرده‌اند؛ امام نامه‌ای به آقای بهبهانی می‌نویسند که شما تجار تهران را جمع کنید و با آنها صحبت کنید که اینجا قم است؛ حوزه علمیه است و آیت‌الله بروجردی به اینجا آمده‌اند. تعهد کنید شهریه‌ای راه بیافتد و حوزه رونقی پیدا کند.
گاهی آیت الله بروجری ازهمشهریشانش برای حوزه قم کمک می گرفت
پدر من می‌گفت: گاهی آیت‌الله بروجردی در پرداخت شهریه طلاب به مشکل می‌خورد؛ پیشکارش حاج احمد را می‌فرستاد بروجرد، دست‌گردانی‌های شانرا جمع کند تا بتوانند شهریه بدهند.
شیفتگی-دلدادگی- امام خمینی نسبت به آیت الله بروجردی
مرحوم آیت الله سیدمحمدصادق لواسانی، وکیل امام در تهران، نقل میکردند، امام خمینی یک حالت شیفتگی نسبت‌به آیت‌الله بروجردی داشتند و کارهایی میکردند که من در شأن امام نمی‌دیدم و به ایشان اعتراض می‌کردم؛ مثلاً یک جا مشاهده کردم وقتی آیت‌الله بروجردی می‌خواستند برای نماز بروند، امام عبای ایشان را برداشت، صاف کرد و روی دوش ایشان انداخت؛ یا دیدم هنگام خارج شدن از محفلی، کفش‌های ایشان را جلوی پایشان قرار داد. وقتی من اعتراض کردم، امام فرمود: «شما نمی‌دانید آیت‌الله بروجردی چه شخصیتی هستند و بودنشان در قم چه ارزشی دارد. اگر می‌دانستید اعتراض نمی‌کردید».
آیا در سخنرانی‌های حضرت امام هم مطالبی درباره آیت‌الله بروجردی نقل شده است؟
بله یک سخنرانی از ایشان در اوایل سال ۱۳۴۲ هست که در مقابله با شاه ارائه شده است. شاه در جمله‌ای گفته بود روحانیون مفت‌خور و… هستند. امام خمینی در این سخنرانی می‌فرمایند: «حاج شیخ ما (عبدالکریم حائری) مفت‌خور است که وقتی مُرد، بچه‌هایش نان شب نداشتند بخورند یا آیت‌الله بروجردی که وقتی فوت شد، چقدر قرض داشت؟» خاطرات زیادی از فضلا و بزرگان حوزه هست که امام(س) در مواضع مختلف به خصوص در زمان حیات آیت‌الله بروجردی چقدر بر حفظ شئون و حریم ایشان تاکید داشتند. امکان نداشت کسی مطلبی و انتقادی در حضور ایشان از آیت الله بروجردی داشته باشد و ایشان عکس العمل نشان ندهند؟ این رفاقت و همراهی بین امام و آیت‌الله بروجردی وجود داشت.
ارتباط آیت الله العظمی بروجردی با دستگاه شاه به چه شکلی بود و نظرشان درباره تشکیل حکومت دینی چه بود؟
دراین‌باره باید بگویم روابط ایشان با شاه، یک روابط خاضعانه نبود؛ نه با شاه رفاقت داشت و نه از او حرف‌شنوی؛ بلکه در موارد بسیاری، به او تعرض داشت. در قضیه اصلاحات ارضی، آیت‌الله بروجردی پیغامی کنایهآمیز و تعرضگونه توسط اقبال، نخست وزیر وقت به شاه داده بودند.
اقبال (نخست وزیر)خدمت آیت‌الله بروجردی رسید و گفت: اعلی حضرت پیغام دادند که تمام ممالک اسلامی همجوار ما اصلاحات ارضی کردند؛ با وجود اینکه اسلامی هم هستند، اما هیچ کس اشکال نگرفته است. چرا شما مخالفید؟!
آیت‌الله بروجردی در جواب شاه فرمودند:ممالک اسلامی همجوار ما اول جمهوری شدند بعد اصلاحات ارضی کردند.
جواب آیت الله بروجردی هم اساسی بود و هم اعمال قدرت کرد و با وجود آنکه مجلس اصلاحات ارضی را تصویب کرده بود، و مراحل قانونی طی شده بود اما حسب الامر حضرت آیت الله بروجردی به عنوان مرجع تقلید، این مصوبه متوقف میشود. این مطلب در روزنامه های آن زمان مطرح و به این موضوع و جواب ایشان پرداخته شده است.
خود شاه در کتاب انقلاب سفید یا «مأموریت برای وطنم» می‌گوید: ما تمام کارها را در زمینه اصلاحات ارضی انجام داده بودیم؛ اما با دخالت یک شخصیت غیرمسئول ـ آیت‌الله بروجردی ـ برخورد کردیم.
روابط آیت‌الله بروجردی با حکومت، به‌گونه‌ای بود که عملاً آنها ملاحظه ایشان را میکردند؛ نه اینکه آیت‌الله بروجردی ملاحظه آنها را بکند. البته ایشان یک ویژگی داشت و آن اینکه در مقابله با شاه، او را تهدید می کرد که من از قم یا از ایران می‌روم. و در چند مرحله هم تهدید خود را عملی کرد و مردم درب خانه ایشان جمع شدند و نگذاشتند این اتفاق بیفتد.
آیت الله مقتدایی در همین رابطه تعریف میکردند: به منزل آیت الله بروجردی آمدم، دیدم مردم در کوچه و محله های اطراف تجمع کردند و شعار میدهند «یا اهل یثرب لامقام لکم بها»*
رویه تعاملی آیت‌الله بروجردی با حکومت، فقط مربوط به حکومت ایران نبود؛ بلکه با کل دستگاه‌های حکومتی چنین بود.
پس دادن هدیه پادشاه عربستان
برای نمونه، ایشان پادشاه عربستان را به دلیل یک اختلاف عقیده‌ای به حضور نپذیرفت؛ یا شمشیر امیر کویت را پس داد و فرمود: من از سلاطین هدیه قبول نمی‌کنم.
فعالیت ها و اقدامات آیت الله العظمی بروجردی در بستر سازی انقلاب اسلامی که توسط شاگردان ایشان و به رهبری حضرت امام شکل گرفت چقدر مؤثر بود؟
آیت‌الله بروجردی در دوران مرجعیت خود، اقدامات مهمی انجام دادند که در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی بسیار مؤثر بود. یکی از کارهایی که ایشان بعد از ورود به قم انجام دادند، مسئله تبلیغ بود. ایشان بسیار اصرار داشتند همه طلبه‌هایی که در حوزه هستند، حتی اساتید در هر سطحی که هستند، باید در ماههای رمضان و محرم و صفر به تبلیغ بروند. اگر طلبه‌ای به تبلیغ نمی‌رفت، واقعاً ناراحت می‌شدند و اگر کسی می‌رفت، عجیب تشویق میکردند. ایشان با این کار، ارتباط حوزه با مردم را در تمام نقاط مملکت تأمین کردند.
سخنان امام خمینی در سال۱۳۴۲ چگونه به مردم می‌رسید؟
رادیو و تلویزیون که در اختیار ایشان نبود. به‌وسیله همین طلبه‌ها منتقل می‌شد. اگر دقت کرده باشید، قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲، در ایام محرم واقع شد؛ هنگامی که طلبه‌ها به مناطق مختلف رفته و زمینه‌ها را فراهم کرده بودند. بنابراین، مشخص میشود آیت‌الله بروجردی با تربیت افراد، در حال زمینه‌سازی و فراهم کردن مقدمات بودند؛ شیوه‌ای که نهایتاً به انقلاب ختم شد.
ترغیب وتشویق به نوشتن ومقاله نویسی
همچنین ایشان در زمینه تحقیق و تألیف نیز کسانی را که کتاب می‌نوشتند فوق‌العاده تشویق میکردند و به طلبه‌ها می‌فرمودند: «کتاب بنویسید و بیان زیبا و نیک و داشته باشید»؛ چنانچه حضرات آیات عظام مکارم شیرازی، سبحانی و نوری همدانی و دیگر بزرگان را که با مجله مکتب اسلام همکاری داشتند به نوشتن مقاله و کتاب تشویق مینمودند و این بزرگواران خاطرات زیادی از حمایتهای آیت الله العظمی بروجردی از چاپ و نشر مجله دارند.
اعزام روحانیون باسوادوخوشفکر بنمایندگی استانها وخارج ازکشور
کار دیگری که ایشان کردند، اعزام افراد موجه حوزوی به مناطق مختلف بود.
مثلاً آیت‌الله حاج سیداحمد خوانساری را که خودش مرجع تقلید و از شاگردان آقا ضیاء بود، با خواهش و تمنا به تهران فرستاد؛ که حضور ایشان در تهران، منشأ حرکت‌های بعدی شد.
البته ایشان وقتی کسی را به جایی می‌فرستادند، اختیارات و قدرت هم به ایشان می‌دادند. مثلاً وقتی آیت الله شهید صدوقی را به یزد فرستاده بودند، وقتی بزرگترین تاجر یزد هم خدمت آیت الله بروجردی می آمد و می‌خواست به ایشان وجوهات بدهد، نمی‌پذیرفتند و می‌فرمودند: «ما در شهر شما وکیل گذاشته‌ایم. برگردید و وجوهات را به وکیل ما در شهر خودتان بدهید.»
حضور این شخصیت‌ها در شهرهای مختلف، بعداً در جریان انقلاب بسیار اثرگذار شدند. بنابراین، اگر با دقت نگاه شود، معلوم میشود آیت‌الله بروجردی در حال طراحی برای هدفی بود که خودشان در نظر گرفته بودند البته ما نمی‌دانیم دقیقاً آن هدف چه بود: تربیت افراد، اعزام طلاب به تبلیغ، استقرار شخصیت‌ها در شهرهای دیگر و تأسیس حوزه در آن مناطق و … با کنار هم قرار دادن اینها مشخص میشود طرحی بزرگ در نظر آیت‌الله بروجردی بوده است.
ایشان حرفشان این بود که من نمی‌گذارم چند طلبه از روی احساسات، این روند را مختل کنند. باید زیرساخت‌ها تکمیل شود، بعد نوبت به مراحل دیگر برسد. با این حال، ایشان جلوی بسیاری از کارهای تحریک‌آمیز شاه را گرفتند و با عقلانیت و به دور از ایجاد تنش کارها را پیش می بردند؛ برای نمونه، ایشان از تغییر رسم‌الخط فارسی و نیز ساخت معبد آتش‌پرستی جلوگیری کردند؛ بدون اینکه تنشی ایجاد شود.
آیت‌الله بروجردی، به تقویت زیرساخت‌ها اقدام کردند؛ یعنی تلاش کردند حوزه جان بگیرد. در نتیجه همین فعالیت‌ها بود که وقتی ایشان رحلت کردند، طبق صورت‌هایی که به جای مانده است، حوزه علمیه‌ای داشتیم با بیش از هفت هزار طلبه که دوسوم آنها مبلغ و سخنگو بودند و بقیه هم طلاب مبتدی بودند که هنوز به آن مرحله نرسیده بودند.
لطفاً درباره نظریه ولایت فقیه آیت‌الله بروجردی که اخیراً در استفتائات ایشان هم چاپ شده است، توضیحات مختصری بیان فرمایید. آیا ایشان به تشکیل حکومت توسط ولی فقیه معتقد بودند؟
آیت‌الله بروجردی معتقد بودند ولایت فقیه در بین فقهای شیعه، یک امر ارتکازی و بدیهی است؛ یعنی چنین نیست که برای نفی یا اثبات آن استدلال کنیم. این ارتکاز برای کسی حاصل میشود که ابواب فقه را یک به یک ببیند و وظایفی را که بر عهده فقیه گذاشته میشود، بسنجد. مثلاً در بحث صغار وظایفی برای فقیه مشخص شده است؛ یا در بحث وقف، وقتی جهت وقف معلوم نیست، فقیه باید آن را مشخص کند؛ یا وقتی پدر به دختر اجازه ازدواج نمی‌دهد، فقیه باید وارد عمل شود و … ایشان می‌فرمایند: وقتی وظایف متعددی بر عهده فقیه نهاده میشود، پس فقیه باید شرعاً اختیارات و توانایی داشته باشد که این کار را انجام دهد؛ و این همان ولایت است.
بنابراین، آیت‌الله بروجردی از همان ابتدا که به قم آمدند، بر مسئله ولایت فقیه تأکید داشتند؛ اما من عقیده‌ام این است که امام هم نظریه ولایت فقیه را از ایشان گرفتند.
چون یکی از جهاتی که آیت‌الله بروجردی در نظر امام بسیار اهمیت داشت و بزرگ بود ـ چنان‌که پدر من نقل می‌کرد ـ این بود که امام می‌گفتند: آیت‌الله بروجردی مثل بعضی از فقهای ما نیست که دلیل بیاورد و استنباط کند؛ بلکه ایشان روح فقه را ادراک میکند؛ همانند شیخ طوسی. شیخ طوسی فقیهی است که شم فقهی بسیار قوی‌ای دارد که تمام فقه را احساس میکند. لذا یکی از شواهدی که امام در مسئله ولایت فقیه می‌آوردند این بود که آیت‌الله بروجردی، با چنین استنباطی از فقه و تسلط کامل بر تمام فقه، ولایت فقیه را این گونه تبیین میکند.
امام به قوت و اعتبار علمی آیت‌الله بروجردی بسیار اعتقاد داشتند؛ چنان‌که حاج‌احمدآقا، فرزند امام، برای من نقل می‌کرد وقتی ما نجف بودیم، امام به ما می‌گفت: اگر می‌خواهید درس بخوانید و کار کنید، مثل آیت‌الله بروجردی کار کنید.
آیا از مبانی حضرت آیت‌الله بروجردی، به ویژه بحث ولایت فقیه ایشان میتوان استفاده کرد وحکومتی بر اساس ولایت فقیه تشکیل داد؟
آن سطحی که آیت‌الله بروجردی برای ولایت فقیه قائل بودند، فراتر از یک حکومت است. ایشان ولایت فقیه را نسبت‌به کل جهان اسلام می‌دانند و حکومت را بخشی کوچکی از ولایت فقیه می‌شمرند.
آیت‌الله بروجردی معتقد بودندولایت فقیه، هرچند عین ولایت ائمه نیست ولی مستند به آن است؛ یعنی ائمه، کار شیعه را در دوران غیبت کبری به دست فقیه داده‌اند؛ البته شخص فقیه را تعیین نمی‌کنند و مثل غیبت صغری نائب خاص ندارند؛ بلکه نیابت عام است و بر اساس معیارهای تعیین‌شده، نایب عام از میان فقها انتخاب میشود. بر اساس همین معیارها، ایشان آقاسیدابوالحسن را بزرگ می‌گرفتند؛ چون برای ایشان ولایت قائل بودند و معتقد بودند حرمت ولایت ایشان باید از همه جهت حفظ شود.
واکنش آیت الله بروجردی به خبر«آمدن سیدابوالحسن اصفهانی به ایران»
آیت الله سلطانی برای من نقل می فرمودند؛ که مرحوم سیدابوالحسن اصفهانی مریض شدند. ابتدا می‌خواستند ایشان را برای معالجه، یا به دلیل هوای خوب لبنان، به آنجا ببرند؛ اما یک‌دفعه مطرح شد که می‌خواهند به ایران بیایند. آیت‌الله صدر و آیت‌الله حجت جلسه‌ای گذاشتند و گفتند اگر آقاسیدابوالحسن بخواهد به ایران بیاید، باید برایشان کاری کنیم. برخی می‌گفتند از اراک استقبال کنیم؛ برخی هم می‌گفتند استقبال از سلفچگان کفایت میکند. آیت‌الله صدر گفته بودند که در این زمینه باید با آیت‌الله بروجردی مشورت کنیم. همه خدمت ایشان آمدند و مسئله را با ایشان در میان گذاشتند. آیت‌الله بروجردی گفتند: هنوز برای ما معلوم نشده است که سید قصد دارند به سمت ایران حرکت کنند؛ اما اگر بنا باشد به ایران بیایند، رفتن ما تا مرز مسلّم است؛ بحث این است که مراسم استقبال را چگونه اداره کنیم و مردم چگونه استقبال کنند. این نشان‌دهنده تفاوت فکری آیت‌الله بروجردی با دیگران است. این مسئله از باب ولایتی بود که ایشان برای« آقاسیدابوالحسن اصفهانی» قائل بودند و در نتیجه اعتقاد داشتند در همه جا باید ایشان را تأیید کرد و در مقابلش حرکت نکرد. این نوع ولایت، بیش از حکومت است و حکومت، یکی از شعبه‌های آن است.
آیت الله سیدمحمدباقر سلطانی طباطبائی(پدرهمسرحاج احمدآقا)
آیت الله جوادعلوی می گوید:آیت‌الله بروجردی در قضیه فلسطین نیز وارد عمل شدند. جمال عبدالناصر به ایشان نامه نوشت که شاه ایران میخواهد اسرائیل را به رسمیت بشناسد. آیت‌الله بروجردی عصبانی شدند و جلوی این کار را گرفتند. عبدالناصر در نامه دیگری به ایشان نوشتند: کسانی که از فلسطین آواره شده‌اند، اوضاع بسیار بدی دارند. آیت‌الله بروجردی هم دستور دادند که باید به آوارگان فلسطینی کمک کرد. ولایت فقیه از نظر ایشان، فقط برای شیعیان نبود؛ بلکه سنی‌ها را هم در دایره این ولایت داخل می‌دانستند.
آیت‌الله بروجردی حتی در صحبتی که با بعضی از افراد داشتند، می‌گفتند خیلی دوست داشتند با « پاپ» هم می‌نشستند و درباره مشترکات اسلام و مسیحیت مذاکره میکردند. ایشان معتقد بودند ما وظیفه داریم معالم اهل‌بیت (ع) را در سطح دنیا مطرح کنیم. به همین دلیل، نمایندگانی به واشنگتن و دیگر مراکز کشورهای اروپایی فرستادند تا این معالم را عرضه کنند. این یعنی اینکه ایشان نسبت به همه دنیا احساس مسئولیت فقهی دارند.
متأسفانه ایشان بحث ولایت فقیه را مستقلاً مطرح نکردند و دیدگاه ایشان را باید از لابه‌لای آثار و استفتائاتشان به دست آورد؛ اما در همین مقدار هم مطالب بسیاری هست که جای بررسی و تحقیق زیادی دارد. وسعت مطالبی که در آثار ایشان در این زمینه هست و دلیلی که ایشان احراز میکند قابل تأمل و دقت است. در سفری که مقام معظم رهبری به قم داشتند، دراین‌باره مسائلی مطرح شد که من خدمتشان تشریح کردم و ایشان خیلی تحسین کردند.
حاصل این گفت و گوی دو ساعته که در بیت آیت‌الله العظمی بروجردی.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:منبع این مصاحبه سایت جماران بنقل ازحوزه است واما اصلاحاتی رویش انجام گرفته است،که بیشتردرانتخاب تیترهااست وافزودن تصاویروتوضیح.
علت اختلاف امام خمینی با آیت الله بروجردی اززبان نماینده امام درسوریه
واحدی:امام خمینی نسبت به آقای برجرودی ارادت و علاقه داشت منتها آقای بروجردی یک خادمی داشت که بعضی اوقات بدرفتاری داشت حتی من شنیدم امام خمینی گفته بود اگر آقای بروجردی این حاجی احمد(خادم مرحوم بروجردی) را بیرون کند ما حتی برای آقا ظرف آب پر میکنیم. تااین حد! آقای خمینی دارای قلب صافی بودند اما در وقت انتقام از دشمنان خدا هم حسابی شدید انتقام می‌گرفت.
آیت‌الله سیّد احمد واحدی جهرمی (متولد ۱۳۱۱ در جهرم)نماینده امام راحل در سوریه و تولیت حرم حضرت سکینه بود/مصاحبه ۲۱ تیر ۱۳۹۶مشرق
*یا اهل یثرب لامقام لکم بها یعنی چه؟
*یا اهل یثرب لامُقام لکم بها یعنی چه؟
ودرادامه ماجرای « یا اهل یثرب لامُقام لکم بها » را نیز اضافه می کنم:
اولین سخنرانی سخنرانی مهیج امام سجاد(ع)سال ۶۱ هـ ق
مأموریت -نمایندگی- به یک شاعر
کاروان اهل بیت به مدینه نزدیک می شود،..«بشیر بن جَذلَم »می گوید: پس از این که خیمه ها بر پا شد و زنان و کودکان مستقر شدند، علی بن الحسین(ع)به جانب من رو کرده و فرمود: ای بشیر خداوند پدرت را رحمت کند. او شاعربود، آیا تو نیز از شعر بهره ای داری؟
عرض کردم: آری ای فرزند رسول خدا(ص) من هم شاعرم.
امام فرمود: وارد مدینه شو و خبر شهادت حسین (ع) را «بازبان شعر»به مردم مدینه برسان.
بشیر می گوید: پس از فرمان امام، سوار بر اسب شدم و کوچه های مدینه را پشت سر گذاردم تا به مسجد النبی (ص) رسیدم، – آنجا که محل تجمع مؤمنان مدینه بود و مرکز اخبار مهم دینی است، با صدایی آمیخته به گریه و اندوه و فریاد بر آوردم:
یا اهل یثرب لامقام لکم بها
قتل الحسین فادمعی مدرار
الجسم منه بکربلاءمضرج
والراءس منه علی القناءیدار
یعنی؛ ای ساکنان مدینه، جا ندارد-شایسته نیست- که دیگر در مدینه بمانید.
حسین بن علی (ع) کشته شد، پس همه بر این مصیبت بگریید. بدن او در کربلا آغشته در خون.
وسرمطهر او بر فراز نیزه، در چرخش میان شهرها!
بشیر می گوید پس از این اشعار به مردم اعلام کردم که علی بن الحسین(ع) و خاندان او اکنون در کنار شهر مدینه توقف کرده اند و من فرستاده اویم تا این پیام را به شما برسانم و مکان توقف او را به شما بنمایانم.
مردم مدینه با شنیدن این پیام نگران و سراسیمه از شهر خارج شدند.
زنان از شدت مصیبت، با موهای پریشان و نوحه کنان از کوچه های مدینه می گذشتند تا به توقفگاه اهل بیت برسند. هیچ گاه شهر مدینه تا آن اندازه مصیبت زده دیده نشده بود. انبوه مردم مدینه، اطراف خیمه ها حلقه زدند.
زمینه سازی برای سخنرانی امام سجاد(ع)
امام سجاد(ع) از خیمه بیرون آمد در حالی که با دستمالی که در دست داشت، اشکهای چشمش را مدام ازگونه هایش پاک می کرد.
برای امام جایگاه قرار گرفت در حالی که نمی توانست از گریه خودداری کند.
منظره به گونه ای بود که تمامی حاضران در آن جمع متاءثر شده و گریستند.
پس از لختی، امام از مردم خواست تا ساکت شوند.
صدای گریه و سوگواری مردم قدری کاهش یافت. آنگاه امام «خطبه ای خواند»:
«امام زین العابدین»مصائبی که براهل بیت واردشده بودرا با بیان هنرمندانه -احساسی-بیان کرد:
ای مردم! بین ما اهل بیت جدایی انداختند و از شهرها دور نمودند....بدون آنکه گناهی را مرتکب شویم یا عمل ناشایسته ای را انجام دهیم و یا رخنه ای را در اسلام ایجاد کرده باشیم به خدا سوگند که اگر رسول خدای به جای اینکه این جماعت را به حمایت و حراست از ما وصیت می فرمود به قتال و محاربه ی با ما دستور می داد هر آینه بیش از آنچه که تاکنون، نسبت به ما کردند انجام نمی دادند.
امام علیه السلام در میان شور و هیجان شدید مردم که با اشک و آه های سوزناک آنها توأم بود خطابه ی خود را به پایان رساند،
توضیح مجددنگارنده-مدیرسایت:«نکته»
ازچنددلیل میتوان گفت که «ورودکاروان اسیران کربلا به مدینه درسال بعد (۶۲هجری)واقعه کربلا بوده است»
-وبطبع آن « اولین اربعین هم درسال بعد(۶۲هجری) بوده است.
دلائل :عدم حضورحضرت زینب، سلامتی کامل امام سجاد(چون درواقعه کربلا -مریضی سختی که داشته موجب درامان ماندنش شد)،ملحق شدن عده ای غیرازاسُرا،مثل بشیر.و..اطلاعات جامع تردپست دیگر«واقعه حُرِّه»خواهدآمد.
انقلابی که بعداز سخنرانی امام سجادرخ داد
زین العابدین برای اولین بار جنایات هولناک و وحشیگری های حکومت دمشق را بی پرده برای مردم مدینه بیان کرد و دودمان بنی امیه را رسوا نمود؛ هنگامی که خطبه ی امام به پایان رسید «صعصعة بن صوحان »که از یاران با وفای امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام بود به پای خواست و سخنانی ایراد نمود آنگاه کاروان حسینی در میان اشک و آه مردم به شهر مدینه وارد گردیدند.
مدینه آن چنان ماتم زده شده بود که گویا ابری سیاه از مصیب و غم همواره بر آن سایه افکنده است.
روشنگری حضرت زینب وامام سجاد(ع) به بارنشست وانتقام سختی ازقاتلان گرفته شد
قیام مردم مدینه
این سوگواریها و اشک و ناله ها و اولین اثر ظاهر خود را در مدینه نشان داد
زمینه ساز یک انقلاب خونین شد
۲سال بعدبود که مردم آن شهر به رهبری یک فرزندشهید« عبدالله بن حنظله» قیام کردند،
اولین قیام بعداز حادثه کربلا
« واقعه حَرِّه »در ۲۸ ذیحجه سال ۶۳ هجری به رهبری« عبدالله بن حنظله»اتفاق افتاد.
این قیام که به قیام حره، حره واقم، قیام اهل مدینه و... هم معروف است
این انقلاب اگرچه ۴هزارنفرازمردم بپاخواسته مدینه قتل عام شدند ولی «سنگ بنای مبارزه با ظالمان بنی امیه »بود
مرگ یزد درربیع سال ۶۴ هجری درسن۴۰سالگی-دربدمستی «سنکوب»کرد-یا/روی اسب آنقدر کشیده شد درروی زمین که گردنش شکست ومُرد.
سال ۶۵ هـ ق «قیام توابین »به رهبری سلیمان صُردخزاعی
« قیام مختار»در نیمه ربیع الاول سال ۶۶ هجری وحکومت یک سال ونیمش که همه قاتلان وظالمان کربلارابه سزای اعمالش رساند.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:برای اطلاع از«واقعه حره»به این لینک مراجعه کنید:
قیام مردم مدینه"واقعه حره"فرمانده لشکرچه کسی بود؟
اولین روزهای ورود"امام خمینی" به عراق-دوران تبعید
اولین ایام تبعید امام خمینی درعراق کجاهارفتند؟امام خمینی درکاظمین وسامرا،کربلا ونجف (بترتیب ورود)
بعد از سخنرانی ۴ آبان ۱۳۴۳امام خمینی در واکنش به تصویب کاپیتولاسیون:
قانونی در مجلس بردند؛ در آن قانونْ اولاً ما را ملحق کردند به پیمان وین؛... تمام مستشاران نظامی امریکا با خانوادههایشان، با کارمندهای فنی شان، با کارمندان اداریشان، با خدمه شان... ازهر جنایتی که در ایران بکنند مصون هستند...
برسید،عزت ما پایکوب شد؛ عظمت ایران از بین رفت؛ عظمت ارتش ایران را پایکوب کردند.
آقا، من اعلام خطر می‌کنم! ای ارتش ایران، من اعلام خطر می‌کنم! ای سیاسیون ایران، من اعلام خطر می‌کنم... واللّه، گناهکار است کسی که داد نزند؛ واللّه، مرتکب کبیره است کسی که فریاد نکند.
ای سران اسلام، به داد اسلام برسید،ای علمای نجف، به داد اسلام برسید،ای علمای قم، به داد اسلام برسید....
بعد از این سخنرانی امام خمینی ، اعتراضات گسترده‌ای در میان مردم شکل گرفت. این وقایع منصور(نخست وزیر) را سخت به وحشت انداخت. بعدازهماهنگی باشاه،شب ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به «سرهنگ علی اکبر مولوی» رئیس ساواک تهران مأموریت دادندکه امام خمینی رادستگیروبه ترکیه تبعید نمایند.
ساعت ۱۴عصر چهارشنبه، ۱۳ آبان ۱۳۴۳(٢٩ جمادی الثانیه ١٣٨٤) رادیو ایران اعلام کرد: «طبق اطلاع موثق و شواهد و دلایل کافی چون رویه آقای خمینی و تحریکات مشارالیه بر علیه منافع ملت و امنیت و استقلال و تمامیت ارضی کشور تشخیص داده شد؛ لذا در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۴۳ از ایران تبعید گردید».
هواپیمای نظامی حامل رهبر نهضت مردم مسلمان ایران ساعت ۸ صبح ۱۳ آبان ۱۳۴۳از فرودگاه تهران به مقصد ترکیه پرواز کرد. اولین کلام امام‌‌خمینی خطاب به افسر مأمور، سرهنگ افضلی این بود: «من برای دفاع از وطنم تبعید شدم».
بعداز۱۱ ماه تبعید درترکیه ،در۱۳مهر۱۳۴۴ امام خمینی به عراق«نجف»تبعیدشدند.
امام خمینی در روز سه‌شنبه سیزدهم مهر ۱۳۴۴( ۹ جمادی‌الثانی ۱۳۸۵) به اتفاق فرزندش مصطفی خمینی وارد بغداد شد و خبر آن را آیت‌الله شریعتمداری طی تلگرافی در ۱۴ مهر به روحانیون شهرهای مختلف از جمله شیراز به عنوان شیخ بهاءالدین محلاتی و سید عبدالحسین دستغیب مخابره نمود.
در هنگام ورود آیت‌الله خمینی به کاظمین، ایشان از سوی «دکتر موسی آیت‌الله‌زاده اصفهانی» فرزندان مرحوم عبدالهادی شیرازی و فرزندان آقای خویی مورد استقبال قرار گرفت.
پس از ورود امام خمینی به عراق، «شیخ نصرالله خلخالی»نخستین فردی بود که توسط «حاج آقا مصطفی خمینی» از ورود امام به عراق مطلع شده و علاوه بر این که خود به استقبال معظم له شتافت، زمینه استقبال گسترده علما و روحانیون نجف از امام خمینی را فراهم کرد.
بترتیب ازراست:«آیت الله دکترمحمد صادقی تهرانی»،شیخ مجتبی لنکرانی و «شیخ نصرالله خلخالی» وامام خمینی-نجف،امام خمینی پس از ورود به نجف اشرف در «منزل شیخ نصرالله» ساکن شد.
در عصر روز پنجشنبه ۱۵ مهر۱۳۴۴ آیت‌الله خمینی به طرف سامرا حرکت کردند و در مدرسه شیرازی سامرا از او جهت صرف چای دعوت به‌عمل آمد که در آن عده‌ای از طلاب و مردم سامرا نیز شرکت داشتند.
در عصر جمعه ۱۶ مهر۱۳۴۴ آیت‌الله خمینی راهی کربلا شد
و در ۳۵ کیلومتری شهر کربلا در قصبه‌ای به نام« مسیب» مورد استقبال «آیت الله سید محمد شیرازی» و اهل علم مدرسه هندیه و قریب پانصد نفر از طلاب علوم دینی نجف و کربلا قرار گرفت.
امام خمینی پس از ورود به کربلا در حرم حضرت سیدالشهداء و در محل خاص «آیت الله عبدالهادی شیرازی»(متولد۱۳۰۵-متوفی۱۳۸۲ق) نماز گذارد.
پس از اقامت یک هفته‌ای در کربلا
امام خمینی در بعد از ظهر روز جمعه ۲۳ مهر۱۳۴۴ (۱۹ جمادی الثانی) با بدرقه قریب چهل ماشین که آقایان علما( سید محمد شیرازی و سید مرتضی قزوینی و سید حسین ناصرالدین) نیز جزء مشایعت‌کنندگان بودند راهی «نجف» شد .
درنجف از سوی چند اتومبیل حامل طلاب که به وسیله «سید عبدالله شیرازی» و «شیخ علی کاشف‌الغطاء »تدارک دیده شده بود مورد استقبال قرار گرفت.
«آیت‌الله سید جعفر کریمی» (متولد ۱۳۰۹ بابل -متوفی۹ فروردین ۱۳۹۹) در باره جزئیات این واقعه می‌گوید: «من روزها طرف عصر، یک بحث کفایه در مدرسه مرحوم آقای بروجردی داشتم، که یک روز رفتم مدرسه، هنوز بحث شروع نشده بود که،
دیدم «آقاشیخ نصرالله خلخالی» در آن وقت روز و در هوای گرم، سراسیمه به مدرسه آمد، گفتم: آقا شیخ(نصرالله) خیر است! چه شده است؟
گفت: هیچی، خوب شد شما را دیدم، یک تلفنی به من زدند که «آقای خمینی آمده کاظمین»، ولی نمی‌دانم مرا سر کار گذاشتند یا واقعیت دارد؟.
به او گفتم که از اداره مخابرات نجف سوال کن! تلفن آن وقت نجف از این تلفن‌های «هندلی» بود، گفتم بپرس این تلفنی را که ساعت فلان شده است، از کجا بود. گفت: خوب گفتی!
گفتند: این تلفن از کاظمین، از «مسافرخانه عبدالامیر جمالی »بود.
گفتم: بسیار خوب! حالا با آن مسافرخانه تماس بگیر. با مسافرخانه تماس گرفت؛
«حاج آقا مصطفی خمینی» که هنوز در دفتر مسافرخانه نشسته بود، گوشی را برداشت
و«آقاشیخ نصرالله خلخالی» حال و احوال با ایشان کردند و گفتند: شما واقعاً به عراق آمدید؟
گفت: بله ما حدود« نیم ساعتی است که وارد کاظمین شدیم».
بعد از این خبر پرسیدیم: آقا(امام خمینی) کجاست؟
گفتند: آقا وضو گرفته و به حرم مشرف شده است.
«آقاشیخ نصرالله خلخالی» گفت ببین صاحب مسافرخانه هست یا نه؟
صاحب مسافرخانه رفیق و آشنای مرحوم حاج آقا شیخ نصرالله خلخالی بود.
گفت اتفاقاً او هم حضور داشت.
گفتند گوشی را به او بدهید.
وقتی گوشی را به صاحب مسافرخانه دادند به او گفت:
«می‌دانید چه شخصیتی به مسافر خانه شما آمده است؟! »
برای او(امام خمینی) مناسب نیست جایش در مسافرخانه باشد. یک منزلی تهیه کنید آنجا تشریف ببرند. مقدمات کار را فراهم کنید، تا فردا صبح که ما می‌آییم.
ما ( سیدجعفر کریمی)با آقا شیخ نصرالله در‌صدد این شدیم که حضور امام در کاظمین را به دیگران اطلاع دهیم.
استقبال ازامام خمینی(باگذاشتن سرویس ایاب وذهاب)توسط شیخ نصرالله
ماشین‌هایی را در نظر گرفتیم که طلبه‌ها اگر خواستند، برای دیدار امام به کاظمین بروند. شب تا ساعت ده یازده شب، مشغول تنظیم این گونه امور بودیم.
بعد از نماز صبح من و آقا شیخ نصرالله به طرف کاظمین حرکت کردیم.
امام خمینی در منزل« عبدالامیر» تشریف داشتند.(کاظمین)
سر سفره صبحانه نشسته بودند، که ما وارد شدیم
و سلام عرض کردیم و در کنارشان نشستیم. و آشنایی نزدیک من با امام از این جا شروع شد.
امام خمینی بعداز۲زوزاقامت درکاظمین به«سامرا»رفتند
امام ۲ روزی در کاظمین بودند و بعد یک سفر مختصری مشرّف سامرا شدند.
واز «سامرا» به کربلا رفتند،
دو روزی هم در کربلا بودند، و بعد عازم نجف شدند.
استقبال ازامام خمینی درمسیرکربلا-نجف
و در برگشت از کربلا به طرف نجف ما یک عده‌ای را دعوت کردیم برای استقبال امام،
مستقبلین تا «خان نُص»(شهرحیدریه) که نصف راه بین کربلا و نجف است، آمدند و امام از آن جا راهی نجف شد،
و شب را در منزلی که در نجف تهیه کرده بودند، خدمتشان رسیدیم،
و از آن به بعد هم ما در منزل امام، حضور داشتیم و تقریباً جزء خصیصین افرادی بودیم که با امام تماس داشتند.».
به هرحال باسعی و تلاش ایشان استقبال خوبی از امام در شهرهای عراق به عمل آمد و در نجف‌منزلی برای امام در نظر گرفت و به اصرار ایشان، امام، درس خود را شروع وشهریه پرداخت کردند.
«شیخ نصرالله »وکیل امام خمینی ومسئول امورمالی
پس از استقرار امام خمینی در نجف وی وکیل امام در امور مالی شد و از طرف امام پرداخت‌شهریه طلاب را متقبل شد و به سبب تمکن مالی که داشت کاملاً از عهده آن بر می‌آمد. چنان که اموال شرعی رسیده از ایران با سرپرستی او به مصارف آموزشی و عمرانی و… می‌رسید. همچنین در این مقطع، به عنوان واسطه و رابط مراجع عظام تقلید در ایران با امام خمینی بود و مراجع تقلید در ایران نامه‌های خود را خطاب به امام خمینی به ایشان ارسال میکردند که این امر نشان از جایگاه ویژه او نزد امام دارد.
همه این عوامل باعث شد همواره تحت نظر رژیم بعث قرار گیرد و به خاطر تداوم این اقدامات، توسط رژیم بعث دستگیر و به لبنان تبعید شد. پس از بازگشت از تبعید به حمایت خود از امام خمینی ادامه داد و به این دلیل مدتی بازداشت شد. وی در عین حال تمام امور اقتصادی و پرداخت شهریه امام را در نجف، تقبل کرد. در آن زمان که امکان ارسال پول به امام از ایران وجود نداشت، او کمک شایانی به تامین هزینه‌های مورد نیاز حضرت امام می‌نمود. طرفداران علما تلاش‌های بسیاری کردند که« شیخ نصرالله» را جذب خودشان کنند، ولی در این راه توفیقی نیافتند.
بعدها از مناطق اطراف خلیج فارس و دیگر جاها، سهم امام برای حضرت امام می‌آمد و ایشان هم تمام آن را در اختیار آقای خلخالی قرار می‌داد و او هم آنها را برای شهریه طلاب و نیز استمرار مبارزه صرف می‌کرد.
ایشان« شیخ نصرالله» با استفاده از این سهم امام، به روحانیون مبارز و مشتاقان دیدار امام خمینی که به نجف اشرف می‌رفتند، مساعدت مالی می‌کرد.
او مروج مرجعیت امام خمینی نیز بود و در این راه بسیار کوشید که این امر باعث ناراحتی طرفداران برخی از مراجع شده بود.
علاوه بر آن، از معتمدین امام خمینی بود و در صدور اجازه دخالت در امور حسبیه و شرعیه به روحانیون، امام به وی اعتماد داشت.
پس از اخراج جمعی از علما و روحانیون ایرانی مقیم عراق توسط رژیم بعث عراق، بیوت آنان را خریداری کرد تا مانع از توقیف آنها توسط رژیم بعث گردد.
« شیخ نصرالله» همزمان مدیریت مدارس آیت‌الله العظمی بروجردی در دو شهر نجف و کربلا را برعهده داشت و مدرسه بزرگ آیت‌الله بروجردی در نجف را به پاتوق اصلی طرفداران امام و محل سکونت آنان تبدیل کرد
و نماز جماعت امام در مغرب‌ها در این مدرسه برگزار شود و هم چنین در مناسبت‌های زیارت مخصوصه امام حسین علیه السلام که امام به کربلا مشرف می‌شد،
نماز جماعت امام در حسینیه آیت ه‌الله بروجردی در کربلا که تحت مدیریت ایشان بود، اقامه می‌شد.
شیخ نصرالله خلخالی از ابتدا به فعالیت‌های دینی همانند گسترش بناها، به‌خصوص مشاهد شیعی، اهتمام ویژه‌ای داشت و از طرف آیت‌الله العظمی بروجردی مامور مرمت بنای حرم مطهره حضرت رقیه دخت امام حسین و توسعه مقبره و حرم برآمد.
لذا خانه‌های اطراف را با کمک مردم خیر محل خریداری می‌کرد که در این میان عده‌ای راضی نشدند. وی طی سالهای طولانی پس از آن اهتمام می‌ورزید این مهم را به سامان برساند و بدین منظور تعداد زیادی از خانه‌های اطراف حرم حضرت رقیه را خریداری کرد و قصد داشت حرم مزبور را توسعه دهدکه اجل مهلت نداد.فوت شیخ نصرالله :۱۳ اسفند ۱۳۵۶
این مردخیر(شیخ نصرالله خلخالی) در ۱۳ اسفند ۱۳۵۶(٢٤ ربیع الاول ١٣٩٨) در منزل خود در شهر دمشق در سوریه درگذشت. پیکرش به نجف اشرف منتقل و در آن شهر به خاک سپرده شد. متعاقب آن مراسم و مجالس ختم به این مناسبت برگزار شد و نام و یاد امام در آن مجالس مطرح گردید.
آیت‌الله حاج سید میرزا مهدی شیرازی در کنار آیت‌الله العظمی حاج آقا حسین طباطبایی قمی هنگام سفر ایشان به ایران پس از شهریور1320
آیت‌الله حاج سید میرزا مهدی شیرازی از مراجع تقلید مقیم کربلا پدر آیت‌الله سید محمد شیرازی بود.
آیت الله سید محمد حسینی شیرازی در سال ۱۳۰۷ در نجف متولد شد. او فرزند میرزا مهدی شیرازی از خاندان حسینی شیرازی و برادر سید صادق حسینی شیرازی و دایی محمدتقی مدرسی است. خانواده «شیرازی‌ها» از جمله خاندان‌های علمی شهر کربلا بودند.
مراسم ترحیم آیت‌الله حاج سید میرزا مهدی شیرازی در بهمن 1339 در کربلا در تصویر آقایان: سید محمد شیرازی، سید حسن شیرازی، سید صادق شیرازی، سید کاظم قزوینی و سید محمد کاظم مدرسی دیده می شوند.
امام خمینی پس از زیارت مرقد امام علی (ع) به منزلی که جهت اقامت وی در نظر گرفته شده بود و بعد از نماز مغرب آقایان خویی، شیخ علی کاشف الغطاء، سید عبدالله شیرازی، فرزندان مرحوم عبدالهادی شیرازی، هادی و رضا امینی و سید موسی آیت‌الله زاده(حجت‌الاسلام سیدموسی موسوی) از وی دیدن کردند.
«حاج آقا مصطفی» گفت: «یک دفعه ما را سوار هواپیما کردند. نگفتند کجا می رویم. آمدیم در فرودگاه بغداد. گفتند: این جا بغداد است. خداحافظ شما.
شهر«بورسا»در۳۲۵کیلومتری آنکارا-پایتخت-قراردارد.
نه یک قران در جیب من بود نه یک قران در جیب امام.
«حاج آقا مصطفی»می گوید:تاکسی گرفتیم گفتیم ما را ببرید دم صحن حضرت امام موسی ابن جعفرعلیه السلام . ما را آورد آن جا. پول نداشتیم. ساعتم را دادم به راننده
گفتم: این پیشت باشد، الان برایت پول می آورم.
امام رفت حرم. من در صحن گشتم آقایی را دیدم گفتم: یک دینار به من بده. بعد حرف می زنیم. فعلا یک دینار بده. گرفتم یک دینار را و به تاکسی دادم. ساعتم را گرفتم. کنار صحن کاظمین یک مسافرخانه ای بود.
امام به آن جا رفت. بعد تلفن کردیم نجف به« آشیخ نصرالله خلخالی» و بعد سیل جمعیت و طلبه ها آمدند.»
کربلا استقبال خیلی خوبی ازامام شد. آسید محمد شیرازی و دیگران خیلی تلاش کردند. ایشان در صحن سید الشهدا نماز می خواند. به جای او امام به نماز ایستاد. آن دو سه شبی که امام کربلا بود تقریباً تمام صحن با ایشان نماز می خواند.
ود آسید محمد شیرازی هم پشت سر ایشان بود. بنا شد این ها بیایند نجف. از نجف تا کربلا چهارده فرسخ است.
آن جا در نیمه راه یک مکانی است که عرب ها به آن خان النص می گویند. یعنی نصفه راه. ما از طرف پدرمان با برادرم و دیگران، در سه چهار ماشین رفتیم «خان النص». بعد دیدیم امام آمد.
«آسید محمد شیرازی» جلو نشسته بود. امام و «حاج آقا مصطفی »هم پیش هم بودند.
سیدمحمد، سیدصادق شیرازی(برادران)
یک توقفی کردند و سلام و احوالپرسی کردیم و رفت و ما هم دنبالشان رفتیم. امام یکسره رفت حرم مشرف شد.
«ساواک» رودست خورد. عرب ها ریخته بودند دوروبر امام و دست ایشان را بوس می کردند. امام شب دست هایش درد می کرد. با چه تشریفاتی امام رفت حرم.
تمام مردم استقبال عظیمی از ایشان کردند. خیلی دست پاچه شدند.
خیال کردند امام را می فرستند نجف و مستهلک می شود.
دیدند نه، آمد نجف و تمام عرب ها و مردم و عوام استقبال می کنند. طلبه ها هم همان طور.
توضیح نگارنده-پیراسته فر:آیت الله سیدمحمدموسوی بجنوردی می گوید:شب با پدرم (آیت الله میرزاحسن موسوی بجنوردی)رفتیم دیدن امام، همان جا پدرم به امام گفت: «فردا درس شروع کن. همین فردا که می گویم درس را شروع بکن.» آیت الله میرزاحسن موسوی بجنوردی دلیل این تعجیل رااینگونه می گوید:چون چو(شابعه) انداخته بودند که ایشان سواد ندارد. گفت درس شروع کند که(توانمندیهایش را) نمایش دهد کیست)
سیدمحمدموسوی بجنوردی می گوید:امام البته پس فردا شروع کرد. چون دید و بازدید بود. درس که شروع کرد «من هم از همان اول تا آخر رفتم. »چهارده سال به درس ایشان رفتم. امام که درس شروع کرد خیلی درسش گرفت.
«درس امام »همین کتاب بیع و این ها بود که چاپ شده. همه اش حرف های تازه و حمله و اشکال به شیخ انصاری و میرزای نایینی و همین هایی بود که نجفی ها می پرستیدند.
درس امام خمینی خیلی رونق گرفت. نقشه آن ها روی آب رفت. به خیال خودشان ایشان را می فرستند نجف و مستهلک می شود که عکس شد. یک مرتبه صد پله بالاتر آمد. درسش گرفت.
امام خمینی پس از زیارت مرقد امام علی (ع) به منزلی که جهت اقامت وی در نظر گرفته شده بود و بعد از نماز مغرب آقایان خویی، شیخ علی کاشف الغطاء، سید عبدالله شیرازی، فرزندان مرحوم عبدالهادی شیرازی، هادی و رضا امینی و سید موسی آیت‌الله زاده از وی دیدن کردند.
آیت الله سیدمحمدموسوی می گوید:امام هر شب به حرم می آمد. مراجع نجف مثلا هر ده روز می رفتند حرم. پدرم از آن دسته ای بود که هر روز عصر می رفت حرم. بعد از این که درس تمام می شد برای مغرب می رفت که نماز جماعت بخواند. امام همیشه سه ساعت بعد از غروب می رفت.
به قدری آمدنش منظم بود که می توانستید ساعتتان را با آمدن ایشان به حرم درست بکنید.
باور کنید می شد آدم ساعتش را درست بکند. حتی بعضی شب ها باران و طوفان بود اما امام سه ساعت بعد از مغرب در حرم بود. هر شب در تمام این مدت.
«ساواک»به قدری پشیمان شده بود که چرا این را فرستادند این جا. دیدند آقای خمینی صدبرابر بالاتر آمد. هم در عوام هم در طلبه ها و هم در دنیا. چون نجف بین المللی است و از همه جا به آن جا می روند.
آیت الله سیدمحمدباقرموسوی بجنوردی می گوید:اجازه اجتهادم پدرم راپیش امام خمینی هم بردم.
امام اینگونه نوشت:«آنچه حضرت آیت الله العظمی بجنوردی مرقوم فرموده اند راجع به فرزند گرامیشان مورد تایید اینجانب است.»
امام خمینی دهم اسفند ۱۳۵۷ به شهر «قم» عزیمت و تا دوم بهمن ۱۳۵۸ در این شهر سکنی گزیدند.
امام خمینی امام جماعت مسجداعظم نجف
دیدارآیت الله سیدمحمدشیرازی باامام خمینی درروزسوم اقامت درقم ۱۳اسفند۱۳۵۷
آیت‌الله حاج سید میرزا مهدی شیرازی در کنار آیت‌الله العظمی حاج آقا حسین طباطبایی قمی هنگام سفر ایشان به ایران پس از شهریور1320
آیت‌الله حاج سید میرزا مهدی شیرازی از مراجع تقلید مقیم کربلا پدر آیت‌الله سید محمد شیرازی بود.
آیت الله سید محمد حسینی شیرازی در سال ۱۳۰۷ در نجف متولد شد. او فرزند میرزا مهدی شیرازی از خاندان حسینی شیرازی و برادر سید صادق حسینی شیرازی و دایی محمدتقی مدرسی است. خانواده «شیرازی‌ها» از جمله خاندان‌های علمی شهر کربلا بودند.
مراسم ترحیم آیت‌الله حاج سید میرزا مهدی شیرازی در بهمن 1339 در کربلا در تصویر آقایان: سید محمد شیرازی، سید حسن شیرازی، سید صادق شیرازی، سید کاظم قزوینی و سید محمد کاظم مدرسی دیده می شوند.
سیدمحمد، سیدصادق شیرازی(برادران)
آیت الله سید حسن طباطبایی قمی،متولد۲۶ آذر ۱۲۴۴ قم - متوفی۱۶ اسفند ۱۳۲۵نجف)،فرزند میرزا محمود قمی .
آیت الله العظمی قمی تحصیلات ابتدایی خود را در قم شروع کرد و تا سنین بلوغ در قم به تحصیل پرداخت. وی سپس در پی تکمیل تحصیلات راهی تهران شد و درس های دوره سطح مانند معالم، قوانین، شرح لمعه و رسائل و مکاسب را نزد اساتید آن حوزه خواند.
آیت الله قمی در ۲۲ سالگی عازم مکه و مدینه شد. در بازگشت از سرزمین وحی، وارد نجف اشرف گردید و پس از زیارت راهی سامرا شد. وی در جلسه درس آیت الله میرزا محمدحسن شیرازی شرکت کرد و پس از دو سال اقامت در سال ۱۳۰۶ قمری بار دیگر به تهران بازگشت.
آیت الله محمدحسن اختری (دبیرکل-سابق- مجمع جهانی اهل بیت)می گوید:من به محض ورود به نجف در ساعت ۱۰ صبح به مدرسه آیت‌الله العظمی بروجردی نزد یکی از دوستانم که در آنجا تحصیل میکردند رفتم و در حجره ایشان مهمان شدم. همان طور که نشسته بودم دیدم که بیرون از حجره یک عده‌ای از آقایان و طلبه‌ها نشستهاند و در مورد ورود امام به نجف صحبت می‌کنند. تعجب کردم که این صحبت‌ها چیست؟ آمدم بیرون همان آقایی که داشت صحبت می‌کرد رو به من کرد و گفت شما از قم آمدید؟ در قم چه خبر بود؟ من اخبار قم و شایعاتی که در آنجا بود به ایشان گفتم.
آیت الله اختری می گوید:اما او گفت که الآن از بغداد به منزل آقای خویی تلفن شده مبنی بر اینکه من حاج آقا مصطفی هستم و به اتفاق پدرم وارد بغداد شدیم. همان جا یکی از اساتید حدود ساعت ۴ بعدازظهر منزل آقای خویی زنگ زد و آنها هم گفتند بله آقای خویی فرمودند من خودم تلفن را جواب دادم و ایشان اظهار داشت که من حاج آقا مصطفی هستم و الآن با پدرم وارد بغداد شدیم.
متولی مدرسه بروجردی مرحوم حاج شیخ نصرالله خلخالی که در آن روز در بغداد بود به ایشان خبر دادند که چنین است و شما در کاظمین و بغداد به جستجوی امام بگردید و ما را از سرنوشت ایشان مطلع سازید.
امام در منزل آقای شیخ محمد حسین مؤید نجفی بودند. گویا ابتدا به مسافرخانه ایشان میروند یعنی آقای مؤید نجفی خودشان مسافرخانه داشتند.
آقای اختری می گوید: امام دو روز و نصفی در کاظمین بودند و از آنجا به سمت سامرا جهت زیارت حرکت کردند و دو ـ سه شب در سامرا ساکن شدند. در آنجا هم منزلی برای امام گرفتند.
آیت الله دکترعمیدزنجانی(متوفی۸ آبان ۱۳۹۰) می گوید:خبرورودامام به عراق راشنیدیم«باورنکردیم...
در روز ۱۵ مهر سال ۱۳۴۴ حضرت امام خمینی به همراه فرزندش آقا مصطفی با انبوهی از استقبال کنندگان از کاظمین به سمت سامرا حرکت کردند. علمای بزرگ شیعه و سنی در سامرا از ایشان استقبال کردند.
آیت الله عباسعلی عمید زنجانی می گوید:ساعت ۱۱ شب بود که خبر رسید. این خبر به مدرسه مرحوم آیت الله بروجردی که اخبار اول به آنجا می‌رسید و تقریبا مثل فیضیه قم بود ، رسید. ما آنجا بودیم وقتی خبردار شدیم ، اول شگفت زده شدیم و باورمان نشد. چون شایعات زیاد در نجف پخش می‌شد و پس از یک هفته معلوم می‌شد که دروغ است. لذا آن خبر را هم از شایعات تلقی کردیم ولاکن مسئله آنقدر مهم بود که خودمان را راضی نکردیم به اینکه این شایعه است.
در مدرسه تلفنی بود که بوسیله آن به منزل مرحوم آقا شیخ نصرالله خلخالی که از دوستان قدیمی دوران جوانی امام بود و علاقه زیادی به امام داشت، زنگ زدیم و ایشان هم مسئله را تأیید کرد. گفتند بله ایشان وارد کاظمین شدند.
ما بی‌درنگ، سر از پا نشناخته مینی‌بوسی اجاره کردیم. حدود ۱۵ نفر بودیم که متاسفانه من اشخاص آن الان یادم نیست، فقط می‌دانم به نظرم آقای رضوانی، آقای دعایی، آقای روحانی و... بودند. شبانه راه افتادیم با مینی‌بوس آمدیم به کاظمین. پرس و جو کردیم معلوم شد که امام و حاج آقا مصطفی به هتلی بنام "فُندق الجوادین" وارد شدند. به آنجا رفتیم گفتند که بله آقایان به اینجا آمده بودند اما صاحب هتل آنها را شناخت و ایشان را به خانه‌اش برد وبه امام گفت که اینجا مناسب شما نیست. ساعت از 12 شب گذشته بود؛ رفتیم خانه صاحب هتل. در زدیم و رفتیم داخل. دیدم مرحوم حاج آقا مصطفی بیدار است. خیلی خوشحال شدیم وبا حاج آقا مصطفی مصافحه کردیم. سراغ امام را گرفتیم گفتند که ایشان خسته بودند، خوابیدند. گفتند فردا صبح بیائید امام را ببینید.
وقتی حاج آقا مصطفی را سرحال و خوشحال دیدیم ما هم خیلی خوشحال شدیم. همه از سلامتی امام در تبعید نگران بودیم. آن شب حاج آقا مصطفی تعریف کردند که امام در ترکیه کارهای علمی انجام دادند. یکدوره وسیله النجاه مرحوم سید را تکمیل کردند به نام تحریرالوسیله؛ یک دوره فقه هم در عرض ۱۱ ماه نوشتند که زمان پربرکتی برای امام بود. حسینه‌ای بود که ما آن شب آنجا اقامت کردیم که متعلق به یکی از تجار یزد بود. بعد از نماز صبح، از شدت اشتیاق رفتیم به محل اقامت حضرت امام، نشستیم و حضرت امام وارد شدند. وقتی ایشان را دیدیم حالتی پیدا کردیم که توصیف ناپذیر بود.
خب ما سالها در قم شاگرد ایشان (امام خمینی)بودیم اما این دیدار، دیدار خاصی بود. قابل توصیف با زبان و بیان نیست. اکثر دوستان اشک شوق می‌ریختند.
امام با خوشرویی با دوستان احوالپرسی کردند. اکثر دوستان برای امام شناخته شده بودند. کم کم دیدارها شروع شد. ما هم چون فضا، فضای بزرگی نبود می‌ایستادیم و یا پذیرایی می‌کردیم که جا را اشغال نکنیم. از گروه مهمی که اولین بار به دیدار امام آمدند ما بودیم. سپس یک گروه دیگرکه از طرف ریاست جمهوری عراق بودند، آمد. این گروه به ریاست یکی از وزراء که شیعه و در واقع وزیر "وحده" عراق بود و کمی هم تحصیلات نجف داشت ، بود. در زمان حسن البکر این اتفاق افتاد. او صحبت‌های خوبی کرد وگفت که شما تصور نکنید که اینجا تبعید هستید ما شما را با این شرط پذیرفتیم که شما آزاد باشید و مثل شهروندی که میهمان ما هستید ، تمام امکانات برای فعالیت شما (البته منظور او سیاسی نبود بلکه علمی و مذهبی بود) فراهم است. شما تحت الحفظ نیستید. فقط ما دو نفر را گمارده‌ایم برای حفظ جان شما. آنها پشت سر شما نیستند بلکه دورادور مواظب شما هستند. سلام رئیس جمهور را رساند و بسیار اظهار خوشحالی کرد که امام میهمان آنها هستند و سخنان امیدوار کننده‌ای مطرح کردند. امام چیزی نمی‌گفتند فقط نگاه میکردند و تأیید میکردند. و گاه هم سرشان پایین بود و فقط گوش می‌دادند. در این دیدار من حضور داشتم. ای کاش صحبت‌ها ضبط می‌شد. اول کار بود. ما بی‌تجربه بودیم
وقتی آقای حکیم به دیدار امام آمد اینجا همه دوستان منفعل شدند که این یک حادثه خیلی مهمی است اگر این موضوع در ایران منعکس شود برای نهضت بسیار مفید است. به احتمال زیاد این هم سیاست حاج آقا مصطفی بود. من سند و مدرکی ندارم ولی می‌دانم ماها هیچکدام عقلمان نمی‌رسید و این تجربه را نداشتیم که ضبط کنیم، عکس بگیریم.
البته ضبط صوت و گرفتن عکس در عراق خیلی متعارف‌تر از ایران بود ولکن این فکر در ماها نبود. حاج آقا مصطفی یکی از دوستان را مأمور کرد که برود عکاس بیاورد و عکس‌های حرفه‌ای بگیرد و قابل تکثیر باشد. جوانی را آوردند و عکس‌های زیادی از حرکات مختلف حضرت امام و آقای حکیم گرفت.
متأسفانه صبح که رفتند سراغ عکس‌ها گفتند همان دیشب از بیت آقای حکیم آمدند وهمه فیلم‌ها را بردند که دیگر هیچ وقت منتشر نشد. پس از آن دیگر ما از دیدار آقای خویی و آقای شاهرودی عکس‌هایی تهیه شد. البته من از بغداد به نجف برگشتم و عرض کنم که دیدار آقای حکیم در نجف اتفاق افتاد. در بغداد هیچ عکس و تصویری باقی نماند.(کتاب امید اسلام ، ص ۱۷۵)
«آیت الله دکتر عباسعلی عمیدزنجانی»(رئیس سابق دانشگاه تهران) می نویسد:پس از آن در روز در ۱۶مهر۱۳۴۴ حضرت امام و همراهان وارد کربلا شدند و مورد استقبال بی‌سابقه مردم، علما و طلاب آنجا قرار گرفتند. حضرت امام خمینی بعد از توقف یک هفته‌ای در کربلا که عمدتاً به زیارت و دید و بازدید گذشت، در بعد از ظهر روز جمعه ۲۳مهر۱۳۴۴ به همراهی بدرقه کنندگان از کربلا به سوی نجف حرکت کردند..پایان.
نامه امام خمینی به شیخ نصرالله
امام خمینی پس از تبعید به ترکیه با ارسال نامه‌ای به ایشان، ورودشان را به آن کشور به اطلاع وی رسانید و در آن می‌نویسد: «حضرت حجت الاسلام آقاى خلخالى- دامت افاضاته؛ به عرض عالى مىرساند، ان شاء‌الله مزاج شریف خالى از نقاهت است. از قرار مسموع، مکه مشرّف شده بودید. ان شاء‌الله زیارات شما مقبول است. حالت این جانب بحمد‌الله سلامت است. و چند روزى است در اسلامبول هستم. امروز حرکت مىکنم به بورسا. جنابعالى و سایر دوستان نگران نباشید. آنچه خداوند تعالى مقرر فرموده صلاح است، و از آن متشکرم. خدمت حضرت حجت الاسلام آقاى لواسانى اگر تا رسیدن مکتوب، عتبات هستند سلام مىرسانم. از جنابعالى تقاضاى دعاى خیر براى حُسن عاقبت دارم.».
پس از ورود امام خمینی به عراق، نخستین فردی بود که توسط حاج آقا مصطفی خمینی از ورود امام به عراق مطلع شده و علاوه بر این که خود به استقبال معظم له شتافت، زمینه استقبال گسترده علما و روحانیون نجف از امام خمینی را فراهم کرد و
امام خمینی پس از ورود به نجف اشرف در «منزل شیخ نصرالله» ساکن شد.
ازده ماه ترکیه+۱۳سال عراق+۴ماه فرانسه
۱۳آبان۱۳۴۳–تیعیدامام خمینی به ترکیه
۱۳سال اقامت درنجف
۱۳مهر۱۳۴۴تبعیدازترکیه به عراق"نجف"
۱۲مهر۱۳۵۷تبعید-اخراج-ازنجف به کویت
کویت اجازه حضوربه خاکش رانداد،بناچارامام چندساعت بعدبه عراق(بصره)برگشت وروزبعد۱۳مهر۵۷ازطریق فرودگاه بغدادبه «فرانسه»منتقل شد.
۱۴مهر۱۳۵۷وارد"پاریس"شد.
دو۲روزبعد(۱۶مهر)به حومه پاریس(نوفل لوشاتو)منتقل شد.
۱۲بهمن۱۳۵۷واردکشورایران شد.
۱۰روز(دهه فجر)هنوزتفاله های شاه (بختیار)حکومت متزلزلی داشتند.
۲۲بهمن حکومت شاه به زانودرآمد وحکومت بدست عاشقان خمینی درآمد.پیروزی انقلاب
ساعت۲۲:۲۳ شنبه ۱۳خرداد۱۳۶۸(٢٨ شوال ١۴٠٩)روح خدا به خدا پیوست.
دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان/۳۰روز
دعای روز ۲۹ماه رمضان بصورت جداپرداختیم.
دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان/۳۰روز
از ابن عباس روایت کرده اند: که حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله براى روزه هر روز ماه مبارک رمضان فضیلت بسیار بیان فرمود و برای هر روز دعاى مخصوصى با فضیلت و ثواب بسیار براى آن ذکر کرد که ما به بیان اصل دعا اکتفا میکنیم.
روز اول:اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ وَ قِیَامِی فِیهِ قِیَامَ الْقَائِمِینَ وَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِینَ وَ هَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ اعْفُ عَنِّی یَا عَافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ .
خدایا روزه ام را در این ماه روزه روزه داران قرار ده، و شب زنده داری ام را شب زنده دارى شب زنده داران، و بیدارم کن در آن از خواب بی خبران، و ببخش گناهم را در آن اى معبود جهانیان، و از من درگذر، اى درگذرنده از گنهکاران.
روز دوم :اللَّهُمَّ قَرِّبْنِی فِیهِ إِلَى مَرْضَاتِکَ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَ نَقِمَاتِکَ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِقِرَاءَةِ آیَاتِکَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ .
خدایا مرا در این ماه به خشنودى ات نزدیک کن، و از خشم و انتقامت برکنار دار، و به قرائت آیاتت موفق کن، اى مهربان ترین مهربانان.
روز سوم :اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَ التَّنْبِیهَ وَ بَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَ التَّمْوِیهِ وَ اجْعَلْ لِی نَصِیبا مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تُنْزِلُ فِیهِ بِجُودِکَ یَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِینَ -خدایا در این ماه به من تیزهوشى و بیدارى عنایت فرما، و از بى خردى و اشتباه دورم ساز، و از هر خیرى که در این ماه نازل مى کنى، برایم بهره اى قرار ده، و به حق جودت اى جودمندترین جودمندان.
روز چهارم :اللَّهُمَّ قَوِّنِی فِیهِ عَلَى إِقَامَةِ أَمْرِکَ وَ أَذِقْنِی فِیهِ حَلاوَةَ ذِکْرِکَ وَ أَوْزِعْنِی فِیهِ لِأَدَاءِ شُکْرِکَ بِکَرَمِکَ وَ احْفَظْنِی فِیهِ بِحِفْظِکَ وَ سِتْرِکَ یَا أَبْصَرَ النَّاظِرِینَ .
خدایا در این ماه براى برپاداشتن امرت نیرومند ساز مرا، و شیرینى ذکرت را به من بچشان، و اداى شکرت را به من الهام فرما، و به نگهدارى و پوششت نگاهم بدار، اى بیناترین بینندگان.
روز پنجم :اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ الْقَانِتِینَ وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ أَوْلِیَائِکَ الْمُقَرَّبِینَ بِرَأْفَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
خدایا قرار ده مرا در این ماه از آمرزش جویان، و از بندگان شایسته فرمانبردار، و از اولیاى مقرّبت، به رأفتت اى مهربان ترین مهربانان.
روز ششم :اللَّهُمَّ لا تَخْذُلْنِی فِیهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ وَ لا تَضْرِبْنِی بِسِیَاطِ نَقِمَتِکَ وَ زَحْزِحْنِی فِیهِ مِنْ مُوجِبَاتِ سَخَطِکَ بِمَنِّکَ وَ أَیَادِیکَ یَا مُنْتَهَى رَغْبَةِ الرَّاغِبِینَ.
خدایا مرا در این ماه به خاطر نزدیک شدن به نافرمانی ات وامگذار، و با تازیانه هاى انتقامت عذاب مکن، و از موجبات خشمت دورم بدار، به فضل و عطاهایت، اى نهایت دلبستگى دل شدگان.
روز هفتم :اللَّهُمَّ أَعِنِّی فِیهِ عَلَى صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ هَفَوَاتِهِ وَ آثَامِهِ وَ ارْزُقْنِی فِیهِ ذِکْرَکَ بِدَوَامِهِ بِتَوْفِیقِکَ یَا هَادِیَ الْمُضِلِّینَ.
خدایا مرا در این ماه بر روزه و شب زنده دارى اش یارى ده، و از لغزش ها و گناهانش دورم بدار، و ذکرت را همواره روزى ام کن، به توفیقت اى راهنماى گمراهان.
روز هشتم :اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ رَحْمَةَ الْأَیْتَامِ وَ إِطْعَامَ الطَّعَامِ وَ إِفْشَاءَ السَّلامِ وَ صُحْبَةَ الْکِرَامِ بِطَوْلِکَ یَا مَلْجَأَ الْآمِلِینَ.
خدایا در این ماه مهرورزى به ایتام، و خوراندن طعام(به مردم)، و آشکار کردن سلام، و همنشینى با اهل کرامت را نصبم فرما، به عطایت اى پناهگاه آرزومندان.
روز نهم :اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی فِیهِ نَصِیبا مِنْ رَحْمَتِکَ الْوَاسِعَةِ وَ اهْدِنِی فِیهِ لِبَرَاهِینِکَ السَّاطِعَةِ وَ خُذْ بِنَاصِیَتِی إِلَى مَرْضَاتِکَ الْجَامِعَةِ بِمَحَبَّتِکَ یَا أَمَلَ الْمُشْتَاقِینَ.
خدایا براى من در این ماه بهره اى از رحمت گسترده ات قرار ده، و به جانب دلایل درخشانت راهنمایى کن، و به سوى خشنودى فراگیرت متوجه کن، به مهرت اى آرزوى مشتاقان.
روز دهم :اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُتَوَکِّلِینَ عَلَیْکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْفَائِزِینَ لَدَیْکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ إِلَیْکَ بِإِحْسَانِکَ یَا غَایَةَ الطَّالِبِینَ.
خدایا مرا در این ماه از توکل کنندگان، و از رستگاران نزد خود، و از مقرّبان درگاهت قرار بده، به احسانت اى هدف جویندگان.
روز یازدهم :اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَیَّ فِیهِ الْإِحْسَانَ وَ کَرِّهْ إِلَیَّ فِیهِ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیَانَ وَ حَرِّمْ عَلَیَّ فِیهِ السَّخَطَ وَ النِّیرَانَ بِعَوْنِکَ یَا غِیَاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ.
خدایا در این ماه نیکى را پسندیده من گردان، و نادرستی ها و نافرمانی ها را مورد کراهت من قرار ده، و خشم و آتش برافروخته را بر من حرام گردان به یارى ات اى فریادرس دادخواهان.
روز دوازدهم :اللَّهُمَّ زَیِّنِّی فِیهِ بِالسِّتْرِ وَ الْعَفَافِ وَ اسْتُرْنِی فِیهِ بِلِبَاسِ الْقُنُوعِ وَ الْکَفَافِ وَ احْمِلْنِی فِیهِ عَلَى الْعَدْلِ وَ الْإِنْصَافِ وَ آمِنِّی فِیهِ مِنْ کُلِّ مَا أَخَافُ بِعِصْمَتِکَ یَا عِصْمَةَ الْخَائِفِینَ.
خدایا مرا در این ماه به پوشش و پاکدامنى بیاراى، و به لباس قناعت و اکتفا به اندازه حاجت بپوشان و بر عدالت و انصاف وادارم نما، و مرا در این ماه از هرچه مى ترسم ایمنى ده، به نگهدارى ات اى نگهدارنده هراسندگان.
روز سیزدهم :اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَ الْأَقْذَارِ وَ صَبِّرْنِی فِیهِ عَلَى کَائِنَاتِ الْأَقْذَارِ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِلتُّقَى وَ صُحْبَةِ الْأَبْرَارِ بِعَوْنِکَ یَا قُرَّةَ عَیْنِ الْمَسَاکِینِ.
خدایا مرا در این ماه از آلودگیها و ناپاکی ها پاک کن، و بر شدنی هاى مورد تقدیرت(مقدرات) شکیبایم گردان، و به پرهیزگارى و هم نشینى با نیکان توفیقم ده، به یاریات اى نور چشم درماندگان.
روز چهاردهم :اللَّهُمَّ لا تُؤَاخِذْنِی فِیهِ بِالْعَثَرَاتِ وَ أَقِلْنِی فِیهِ مِنَ الْخَطَایَا وَ الْهَفَوَاتِ وَ لا تَجْعَلْنِی فِیهِ غَرَضاً لِلْبَلایَا وَ الْآفَاتِ بِعِزَّتِکَ یَا عِزَّ الْمُسْلِمِینَ.
خدایا مرا در این ماه بر لغزش ها سرزنش مکن، و از خطاها و افتادن در گناهان دور بدار، و هدف بلاها و آفات قرار مده، به عزّتت اى عزّت مسلمانان.
روز پانزدهم :اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ طَاعَةَ الْخَاشِعِینَ وَ اشْرَحْ فِیهِ صَدْرِی بِإِنَابَةِ الْمُخْبِتِینَ بِأَمَانِکَ یَا أَمَانَ الْخَائِفِینَ .
خدایا در در این ماه طاعت فروتنان را نصیبم کن، و سینه ام را براى انابه همانند بازگشت خاضعان باز کن به امان دادنت اى امان ده هراسندگان.
روز شانزدهم :اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی فِیهِ لِمُوَافَقَةِ الْأَبْرَارِ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مُرَافَقَةَ الْأَشْرَارِ وَ آوِنِی فِیهِ بِرَحْمَتِکَ إِلَى [فِی ] دَارِ الْقَرَارِ بِإِلَهِیَّتِکَ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ.
خدایا مرا در این ماه به همراهى و همسویى با نیکان توفیق ده، و از همنشینى با بدان دور بدار و به حق رحمتت به خانه آرامش جایم ده، و به پرستیدگى ات اى پرستیده جهانیان.
روز هفدهم :اللَّهُمَّ اهْدِنِی فِیهِ لِصَالِحِ الْأَعْمَالِ وَ اقْضِ لِی فِیهِ الْحَوَائِجَ وَ الْآمَالَ یَا مَنْ لا یَحْتَاجُ إِلَى التَّفْسِیرِ وَ السُّؤَالِ یَا عَالِماً بِمَا فِی صُدُورِ الْعَالَمِینَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ.
خدایا مرا در این ماه به سوى کارهاى شایسته هدایت فرما، و حاجتها و آرزوهایم را برآور، اى آن که نیاز به روشنگرى و پرسش ندارد، اى آگاه به آنچه در سینه جهانیان است بر محمّد و خاندان پاکش درود فرست.
روز هیجدهم :اللَّهُمَّ نَبِّهْنِی فِیهِ لِبَرَکَاتِ أَسْحَارِهِ وَ نَوِّرْ فِیهِ قَلْبِی بِضِیَاءِ أَنْوَارِهِ وَ خُذْ بِکُلِّ أَعْضَائِی إِلَى اتِّبَاعِ آثَارِهِ بِنُورِکَ یَا مُنَوِّرَ قُلُوبِ الْعَارِفِینَ .
خدایا مرا در این ماه به برکت هاى سحرهایش آگاه کن، و دلم را با روشنایى انوارش روشنى بخش، و تمام اعضایم را به پیروى آثارش بگمار، به نورت اى نوربخش دلهاى عارفان.
روز نوزدهم :اللَّهُمَّ وَفِّرْ فِیهِ حَظِّی مِنْ بَرَکَاتِهِ وَ سَهِّلْ سَبِیلِی إِلَى خَیْرَاتِهِ وَ لا تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَنَاتِهِ یَا هَادِیا إِلَى الْحَقِّ الْمُبِینِ .
خدایا در این ماه بهره ام را از برکت هایش کامل گردان، و راهم را به سوى نیکی هایش هموار نما، و از پذیرفته خوبی هایش محرومم مساز، اى هدایت کننده به سوى حق آشکار
روز بیستم :اللَّهُمَّ افْتَحْ لِی فِیهِ أَبْوَابَ الْجِنَانِ وَ أَغْلِقْ عَنِّی فِیهِ أَبْوَابَ النِّیرَانِ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِتِلاوَةِ الْقُرْآنِ یَا مُنْزِلَ السَّکِینَةِ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ.
خدایا در این ماه درهاى بهشت هایت را به رویم باز کن، و درهاى آتش دوزخ را به روزیم بربند، و به تلاوت قرآن موفقم بدار، اى فرو فرستنده آرامش در دل مؤمنان.
روز بیست و یکم :اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی فِیهِ إِلَى مَرْضَاتِکَ دَلِیلاً وَ لا تَجْعَلْ لِلشَّیْطَانِ فِیهِ عَلَیَّ سَبِیلاً وَ اجْعَلِ الْجَنَّةَ لِی مَنْزِلاً وَ «مَقِیلاً» یَا قَاضِیَ حَوَائِجِ الطَّالِبِینَ.
خدایا در این ماه براى من به سوى خشنودى ات دلیلى قراربده، و-اما- براى شیطان راهى به سوى من قرار مده، و بهشت را منزل و آسایشگاهم قرار ده، اى برآورنده حاجات خواهندگان.
روز بیست و دوم :اللَّهُمَّ افْتَحْ لِی فِیهِ أَبْوَابَ فَضْلِکَ وَ أَنْزِلْ عَلَیَّ فِیهِ بَرَکَاتِکَ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِمُوجِبَاتِ مَرْضَاتِکَ وَ أَسْکِنِّی فِیهِ بُحْبُوحَاتِ جَنَّاتِکَ یَا مُجِیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّینَ.
خدایا در این ماه درهاى فضلت را به روى من بگشا، و برکاتت را بر من نازل فرما، و به موجبات خشنودى ات موفقم بدار، و در میان بهشت هایت جایم ده، اى برآورنده خواهش درماندگان
روز بیست و سوم :اللَّهُمَّ اغْسِلْنِی فِیهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ طَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الْعُیُوبِ وَ امْتَحِنْ قَلْبِی فِیهِ بِتَقْوَى الْقُلُوبِ یَا مُقِیلَ عَثَرَاتِ الْمُذْنِبِینَ.
خدایا در این ماه از گناهانم شست وشویم ده، و از عیب ها پاکم کن، و دلم را به پرهیزکارى دلها بیازماى، اى نادیده گیرنده لغزشهاى اهل گناه.
روز بیست و چهارم :اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ فِیهِ مَا یُرْضِیکَ وَ أَعُوذُ بِکَ مِمَّا یُؤْذِیکَ وَ أَسْأَلُکَ التَّوْفِیقَ فِیهِ لِأَنْ أُطِیعَکَ وَ لا أَعْصِیَکَ یَا جَوَادَ السَّائِلِینَ.
خدایا در این ماه آنچه تو را خشنود مى کند از تو درخواست می کنم، و از آنچه تو را ناخشنود می کند به تو پناه مى آورم، و از تو در این ماه توفیق اطاعت و ترک نافرمانى ات را خواستارم، اى بخشنده به نیازمندان.
روز بیست و پنجم :اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مُحِبّاً لِأَوْلِیَائِکَ وَ مُعَادِیا لِأَعْدَائِکَ مُسْتَنّاً بِسُنَّةِ خَاتَمِ أَنْبِیَائِکَ یَا عَاصِمَ قُلُوبِ النَّبِیِّینَ.
خدایا مرا در این ماه دلبسته اولیا، و دشمن دشمنانت قرار ده، و آراسته به راه و روش خاتم پیامبرانت گردان، اى نگهدارنده دلهاى پیامبران.
روز بیست و ششم :اللَّهُمَّ اجْعَلْ سَعْیِی فِیهِ مَشْکُوراً وَ ذَنْبِی فِیهِ مَغْفُوراً وَ عَمَلِی فِیهِ مَقْبُولاً وَ عَیْبِی فِیهِ مَسْتُوراً یَا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ.
خدایا کوششم را در این ماه مورد سپاس، و گناهم را آمرزیده، و عملم را پذیرفته، و عیبم را پوشیده قرار ده، اى شنواترین شنوایان.
روز بیست و هفتم :اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ فَضْلَ لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ صَیِّرْ أُمُورِی فِیهِ مِنَ الْعُسْرِ إِلَى الْیُسْرِ وَ اقْبَلْ مَعَاذِیرِی وَ حُطَّ عَنِّیَ الذَّنْبَ وَ الْوِزْرَ یَا رَءُوفاً بِعِبَادِهِ الصَّالِحِینَ .
خدایا در این ماه فضیلت شب قدر را روزى ام ساز، و کارهایم را از سختى به آیانى برگردان، و پوزش هایم را بپذیر، و گناه و بار گران را از گردنم بریز، اى مهربان به بندگان شایسته.
روز بیست و هشتم :اللَّهُمَّ وَفِّرْ حَظِّی فِیهِ مِنَ النَّوَافِلِ وَ أَکْرِمْنِی فِیهِ بِإِحْضَارِ الْمَسَائِلِ وَ قَرِّبْ فِیهِ وَسِیلَتِی إِلَیْکَ مِنْ بَیْنِ الْوَسَائِلِ یَا مَنْ لا یَشْغَلُهُ إِلْحَاحُ الْمُلِحِّینَ.
خدایا بهره ام را در این ماه از مستحبات فراوان کن، و مرا با تحقق درخواست ها اکرام فرما، و از میان وسایل وسیله ام را به سویت نزدیک کن، اى که پافشارى اصرارورزان مشغولش نسازد.
روز بیست و نهم :اللَّهُمَّ غَشِّنِی فِیهِ بِالرَّحْمَةِ وَ ارْزُقْنِی فِیهِ التَّوْفِیقَ وَ الْعِصْمَةَ وَ طَهِّرْ قَلْبِی مِنْ غَیَاهِبِ التُّهَمَةِ یَا رَحِیما بِعِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ.
خدایا در این ماه با رحمتت فروگیر و توفیق و خود نگهدارى نصیبم کن، و از تیرگی هاى تهمت دلم را پاک گردان، اى مهربان به بندگان با ایمان.
روز سى ام :اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ بِالشُّکْرِ وَ الْقَبُولِ عَلَى مَا تَرْضَاهُ وَ یَرْضَاهُ الرَّسُولُ مُحْکَمَةً فُرُوعُهُ بِالْأُصُولِ بِحَقِّ سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ.
خدایا روزه ام را در این ماه، بر پایه آنچه تو و پیامبر آن را مى پسندد مورد سپاس و پذیرش قرار ده، درحالیکه فروعش بر اصولش استوار باشد، به حق سرورمان محمّد و اهل بیت پاکش، و سپاس خداى را پروردگار جهانیان./منبع:سایت آیت الله انصاریان.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:چراروز ۲۹ماه رمضان« روزغش کردن خانم ها»ست
«اللهمّ غَشّنی بالرّحْمَةِ وارْزُقْنی فیهِ التّوفیقِ والعِصْمَةِ وطَهّرْ قلْبی من غَیاهِبِ التُّهْمَةِ یا رحیماً بِعبادِهِ المؤمِنین»
آیت‌الله مجتهدی تهرانی در شرح فراز «اللهمّ غَشّنی بالرّحْمَةِ» می‌گوید: ای خدا، من را به رحمت خودت بپوشان! «غش» یعنی پوشاندن."غش درمعامله"کسی که عیب جنس را بپوشاند، در معامله غش کردن
حال در این دعا می‌گوییم که خدایا، همانطور که یک بازاری برای خوب جلوه دادن جنسش ،در معامله عیب را می‌پوشاند تو هم به رحمت خودت عیب من را بپوشان!
آیت‌الله مجتهدی تهرانی: از سالها پیش روز بیست و نهم رمضان در میان خانم‌ها به روز «غشنی» معروف است و آنها در مساجد حضور می‌یافتند. اما فکر می‌کنند که این غشنی به معنای ضعف کردن است و با لحن ضعیف به خدا می‌گویند که «خدایا من غش کردم»! در حالی که این طور نیست و معنای پوشاندن می‌دهد.
دعای ۲۹ماه رمضان«اللهمّ غَشّنی بالرّحْمَةِ وارْزُقْنی فیهِ التّوفیقِ والعِصْمَةِ وطَهّرْ قلْبی من غَیاهِبِ التُّهْمَةِ یا رحیماً بِعبادِهِ المؤمِنین»
«خدایا، بپوشان در آن با مهر و رحمت و روزی کن مرا در آن توفیق و خودداری و پاک کن دلم را از تیرگی‌ها و گرفتگی‌های تهمت، ای مهربان به بندگان با ایمان خود!»
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:«غشی» مصدرش غشیان است. «غشیان» یعنی پوشیدن یک چیزی که دراینجاآن چیز«عیب وخطا »است.دردعای ۲۹ماه رمضان«غشنی»بنده ،ازخدایش میخواهد(همانطور که یک بازاری برای جلب توجه مشتری ومنافع خود دست به یک اقداماتی می زند که جنس نامرغوبش را مرغوب جلوه بدهد)ازخدا چنین حالتی را می خواهد که خدایا این عبادات مارا که خیلی مایه دارنیست(معیوب وناقص است)،مایه دارش کند،این نامرغوبیت وناخالصی راارزشمند«مرغوب»جلوه بدهد ودردادن ثواب ،بعنوان حنس مرغوب محاسبه ومعامله کند،ثواب کامل بدهد،جنس «کالای درجه۳»را درمعامله بعنوان «درجه یک »حساب کند-بخرد.
فرزندان رهبرانقلاب درکناراستادشان،از سمت راست : سید میثم و سید مصطفی، آیت الله مجتهدی، سید مجتبی و سید مسعودخامنه ای.
اللهمّ غَشّنی بالرّحْمَةِ وارْزُقْنی فیهِ التّوفیقِ والعِصْمَةِ وطَهّرْ قلْبی من غَیاهِبِ التُّهْمَةِ یا رحیماً بِعبادِهِ المؤمِنین
خدایا بپوشان در آن با مهر و رحمت و روزى کن مرا در آن توفیق و خوددارى و پاک کن دلم را از تیرگی ها و گرفتگى‌هاى تهمت اى مهربان به بندگان با ایمان خود.
فیض فراگیر
شرح دعای روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان
اللهم غشنی فیه بالرحمه و ارزقنی فیه التوفیق و العصمه وطهر قلبی من غیاهب التهمه یا رحیما بعباده المومنین خدایا در این روز مرا به رحمت خود بپوشان و توفیق"طاعت"و حفظ از گناهان را روزی فرما و دلم را از تاریکی های تردیدها و اوهام باطل پاک دار ای خدای مهربان بر اهل ایماناللهم غشنی فیه بالرحمه خدایا در این روز مرا به رحمت خود بپوشان
رحمت فراگیر الهی
این ماهی که در آن قرار داریم «ماه رمضان»ماهی است که به ماه رحمت الهی معروف است. در این ماه خداوند نظر رحمت خود را بر تمام بندگان خود می افکند و این بدان معنی نیست که در ماههای دیگر رحمت الهی وجود ندارد، بلکه منظور این است که در این ماه رحمت الهی بر بندگان خود بی حد، وسیع است به طوری که این ماه به ماه میهمانی خدا نیز معروف است، چنانچه در دعاهایی هم که در ماه مبارک رمضان می خوانیم؛ می گوییم: »اللهم اغن کل فقیر» یعنی -خدایا هر فقیری را غنی فرما«اللهم اشبع کل جائع» یعنی :خدایا هر گرسنه ای را سیر فرما و... که این نشان دهنده آن است که در این ماه، رحمت خداوند فقط شامل مسلمانان نیست، بلکه شامل هر بنده ای که در دنیا زیست دارد می باشد، زیرا که همه از فرزندان آدم ابوالبشر هستیم و باید به یک دین واحد آن هم اسلام ناب محمدی (ص) روی آوریم که با توجه به این رحمت واسعه الهی؛ ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم رحمت خودش را بر سرتاسر جسم و جان ما بپوشاند...
و ارزقنی فیه التوفیق و العصمه وتوفیق (طاعت) و حفظ از گناهان را روزیم فرما
منظور از توفیق چیست؟
در این دعا منظور از توفیق همان موفقیتی است که خداوند نصیب انسان می گرداند تا در راه اطاعت و بندگی او قدم بردارد و یا به قولی دیگر منظور از توفیق همان ذکر شریف :لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم-یعنی «نیست چرخش و قوتی مگر به قدرت و فرمان خداوند بلند مرتبه بزرگ» به طوری که انسان هیچ عملی را نمی تواند انجام دهد مگر اینکه خداوند او را نیرو و قوت بخشد و در امور او را موفق بدارد چرا که خداوند خالق تمام موجودات عالم است و بر هر چیزی احاطه دارد و بر هر چیزی قادر است.
منظور از والعصمه چیست؟
همانطوری که در بالا توضیح داده شد انسان در هیچ کار خیری موفق نمی گردد مگر اینکه خداوند او را یاری نماید و در اینجا منظور از «والعصمه» باز نوعی از توفیق الهی است که در این نوع آن از خداوند خواستاریم ما را از انجام معاصی و گناهانش مصون و محفوظ بدارد چرا که هر بلا و مصیبتی که بر انسان وارد می شود از گناهانی است که مرتکب می گردد. ما نیز در این روز از خداوند می خواهیم که به ما توفیق طاعت و بندگی عطا نموده و از انجام گناهان و معاصی مصون و محفوظ بدارد
و طهر قلبی من غیاهب التهمه یا رحیما بعباده المومنین «و دلم را از تاریکی های تردیدها و اوهام باطل پاک دار ای خدای مهربان بر اهل ایمان»
عاقبت تردید در دین مبین اسلام
شک و تردید یکی از اعمالی است که ممکن است انسان را از مسیر خود منحرف کرده و به هلاک بکشاند که این شک و تردید گاهی اوقات نسبت به بندگان خدا می باشد، که آن به منزله رفتارهایی است که بندگان نسبت به یکدیگر مشاهده می کنند و گاهی اوقات شک و تردید در دین مبین اسلام و دستوراتی است که از طرف خداوند برای انسان نازل گردیده است که آن ناشی از احاطه کامل شیطان بر وجود انسان است که ممکن است انسان را سریعا به پرتگاه هلاکت برساند، چنانچه خداوند در قرآن می فرماید: و من یرترد منکم عن دینه فیمت و هو کافر فاولئک حبطت اعملهم فی الدنیا و الاخره و اولئک اصحاب النار هم فیها خالدون-
یعنی و کسی از شما که در دین خدا تردید می کند، پس می میرد در صورتی که کافر از دنیا رفته، پس اعمالشان در دنیا و آخرت حبط گردیده و از بین می رود و آنان از یاران و اصحاب آتشند به طوری که در آن جاودانند،ما نیز در این روز به خداوند پناه برده و از او خواستاریم که دل ما را از شک و تردید نسبت به دیگران و نسبت به دین مبینش نجات داده و از شر شیطان رها سازد.
تفاوت"اذن با رضا"آیاممکن است شفاعت فرشتگان پذیرفته نشود؟
«شفاعت ملائکه» مشروط به «اذن خدا» است.
تفاوت «اذن» با «رضا» چیست؟
آیاممکن است فرشتگان درخواست شفاعت کسی را بکنند ولی خداوندنپذیرد؟
فرق میان -اذن-و (رضا) این است:
«رضا »امرى است باطنى ، و عبارت است از حالت ملایمت نفس راضى ، با آنچه از آن راضى است.
واما «اذن» امر ظاهرى است و اعلام صاحب اذن است ، صاحب اذن مى خواهد اعلام کند از قبل من هیچ مانعى نیست که تو فلان کار را بکنى ، و این ، هم با داشتن رضاى باطنى مى سازد و هم با نبودن آن.
اما «رضا » بدون اذن نمى سازد، حال چه رضاى بالقوه و چه بالفعل .
وَ کم مِّن مَّلَکٍ فى السمَوَتِ لا تُغْنى شفَعَتهُمْ شیْئاً إِلا مِن بَعْدِ أَن یَأْذَنَ اللَّهُ لِمَن یَشاءُ وَ یَرْضى (۲۶نجم)
و چه بسیار فرشته در آسمان که شفاعتشان هیچ دردى را دوا نمى کند، مگر بعد از آنکه خدا اذن دهد، و براى هر کس که بخواهد و بپسندد(خداوند) اجازه دهد.
شفاعت ملائکه مشروط به اذن و رضاى خداى سبحان است و این آیه در صدد این است که بفرماید:
«ملائکه» از ناحیه خود مالک هیچ شفاعتى نیستند، به طورى که در شفاعت کردن بى نیاز از خداى سبحان باشند، آن طور که بت پرستان معتقدند، چون تمامى امور به دست خداست.
اگر هم شفاعتى براى فرشته اى باشد، بعد از آن است که خدا به شفاعتش راضى باشد و اذنش داده باشد.
و بنابر این مراد از جمله (لِمَن یَشاءُ) ملائکه است.
و معناى آیه این است که : چه بسیار از فرشته در آسمان ها هستند که شفاعتشان هیچ اثرى ندارد، مگر بعد از آنکه خدا به هر یک از ایشان که بخواهد و راضى باشد اجازه شفاعت داده باشد.
تفسیرالمیزان/علامه طباطبایی جلد۱۹
درتفسیرنمونه جلد۲۲ ذیل ایه فوق(۲۶نجم)آمده است:
جایگاه «اذن»درشفاعت
آیه (۲۶نجم) از آیاتى است که به روشنى از امکان شفاعت به وسیله فرشتگان خبر مى دهد، جائى که آنها حق شفاعت به اذن و رضاى خدا داشته باشند انبیاء و اولیاى معصوم به طریق اولى چنین حقى را دارند.
آیه صراحت دارد: این شفاعت بى قید و شرط نیست ، بلکه مشروط به اذن و رضاى خدا است ، و از آنجا که اذن و رضاى او بى حساب نیست باید رابطه اى میان انسان و او باشد تا اجازه شفاعت او را به مقربان درگاهش بدهد، و اینجاست که امید شفاعت به صورت یک مکتب تربیتى براى انسان در مى آید، و مانع از گسستن تمام پیوندهاى او با خدا مى شود.
معنای اذن ورضا ازمنظر حقوقی
تفاوت «رضا و اذن» در چیست؟
«رضا» یا رضایت در لغت به معناى موافقت و اختیار است. در اصطلاح، در معانى متعددى دارد:
تمایل درونی فرد جهت انجام یک عمل حقوقی . میل قلب به سوى یک عمل حقوقى که در گذشته انجام گرفته، یا اکنون انجام مى شود و یا در آینده واقع خواهد شد. رضا به همین معنا در ماده ۱۹۰ قانون.مدنی. به کار رفته است.
«رضا»(رضایت) به این معنا با قصد انشا که تنها به زمان حال تعلّق مى یابد، تفاوت اساسى دارد.
گاهى «رضایت» به معناى قصد انشا به کار مى رود. ماده ۱۹۹ ق.م رضا رادر همین معنى به کار برده است.
«تفاوت اذن با رضا »به معناى اخیر، آشکار مى باشد و کمتر بین آن دو اشتباهى صورت مىگیرد. اما در مقایسه اذن با رضایت به معناى نخست مىتوان گفت :رضا تا زمانى که به مرحله اظهار نرسیده است رضاى باطنى گفته مى شود، ولى هنگامى که به وسیله اى ابراز گردد و با قصد انشا همراه باشد، اذن خوانده مى شود ، خواه به وسیله قول یا فعل. و به اختصار اذن نوع ابراز شده رضا می باشد و رضا اعم از اذن است.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:تفاوت بین اذن بااجازه است،نه اذن ورضا،چون واژه رضا،همان اذن است.
« اذن» به معنای تمایل درونی فرد (رضایت قلبی)است.
«اجازه» صرف‌نظر از تمایل درونی(رضایت) به «انشاء ی اذن»به یکی طُرقی(روشهایی)اعلام می شود.
مثل کتابت(نوشتن) و یا بصورت«اشاره» اجازه اعلام می شود.
«تفاوت اذن و اجازه»
۱. در اذن فقط رضایت قلبی یا به عبارتی تمایل درونی لازم است.
۲. در اجازه به‌جز رضا باید قصد انشا (یعنی نشان دادن رضایت به شکلی) هم باشد.
درخواست ازطرف ملائکه صورت می گیرد واین درخواست بایدموافقت خداوندرا داشته باشد،ممکن است فرشته ای درخواست شفاعت برای بنده ای رابکندواما خدایتعالی ازاین بنده رضایت نداشته باشد واذنی اتفاق نیفتد.
برای آشنایی با تفاوتهای اذن بااجازه به این لینک مراجعه کنید:
تفاوت اِذن"اجازه"چیست؟
تفاوت اِذن"اجازه"چیست؟
تفاوت «اِذن» با «اجازه» چیست؟
« اذن» به معنای وجود تمایل درونی فرد (رضایت قلبی)است.
«اجازه» صرف‌نظر از تمایل درونی(رضایت) به «انشاء ی اذن»به یکی طُرق اربعه(روشهای چهارگانه)نیازمنداست.
طُرق اربعه:
فعل(عمل)، لفظ(گفتار)، کتابت(نوشتن) و یا بصورت «اشاره» اجازه رااعلام می شود.
«تفاوتهای اذن و اجازه»
۱. در اذن فقط رضایت قلبی یا به عبارتی تمایل درونی لازم است.
۲. در اجازه به‌جز رضا باید قصد انشا (یعنی نشان دادن رضایت به شکلی) هم باشد.
۳. رجوع از اذن ممکن است اما رجوع از اجازه ممکن نیست(فقط اذن دفن اموات به جهت شرعی غیرممکن است).
۵. با رجوع از اذن خسارت وارده بر مأذون (کسی که به او اذن داده‌شده) بر عهده خود مأذون است.
درمعاملات حقوقی و ملکی،«اذن»بتنهایی کفایت نمی کند بلکه، مالک باید با فعل خود «اجازه »را انشاء کند(محاکم حقوقی«اجازه»ملاک است).
۴- «اذن» حق نیست و ایجاد حق و تعهد نمی کند و قابل نقل وانتقال نیست اما «اجازه» به نوعی ایجاد حق میکند و قابل انتقال به غیر است.
۵- «اذن» غیرقابل توارث است و با فوت و حجر(ازدست دادن مشاعر) از بین می رود(اذن باطل می شود) امادر«اجازه» با فوت وحجر از بین نمیرود و به وراث به ارث میرسد.
درازدواج دخترباکره(دوشیزه)،اجازه پدرلازم است.
برای همین است که درازدواج ،ازنظرشرعی« اذن پدر» برای نکاح دختر الزامی است ولی ازنظز قانونی این «اذن» باید «اجازه» پدر راهم همراه داشته باشد(بطریقی انشاءشود)،چون ازحقوقی برای ازدواج«اجازه پدر»برای ازدواجِ دختر الزامی است.
«اذن»ازنظرمحاکم حقوقی:
واژگان اذن و اجازه در سیستم حقوقی و در جایگاه استفاده، آثار خاص خود را ایجاد می کنند.
استفاده از این واژگان در معنای خاص و حقوقی(تأسیسی) که قانونگذار بر این لغات بار نموده بایدلحاظ شود.
در قانون مدنی کشور ۵٣ مورد کلمه «اذن» آمده است (ماده ٢٧٠اذن در تأدیه ،ماده ٣٧۴ اذن در قبض مبیع ، ماده ۴٧۵ اذن شریک و غیره).
اما ٧۵ مورد ازواژه« اجازه » استفاده شده است(ماده ۶۵ در وقف، ماده ٢١٨ مکرر فرار از دین، ماده ٣۴٨ معامله فضولی و غیره).
«ماهیت اذن» از آنجا که در آن قصد انشا وجود ندارد، نه عقد و نه ایقاع است و فقط رفع مانع قانونی می کند و منشأ ایجاد یا تنفیذ حقوقی نمی باشد.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:اینکه گفته می شود:«اذن درابتدای معامله است واجازه درانتها»، حرف بی معنایی است که بعضی هامی زنند!.
«رُخصت»هم شبیه «اذن»است،یعنی اعلام رضایت.