«اضطراب» نوعی هشدار است که خطری در راه است ، خطری که جایگاهش نامشخص است،ممکن است وجودخارجی نداشته باشد واما«استرس» اگرچه نوعی هشدار است اما در پاسخ به خطری معلوم و معین ایجاد میشود. مثلاً درهنگام امتحانات نهایی وکنکور ویامراسم اولین دیداربا نامزدتان ویا خواستگاری درپیش دارید.
تفاوتهای استرس و اضطراب
«جودیت اس. بک»(رئیس مؤسسه درمان شناختی رفتاری بک)می گوید: استرس واضراب با وجود شباهتهایی در علائم، تفاوتهایی بنیادین دارندبامتفاوت هستند.
»استرس معمولاً ریشهای بیرونی دارد و وابسته به یک موقعیت خاص است. بهعنوان مثال، امتحان، مهلت کاری یا تعهد خانوادگی. هنگامی که موقعیت استرسزا پایان مییابد، واکنشهای بدن نیز بهتدریج فروکش میکند.»
اما «اضطراب الزاماً نیازی به یک محرک خارجی ندارد. این احساس میتواند حتی در نبود عامل مشخص، بروز کند و معمولاً بهصورت مزمن باقی میماند. اضطراب اغلب واکنشی نامتناسب به شرایط زندگی است و برخلاف استرس، بهآسانی فروکش نمیکند.»
رئیس مؤسسه درمان شناختی رفتاری بک گفت:«استرس میتواند به اضطراب تبدیل شود، بهویژه اگر ادامهدار باشد و راهحلهای ارائهشده برای کنترل آن بینتیجه بمانند. در چنین شرایطی، فرد ممکن است به اختلال اضطرابی مبتلا شود.»
جودیت اس. بک گفت:«استرس زمانی بروز میکند که فرد با شرایطی روبهرو میشود که فشارش بیش از توان ادراکشده او برای مقابله است. این وضعیت اغلب با واکنشهایی مانند تحریکپذیری، خشم یا ناراحتی همراه است و علائم فیزیکی چون افزایش ضربان قلب، دلدرد یا گرفتگی عضلات را بهدنبال دارد.»
تأثیر استرس و اضطراب بر بدن
در مواجهه با استرس، بدن وارد حالت «جنگ یا گریز» میشود. «ترشح هورمونها»یی مانند «کورتیزول» و «آدرنالین» افزایش مییابد، «ضربان قلب بالا میرود»، «تنفس سریعتر میشود» و «بدن در حالت آمادهباش قرار میگیرد.»
این واکنش برای مقابله با تهدیدهای کوتاهمدت مفید است، اما اگر مزمن شود، آثار مخربی بر سلامت جسمی و روانی خواهد داشت.
«در اختلالات اضطرابی، سیستم عصبی بدن بهطور مداوم در حالت هشدار باقی میماند، حتی زمانی که خطری واقعی وجود ندارد.»
«نینا وستبروک»(رواندرمانگر و بنیانگذار جامعه سلامت دیجیتال Bene) میگوید: «مغز درگیر پیشبینی مشکلات فرضی میشود و بدن همچنان واکنش نشان میدهد، انگار که تهدیدی در راه است. این وضعیت بسیار فرساینده است زیرا سیستم عصبی هرگز فرصت استراحت پیدا نمیکند.»
تفاوت بین استرس و اضطراب چیست؟(stress and anxiety)
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:«استرس یک پاسخ فیزیولوژیکی و رفتاری به یک تهدید یا چالش فوری است. اضطراب یک احساس عاطفی و حالت روانی است که احتمال آسیب را پیشبینی میکند.»،هم استرس و هم اضطراب گاهی اوقات میتوانند مفید باشند. استرس مثبت میتواند موجب ترغیب شود، اضطراب میتواند به شما یادآوری کند که توجه کنید و اعمال و محیط اطراف خود را بررسی کنید.
اضطراب حداقلی لازمه موفقیت درکارها است،یک مثال در مورد «اضطراب مفید»:اگردرهنگام امتحانات به شما گفته باشند که اگردرامتحان شرکت هم نکنید،نمره قبولی رادارید، ممکن است رغبتی برای امتحان نداشته باشید ویا لم دادن درمبل درهنگام مطالعه مطالب علمی، میتوانداز میزان تمرکزتان بکاهد.
یک تفاوت مهم بین استرس و اضطراب : «استرس معمولاً یک علت موجود دارد. پس از گذشت آن عامل فعالکننده، استرس معمولاً کاهش مییابد.»
«اضطراب نگرانی یا ترس از چیزهایی است که ممکن است اشتباه پیش بروند، مانند اینکه ممکن است نگران از دست دادن شغل جدید باشید.»
اضطراب همچنین میتواند پس از پایان یک تجربه ناخواسته ادامه یابد. شاید در گذشته فقدانی را تجربه کرده باشید و نگران باشید که دوباره اتفاق بیفتد.
اختلال اضطراب
بیشتر افراد در برههای از زندگی خود مضطرب بودهاند. اضطراب ترس از چیزی است که ممکن است اشتباه پیش برود و بسیاری از موقعیتها میتوانند این احساس را تحریک کنند:
شغل جدید یا مسئولیت مرتبط با کار/علائم پزشکی/موقعیتهای اجتماعی/سفر/جابجایی/سخنرانی در جمع/کار یا امتحانات مدرسه
هر زمان که از منطقه امن یا روال خود خارج شوید، میتوانید اضطراب راتجربه کنید. شاید نگران باشید که هنگام سخنرانی اشتباه کنید یا پرواز متصل به تعطیلات خود را از دست بدهید. گاهی اوقات نگرانی قابل درک است.
با این حال، اگر با اختلال اضطراب زندگی میکنید، حتی زمانی که دلیل مشخصی وجود ندارد، احساس نگرانی بالایی دارید. نگرانی شما بیشتر از آن چیزی است که اکثر مردم در موقعیت مشابه احساس میکنند.
اختلالات اضطرابی شامل موارد زیر است:
اختلال اضطراب عمومی/اختلال اضطراب اجتماعی/اختلال وحشت/فوبیاهای خاص/آگورافوبیا/اختلال اضطراب جدایی/موتیسم انتخابی/اختلالات اضطرابی، میتوانند در زندگی اجتماعی و اوقات فراغت شما اختلال ایجاد کنند. آنها میتوانند بر شغل و زمان صرف شده در مدرسه تأثیر بگذارند.
به عنوان مثال، فردی که به دلیل »فوبیا»ی خاص از پرواز میترسد، از سفرهای هوایی اجتناب میکند و ممکن است تعطیلات، گردهماییهای خانوادگی یا رویدادهای مهم کاری را از دست بدهد.
کسی که اختلال اضطراب اجتماعی دارد، ممکن است در کار یا تمرکز در مدرسه مشکل داشته باشد. اختلال وحشت دارای حملات هراس منظم و غیرقابل پیشبینی است که میتواند در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند.
علائم
استرس و اضطراب علائم مشترکی دارند که تشخیص آنها از یکدیگر را دشوار میکند، مانند:
عاطفی،شناختی،جسمی
علائم استرس:
علائم ذهنی ممکن است شامل افکار منفی مداوم، تردید، حافظه ضعیف، نگرانی، کسالت، اختلال در قضاوت، از دست دادن تمرکز، رویاهای بد و تصمیمات عجولانه باشد.
علائم رفتاری ممکن است شامل عدم معاشرت، بیقراری و تغییر در عادات غذایی، ورزشی و خواب باشد.
علائم جسمی استرس:
بیخوابی/تعریق بیش از حد/سوء هاضمه/جوشهای پوستی/حالت تهوع/دندان قروچه/سردرد/گرفتگی عضلات/تغییرات سریع وزن/تنگی نفس/خستگی/دردهای مبهم/یبوست یا اسهال/بیماریهای مکرر/فشار خون بالا/ضربان قلب بالا
لطفاً توجه داشته باشید که محققان استرس و بیماری را به هم مرتبط دانستهاند، اگرچه هنوز به طور کامل این ارتباط را تعریف نکردهاند. صحبت در مورد استرس با پزشک شما ممکن است امکان مراقبت بهتر را فراهم کند.
علائم عاطفی استرس:
تحریکپذیری/اضطراب/نوسانات خلقی/گریههای بی دلیل/تنش/کمبود اشتیاق زندگی/بدبینی/احساس بیگانگی/از دست دادن اعتماد به نفس/حس نارضایتی/
خندیدن ،محیط های شاد،برای بدن و ذهن خوب است!
مراقب بدن و ذهن خود باشید:
بفهمید بدن شما به چه مقدار خواب نیاز دارد و برنامه خود را برای دریافت آن تنظیم مجدد کنید!
یک رژیم غذایی متعادل شامل انواع میوهها، سبزیجات و غلات داشته باشید.
ورزش کنید: حتی یک پیادهروی ده دقیقهای میتواند به کاهش استرس کمک زیادی کند.
تنفس عمیق و سایر تکنیکهای آرامشبخش را تمرین کنید.