پیراسته فر
خبری تحلیلیپیراسته فر
خبری تحلیلیحقایقی ازکودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲مصدق وکاشانی
به ماجرای «حمله نیروهای متفقین» در ۳ شهریور۱۳۲۰به ایران و«تبعیدرضاشاه» هم پرداختیم.
تجزیه وتحلیل« کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲»نقش آمریکا(CIA)
در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ که رضا شاه تبعید شده بود و پسرش(محمدرضا) به جای او بر تخت نشست، دوره‌ای است که در ایران آزادی‌های نسبی وجود داشت واما از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ورق برگشت.
«دکتر مصدق» و «آیت الله کاشانی» دو عنصر غیروابسته به بیگانه اما با طرز تفکرهای متفاوت بودند.
«آیت الله سیدابوالقاسم کاشانی» معتقد به مبارزه بر اساس اندیشه اسلامی بود.
اما«دکترمحمد مصدق» بدون توجه به معیارهای اسلامی،بابرخوردی سیاسی واجتماعی(پشتیبانی ملت)درصدداعتلای ایران بود.
البته دکترمصدق که با حمایت و همراهی آیت الله کاشانی به نخست وزیری رسیده بود.
توضیحات مدیریت سایت-پیراسته فر:دویچه وله در(۲۸مرداد ۱۳۹۲) نوشت:شش دهه پس از کودتای ۲۸ مرداد و سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا «سیا»(CIA) با انتشار اسنادی که به تازگی از طبقه‌بندی محرمانه خارج شده‌اند، رسما به طراحی و اجرای این عملیات اعتراف کرده است.
از روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که دولت منتخب محمد مصدق با کودتا سرنگون شد، دقیقا ۶۰ سال گذشته و حالا سیا برای نخستین بار، روز دوشنبه (۲۸ مرداد ۱۳۹۲) با انتشار برخی از اسناد مرتبط با طراحی و اجرای این کودتا، مداخله آمریکا و انگلیس برای تغییر سرنوشت ایران را تایید کرده است.
۲۸ مرداد، روزی مهم و تحول‌ساز در تاریخ معاصر ایران است؛ اسناد محرمانه‌ای که سیا(CIA) منتشر کرده نشان می‌دهد که سرنگونی دولت محمد مصدق، نخست‌وزیر وقت ایران، در این روز تاریخی، عملیاتی بود موسوم به «تی‌پی‌آژاکس»(TPAjax) که توسط سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و بریتانیا طرح‌ریزی و اجرا شد؛ عملیاتی که پیامدهای آن در دهه‌های گذشته بارها گریبان طراحان و مجریانش را هم گرفته است.
این اسناد که با گذشت شش دهه سرانجام از طبقه‌بندی محرمانه سرویس اطلاعاتی آمریکا خارج شده‌اند، در آرشیو امنیت ملی آمریکا و نیز مجله «فارین پالیسی» منتشر شده‌اند.
(FOIA)«Freedom of Information Act»
این اسناد بر اساس قانون «آزادی دسترسی به اطلاعات» در آمریکا منتشر شده‌اند و بخشی از یک مجموعه سند و گزارش بزرگ‌تر به نام «نبرد ایران»(The Battle of Iran) که توسط تاریخ‌نگاران سازمان سیا و صرفا برای مصرف داخلی در اواسط دهه هفتاد میلادی تدوین شده است. این اسناد همچنین دربرگیرنده یادداشت‌های کرمیت روزولت است؛ یکی از مقامات ارشد سیا که در روزهای منتهی به کودتا در تهران به سر می‌برد.
در سال ۱۳۲۲ شمسی (۱۹۴۴ میلادی) «ملی گرایان» دکتر محمد مصدق ۶۵ ساله را که به علت مخالفتش با حکومت مطلقه رضاشاه در زمان سلطنت او در تبعید به سر می برد، رهبر شایسته ای درمبارزه بارژیم شاه تشخیص دادند.
مهر ۱۳۲۲ همین سال،«دکتر مُصَدِّق» در سخنرانی خود در مجلس شورای ملی درباره «موازنه منفی» طرحی را پیشنهاد کرد که بر اساس آن، نباید به نیروهای بیگانه ای که در ایران وجود دارند، امتیاز استخراج نفت داده شود.
در سال ۱۳۲۸ شمسی (۱۹۴۹ میلادی)، مصدق «جبهه ملی ایران» را تشکیل داد که نهضتی متشکل از گروه هایی بود که هریک از این گروه ها برای خود دلیل خاصی برای ترس از بازگشت دیکتاتوری سلطنتی داشت.
البته مبارزه دکتر مصدق با انگلیس در آغاز دهه ۳۰، موضوع تازه ای نبود. در سال ۱۳۰۲، در دوره تصدی وزارت امور خارجه ایران در کابینه حسن پیرنیا نیز مصدق با آنچه انگلیس منافع خود در ایران می دانست، به مخالفت پرداخته بود.
ظهور مجدد و موثر مصدق در عرصه سیاست ایران، تنها پس از اشغال کشور و برکناری رضاشاه از پادشاهی ممکن شد.
«سوم شهریور۱۳۲۰»و با «حمله متفقین به ایران» رضاخان که با حمایت انگلیسیها روی کار آمده بود، از سلطنت برکنار و تبعیدبه جزیره دورافتاده «موریس» درشرق قاره آفریقا شد.
«جزیره موریس»تبعیدگاه رضاشاه
تاجگذاری رضاخان
رضاخان درخواست سفر به امریکای جنوبی و سپس به کانادا را نمود ولی انگلیسیها از خیال فرستادن او به کانادا منصرف شده و تنها موافقت کردند به «آفریقای جنوبی» و بندر «دوربان» یا «ژوهانسبورگ» سفر کند.
پس از مدتی اقامت در دوربان عازم ژوهانسبورگ شدند. رضاخان پادشاه تبعیدی ایران، در «ژوهانسبورگ» آخرین ماههای زندگی خود را با اندوه و تلخکامی سپری کرد و با بیماری قلبی که عارض او شده بود بالاخره در ۴ مرداد ماه ۱۳۲۳ درگذشت.
احمدشاه قاجار به اتفاق رضاخان میرپنج، وزیر جنگ، و جان محمدخان امیرعلائی، آجودان خود
«رضاشاه» بمدت ۲سال -قبل ازشاهی-صدراعظم«احمدشاه قاجار» بود که درمجموع «۱۸سال حکومت کرد»(۱۶سال شاهی+۲سال نخست وزیری)
درپی اشغال ایران به دست متفقین در سال ۱۳۲۰،اربابش(انگلیس)اورا ازایران اخراج کرد وپسرش (محمدرضا) رابرتخت پادشاهی نشاند.
«محمدرضاشاه» : از ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ الی ۲۶ دی۱۳۵۷ شاهی کرد(۳۷سال سلطنت)
درروز۳ شهریور۱۳۲۰، نیروهای شوروی از شمال و شرق، از هوا و زمین به ایران یورش بردند. هم‌زمان با حمله ارتش سرخ از شمال، نیروهای زمینی و دریایی انگلیس از عراق و خلیج فارس پیشروی خود را به داخل مرزهای ایران شروع کردند و آغازگر حوادثی شدند که ایران را دامنگیر فاجعه‌ای بزرگ کرد(رهبری این حمله با انگلیس بود)
در نخستین انتخابات پس از رضاشاه (دوره چهاردهم مجلس شورای ملی)، مصدق بیشترین رای را در تهران به دست آورد و با تلاش او طرحی در مجلس تصویب شد که به دولت اجازه نمی داد، بدون تصویب مجلس، درباره نفت خام با خارجی ها مذاکره کند و به کشوری امتیاز دهد.
نمایندگی مجلس شورای ملی
در واقع یکی از نقاط مهم زندگی سیاسی محمد مصدق، انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی بود ، جبهه ملی توسط ۱۹ نفر از افراد روزنامه-نگار، نماینده مجلس و فعال سیاسی مانند محمد مصدق، کریم سنجابی، حسین فاطمی، حسین مکی و مظفر بقائی، پایه-گذاری شد که ورودشان به مجلس شورای ملی شانزدهم (در دور دوم انتخابات)، راه را برای تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت هموار کرد و سرانجام به رهبری مصدق، ملی سازی صنعت نفت ایران از طرح به قانون بدل شد.
ملی کردن صنعت نفت ایران
برنامه اصلی دولت مصدق، به اجرا درآوردن قانون ملی شدن صنعت نفت و برگزاری انتخابات آزاد بود. موضوعی که شاه پهلوی و قدرت های بیگانه را به شدت نگران ساخته بود.
شرکت ملی نفت ایران
کابینه دکترمصدق
در این میان، آمریکا در ظاهر به این طرح های مصدق روی خوش نشان داد و مصدق هم چشم امیدی به این اقبال داشت.
از آن پس گفتگو‌های پی در پی انگلیسی ها و میانجیگری آمریکایی ها بی نتیجه ماند و حتی شکایت انگلیس به دیوان بین المللی دادگستری (دیوان لاهه) و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز تاثیری بر روند ملی شدن نفت ایران نگذاشت. مصدق در لاهه و نیویورک، به دفاع از حق مالکیت مردم بر منابع سرزمین خود پرداخت.
«دکترمحمد مصدق » پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در ایران، به نخست وزیری رسید(۳۱ تیر ۱۳۳۱ تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲)
«مصدق» برنامه خود را اجرای این قانون و نیز اصلاح قانون انتخابات اعلام کرد.
گفتگو‌ها با شرکت نفت ایران و انگلیس آغاز شد. شرکت ملی نفت ایران، آماده پذیرش ملی شدن نفت ایران نبود و همچنان بر ادامه قرارداد ۱۹۳۳ اصرار داشت.
امادکتر مصدق همکاری با شرکت نفت ایران و انگلیس را متوقف کرد و کارشناسان ومدیران انگلیسی این شرکت مجبوربه ترک ایران شدند.
«اعضای اولیه جبهه ملی» در منزل دکتر مصدق، از راست: مصطفی الموتی، عباس خلیلی، ابوالحسن عمیدی نوری،«دکترحسین فاطمی»، «دکترمحمد مصدق»، حسین مکی، احمد ملکی، فرهنگ نخعی
اعضای اولیه جبهه ملی در منزل دکتر مصدق
۲۹ مرداد ۱۳۳۲ «یک روز پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲» دکتر مصدق و چند تن از یارانش از جمله «دکترغلامحسین صدیقی» و «دکترعلی شایگان» در خانه ای در خیابان کاخ (فلسطین) دستگیر و زندانی شدند. آنان عصر ۲۸ مرداد هنگامی که خانه دکتر مصدق زیر گلوله بود از راه دیوار خانه خارج شده بودند
پس از محاکمه در دادگاه نظامی رژیم شاهنشاهی پهلوی،«دکتر محمد مصدق» به روستای« احمدآباد» واقع در شهرستان «نظرآباد» تبعید شد
و تا پایان عمر در یک خانه باغ زندگی کرد،درهمینجادرگذشت(۱۴ اسفند ۱۳۴۵) و در همین خانه نیز مدفون شد.
سخنان آیت اله کاشانی در گفت وگو با روزنامه ی اخبارالیوم در فردای کودتای ۲۸ مرداد۱۳۳۲:
«دکترمصدق» برای این کشور کاری نکرد!.
وی گفت:نخست وزیر نه یک خرابی را تعمیر کرد، نه خیابانی را افتتاح کرد، نه خزانه را نجات داد و نه ملت را متحد ساخت. و حتی در مورد نفت که او ادعا داشت صاحب فکر ملی ساختن نفت می باشد،اگر این اتحادی که من در صفوف ملت به وجود آوردم، نبود، نفت هرگز ملی نمی شد
آیت اله کاشانی گفت: مصدق می کوشید برای تبلیغ به نفع خود، از اوضاع استفاده کند. همه امیدش این بود که مردم به تلگراف خانه هجوم آورده و تلگراف های پشتیبانی و تبریک برای او مخابره نمایند. اما در مورد انگشت های خارجی (در سرنگونی مصدق) تا آن جا که من می دانم، چنین چیزی نبوده! مصدق علیه شاه شورید و موقعیت و نفوذ شاه را در بین مردم فراموش کرد. شاه چهارماه قبل می خواست مصدق را عزل کند ولی من وساطت کردم تا این که وارد این نبرد شدیم و پیروز گردیدیم…
آیت الله کاشانی نوشت:«قبل از این که من با مصدق مخالفت کنم، ملت با او بود. ولی پس از این که من با او به مخالفت پرداختم، ملت از دور او پراکنده شد»
آیت الله کاشانی در باره مجازات مصدق نظر خود را این طور شرح داد:طبق شرع شریف اسلامی، مجازات کسی که در فرماندهی و نمایندگی کشورش درجهاد خیانت کند،مرگ است…مقامات مسئول ایران باید از یک سیاست ملی دینی اسلامی تبعیت نمایند.
منبع:مجموعه ای از مکتوبات، سخنرانی ها و پیام های آیت الله کاشانی، جلد چهارم، ص ۳۲تا۳۵ محمد ترکمان (دهنوی)
توضیحات مدیریت سایت پیراسته فر:مگرمیشودکه دکترمصدق یک عُنصر خُنثی وغیرمفیدبرای کشورباشد!ملی شدن نفت حاصل مراودات وتلاشهای مصدق بود،وی حقوقدان بود ودرلاهه توانست ازحقوق ایران بخوبی دفاع کند،البته حمایتهای شیطنت آمیزشیطان بزرگ بنفع ایران تمام شد ومضافا دردوره شانزدهم نماینده مجلس بود واما نمیدانم که چرا آیت الله کاشانی چنان باعصبانیت علیه رفیق دیرینه اش چنین جبهه گیری داشته!اگرمصدق اینگونه ناتوان وبی عُرضه بود(که نبود)چراایشان خودش رابه آب وآتش زدتا به نخست وزیری برسد!.
همانگونه درزمان ما همه «روسای جمهورسابق ایران» را وصله های می چسبانند وحتی به خیانت متهم می کنند! درحالیکه همه برای سزبلندی ایران اسلام تلاش داشتند واما باطرز تفکرمنختلف(شهیدرجایی که کمترازیک ماه رئیس جمهوربود،درزمان ریاست جمهوری آیت الله خامنه ای،کارهای اجرایی دست نخست وزیربود)«هاشمی» و«خاتمی» و«احمدی نژاد»،«روحانی»،همه خدمات بزرگی انجام دادند،دیگاهشان متفاوت بود واماهمشون فداکاری کردند وتوفیقاتی هم بدست آوردند.
حتی «بنی صدر» در ۱۷ ماه ریاست جمهوری به دلیل تفکرات وگرایشات مارکسیتی نتوانست اقدامات مفیدی انجام دهد واما بعیدمیدانیم که درطول ریاست جمهوریش به کشورخیانت کرده باشد.
حالا شمابیاییدببینیدکه درجلوی چشمان حاضزوناظرمان چه تصاویروحشتناکی ازرئیس جمهورهای سابق درست کرده اند،که هرکسی درنیم قرن بعداین مطالب رابخواندخواهدگفت که در ایران عده ای مفسد وخائن دررأس اموربودند.!
واینکه نسل بعدنمی پرسندکه مگراینها(رؤسای جمهور)رامردم انتخاب نکردند؟ واگراینهامنتخبین مردم بودند،پس اشکال به مردم برمی گردد!..یعنی بااین دیدگاه(انواع اتهامات وانگهاراچسباندن،درواقع توهین به مردم است وحتی جایگاه رهبری زیرسئوال می رود،وقتی این سئوال برایشان مطرح شود که مگردرکشورولی فقیه نبود؟ اگراینهاخائن وفاسدبودچراهیچ مقام مسئولی اقدامی نکرد!؟.
نقش «آیت الله طالقانی» درماجرای درکودتای ۲۸ مرداد۱۳۳۲
آیت الله طالقانی برسرمزاردکترمصدق
«آیت الله سیدمحمود طالقانی»(اولین امام جمعه تهران) در دوران نهضت ملی شدن نفت که ۴۳ساله بود به همراه سید رضا زنجانی به حمایت از محمد مصدق برخاست و پس از کودتای ۲۸ مرداد به همراه جمع کثیری از طرفداران مصدق به نهضت مقاومت ملی پیوست،بعد از توقف فعالیت‌های نهضت مقاومت ملی، طالقانی در شروع مجدد فعالیت‌های «جبههٔ ملی ایران» به رهبری اللهیار صالح فعالیت کرد و به شورای مرکزی جبههٔ ملی ایران راه یافت. طالقانی در کنگرهٔ جبههٔ ملی در سال ۱۳۴۰ به عنوان هیئت مؤسس شرکت کرده و از سوی شرکت کنندگان در کنگره به عضویت شورای مرکزی جبههٔ ملی انتخاب شد.
محمود طالقانی، مهدی بازرگان و یدالله سحابی در سال ۱۳۴۰«نهضت آزادی ایران» را بر اساس عقاید ملی-مذهبی تشکیل دادند.
نکته عجیب:کودتای ٢٨ مرداد ساخته وپرداخته مخالفان مذهبی مصدق بود!
«شاه حسینی»(معاون ورزش نخست وزیرموقت)، «طیب» را عاملی از عوامل «آیت الله سیدمحمد بهبهانی» می داند و این روحانی را محرک اصلی طیب در روز کودتا معرفی می کند.
سرهنگ«غلامرضا نجاتی»در کتاب «ملی شدن صنعت نفت و کودتای ٢٨ مرداد» بر این ادعا صحه می گذارد.
به این لینک مراجعه کنید:
نقش طیب درکودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲
نقش سیا(CIA) درکودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲
مستظهربه پشتیبانی ملت
ماجرای کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲
ماجرای کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲
کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ دکترمحمد مصدق ... آیت‌الله کاشانی و مظفر بقایی.
کودتای ۲۸ مرداد ۳۲
به آتش کشیدن دفتر روزنامه باختر امروز(توسط دارودسته های مرحوم طیب)
این افراد در روز ۲۸ مرداد، در سبز میدان و میدان ارگ، پس از بستن بازار، در دسته‌های ۳۰ و ۴۰ نفری به بانک‌ها و وزارت‌خانه‌ها حمله کردند و عکس‌های شاه را به دیوار چسباندند. پس از آن به سراغ روزنامه‌های هوادار مصدق رفتند و آنها را به آتش کشیدند.
این گروه پس از ورود شاه نیز برای استقبال پیش قدم بودند و وی را تا کاخ همراهی کردند.
فردای کودتا:از نخستین دقایق صبح روز ۲۹ مرداد ۱۳۳۲، مأموران فرمانداری نظامی، رکن دوم و اداره کل شهربانی دست به بازداشت عده زیادی از همکاران محمد مصدق، اعضا جبهه ملی، نمایندگان مستعفی و روزنامه‌نگاران و اعضای جبهه ملی زدند.
خانه مصدق پس از حمله معترضان
از طرف «سرلشکر فضل‌الله زاهدی»(که فرماندهی کودتاراعهده داربود) که متخصص سرکوب مخالفان رژیم بود خودی هارابجان هم انداخت وبعدازپایان یکروزه کودتا برای فریب، اعلامیه‌ای صادر شد و در آن نوشته بود که »در حفظ جان دکتر مصدق از هیچ گونه اقدامی کوتاهی نخواهد شد. از این رو مقتضی است ظرف ۲۴ ساعت خود را به شهربانی معرفی نماید.»
واما ازطرفی این مهره رژیم (زاهدی) به محمدرضا شاه تلگرافی میزند و از وی خواسته بود تا به ایران بازگردد. شاه نیز در جواب فضل‌الله زاهدی اعلام کرد بی‌درنگ به ایران بازمی‌گردد.
در این روز عده زیادی از افسران که از عوامل کودتا بودند ترفیع درجه پیدا کردند، از جمله سرهنگ نعمت‌الله نصیری، سرهنگ تیمور بختیار و سرهنگ عباس فرزانگان درجه سرتیپی گرفتند.
دکتر مصدق در لحظه ورود به دادگاه نظامی برای محاکمه
«مصدق» در یک دادگاه فرمایشی محاکمه و به «سه سال حبس انفرادی محکوم» و پس از پایان زندان، به روستای زادگاه خودش، احمدآباد کرج تبعید شد.
«دکترحسین فاطمی»(وزیرامورخارجه مصدق) توسط دادگاه نظامی به «اعدام »محکوم و در حالی که بیمار بود تیرباران شد.
دکتر مصدق در لحظه ورود به دادگاه
کودتای ۲۸ مرداد تأثیر مهمی بر روابط ایران و آمریکا گذاشت که هنوز آثار آن در روابط دو کشور محسوس است.
در ۱۸ مارس ۲۰۰۰(۲۸ اسفند ۱۳۷۸) خانم«مادلین آلبرایت» وزیر امورخارجه وقت آمریکا در یکی از سخنرانی‌های خود گفت:در اگوست ۱۹۵۳(مرداد۱۳۳۲)آمریکا نقش مؤثری در ترتیب دادن براندازی نخست‌وزیر ایران (محمد مصدق) داشت.
«دوایت آیزنهاور»( سی و چهارمین رئیس جمهور امریکا) معتقد بود که اقداماتش به دلایل استراتژیک موجه‌اند ولی آن کودتا آشکارا باعث پس‌رفت سیر تکامل سیاسی ایران شد و تعجبی ندارد که هنوز بسیاری از ایرانیان از این دخالت آمریکا در امور داخلی آنان ناراحتند. علاوه بر این در ربع قرن بعد از آن ایالات متحده و غرب پیوسته از رژیم شاه حمایت کردند. دولت شاه مخالفان خود را بی‌رحمانه سرکوب کرد.
چهارروزبعدازکودتا
بعدازاعلام موفقیت آمیزکودتای ۲۸ مرداد۱۳۳۲ شاه از روم(ایتالیا) -ازطریق فرودگاه بغداد به ایران برگشت۱ شهریور ۱۳۳۲
«محمدرضا شاه»بعدازبرگشت ازتبعید در جمع هوادارانش.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:به این لینک مراجعه کنید(اطلاعات تکمیلی):
ماجرای ۹ اسفند ۱۳۳۱خروج شاه ازایران دراعتراض به مصدق
حقایقی ازکودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲مصدق وکاشانی
به ماجرای «حمله نیروهای متفقین» در ۳ شهریور۱۳۲۰به ایران و«تبعیدرضاشاه» هم پرداختیم.
تجزیه وتحلیل« کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲»نقش آمریکا(CIA)
در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ که رضا شاه تبعید شده بود و پسرش(محمدرضا) به جای او بر تخت نشست، دوره‌ای است که در ایران آزادی‌های نسبی وجود داشت واما از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ورق برگشت.
«دکتر مصدق» و «آیت الله کاشانی» دو عنصر غیروابسته به بیگانه اما با طرز تفکرهای متفاوت بودند.
«آیت الله سیدابوالقاسم کاشانی» معتقد به مبارزه بر اساس اندیشه اسلامی بود.
اما«دکترمحمد مصدق» بدون توجه به معیارهای اسلامی،بابرخوردی سیاسی واجتماعی(پشتیبانی ملت)درصدداعتلای ایران بود.
البته دکترمصدق که با حمایت و همراهی آیت الله کاشانی به نخست وزیری رسیده بود.
توضیحات مدیریت سایت-پیراسته فر:دویچه وله در(۲۸مرداد ۱۳۹۲) نوشت:شش دهه پس از کودتای ۲۸ مرداد و سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا «سیا»(CIA) با انتشار اسنادی که به تازگی از طبقه‌بندی محرمانه خارج شده‌اند، رسما به طراحی و اجرای این عملیات اعتراف کرده است.
از روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که دولت منتخب محمد مصدق با کودتا سرنگون شد، دقیقا ۶۰ سال گذشته و حالا سیا برای نخستین بار، روز دوشنبه (۲۸ مرداد ۱۳۹۲) با انتشار برخی از اسناد مرتبط با طراحی و اجرای این کودتا، مداخله آمریکا و انگلیس برای تغییر سرنوشت ایران را تایید کرده است.
۲۸ مرداد، روزی مهم و تحول‌ساز در تاریخ معاصر ایران است؛ اسناد محرمانه‌ای که سیا(CIA) منتشر کرده نشان می‌دهد که سرنگونی دولت محمد مصدق، نخست‌وزیر وقت ایران، در این روز تاریخی، عملیاتی بود موسوم به «تی‌پی‌آژاکس»(TPAjax) که توسط سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و بریتانیا طرح‌ریزی و اجرا شد؛ عملیاتی که پیامدهای آن در دهه‌های گذشته بارها گریبان طراحان و مجریانش را هم گرفته است.
این اسناد که با گذشت شش دهه سرانجام از طبقه‌بندی محرمانه سرویس اطلاعاتی آمریکا خارج شده‌اند، در آرشیو امنیت ملی آمریکا و نیز مجله «فارین پالیسی» منتشر شده‌اند.
(FOIA)«Freedom of Information Act»
این اسناد بر اساس قانون «آزادی دسترسی به اطلاعات» در آمریکا منتشر شده‌اند و بخشی از یک مجموعه سند و گزارش بزرگ‌تر به نام «نبرد ایران»(The Battle of Iran) که توسط تاریخ‌نگاران سازمان سیا و صرفا برای مصرف داخلی در اواسط دهه هفتاد میلادی تدوین شده است. این اسناد همچنین دربرگیرنده یادداشت‌های کرمیت روزولت است؛ یکی از مقامات ارشد سیا که در روزهای منتهی به کودتا در تهران به سر می‌برد.
در سال ۱۳۲۲ شمسی (۱۹۴۴ میلادی) «ملی گرایان» دکتر محمد مصدق ۶۵ ساله را که به علت مخالفتش با حکومت مطلقه رضاشاه در زمان سلطنت او در تبعید به سر می برد، رهبر شایسته ای درمبارزه بارژیم شاه تشخیص دادند.
مهر ۱۳۲۲ همین سال،«دکتر مُصَدِّق» در سخنرانی خود در مجلس شورای ملی درباره «موازنه منفی» طرحی را پیشنهاد کرد که بر اساس آن، نباید به نیروهای بیگانه ای که در ایران وجود دارند، امتیاز استخراج نفت داده شود.
در سال ۱۳۲۸ شمسی (۱۹۴۹ میلادی)، مصدق «جبهه ملی ایران» را تشکیل داد که نهضتی متشکل از گروه هایی بود که هریک از این گروه ها برای خود دلیل خاصی برای ترس از بازگشت دیکتاتوری سلطنتی داشت.
البته مبارزه دکتر مصدق با انگلیس در آغاز دهه ۳۰، موضوع تازه ای نبود. در سال ۱۳۰۲، در دوره تصدی وزارت امور خارجه ایران در کابینه حسن پیرنیا نیز مصدق با آنچه انگلیس منافع خود در ایران می دانست، به مخالفت پرداخته بود.
ظهور مجدد و موثر مصدق در عرصه سیاست ایران، تنها پس از اشغال کشور و برکناری رضاشاه از پادشاهی ممکن شد.
«سوم شهریور۱۳۲۰»و با «حمله متفقین به ایران» رضاخان که با حمایت انگلیسیها روی کار آمده بود، از سلطنت برکنار و تبعیدبه جزیره دورافتاده «موریس» درشرق قاره آفریقا شد.
«جزیره موریس»تبعیدگاه رضاشاه
رضاخان درخواست سفر به امریکای جنوبی و سپس به کانادا را نمود ولی انگلیسیها از خیال فرستادن او به کانادا منصرف شده و تنها موافقت کردند به «آفریقای جنوبی» و بندر «دوربان» یا «ژوهانسبورگ» سفر کند.
پس از مدتی اقامت در دوربان عازم ژوهانسبورگ شدند. رضاخان پادشاه تبعیدی ایران، در «ژوهانسبورگ» آخرین ماههای زندگی خود را با اندوه و تلخکامی سپری کرد و با بیماری قلبی که عارض او شده بود بالاخره در ۴ مرداد ماه ۱۳۲۳ درگذشت.
«رضاشاه» بمدت ۲سال -قبل ازشاهی-صدراعظم«احمدشاه قاجار» بود که درمجموع «۱۸سال حکومت کرد»(۱۶سال شاهی+۲سال نخست وزیری)
درپی اشغال ایران به دست متفقین در سال ۱۳۲۰،اربابش(انگلیس)اورا ازایران اخراج کرد وپسرش (محمدرضا) رابرتخت پادشاهی نشاند.
«محمدرضاشاه» : از ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ الی ۲۶ دی۱۳۵۷ شاهی کرد(۳۷سال سلطنت)
درروز۳ شهریور۱۳۲۰، نیروهای شوروی از شمال و شرق، از هوا و زمین به ایران یورش بردند. هم‌زمان با حمله ارتش سرخ از شمال، نیروهای زمینی و دریایی انگلیس از عراق و خلیج فارس پیشروی خود را به داخل مرزهای ایران شروع کردند و آغازگر حوادثی شدند که ایران را دامنگیر فاجعه‌ای بزرگ کرد(رهبری این حمله با انگلیس بود)
در نخستین انتخابات پس از رضاشاه (دوره چهاردهم مجلس شورای ملی)، مصدق بیشترین رای را در تهران به دست آورد و با تلاش او طرحی در مجلس تصویب شد که به دولت اجازه نمی داد، بدون تصویب مجلس، درباره نفت خام با خارجی ها مذاکره کند و به کشوری امتیاز دهد.
نمایندگی مجلس شورای ملی
در واقع یکی از نقاط مهم زندگی سیاسی محمد مصدق، انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی بود ، جبهه ملی توسط ۱۹ نفر از افراد روزنامه-نگار، نماینده مجلس و فعال سیاسی مانند محمد مصدق، کریم سنجابی، حسین فاطمی، حسین مکی و مظفر بقائی، پایه-گذاری شد که ورودشان به مجلس شورای ملی شانزدهم (در دور دوم انتخابات)، راه را برای تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت هموار کرد و سرانجام به رهبری مصدق، ملی سازی صنعت نفت ایران از طرح به قانون بدل شد.
ملی کردن صنعت نفت ایران
برنامه اصلی دولت مصدق، به اجرا درآوردن قانون ملی شدن صنعت نفت و برگزاری انتخابات آزاد بود. موضوعی که شاه پهلوی و قدرت های بیگانه را به شدت نگران ساخته بود.
در این میان، آمریکا در ظاهر به این طرح های مصدق روی خوش نشان داد و مصدق هم چشم امیدی به این اقبال داشت.
از آن پس گفتگو‌های پی در پی انگلیسی ها و میانجیگری آمریکایی ها بی نتیجه ماند و حتی شکایت انگلیس به دیوان بین المللی دادگستری (دیوان لاهه) و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز تاثیری بر روند ملی شدن نفت ایران نگذاشت. مصدق در لاهه و نیویورک، به دفاع از حق مالکیت مردم بر منابع سرزمین خود پرداخت.
«دکترمحمد مصدق » پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در ایران، به نخست وزیری رسید(۳۱ تیر ۱۳۳۱ تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲)
«مصدق» برنامه خود را اجرای این قانون و نیز اصلاح قانون انتخابات اعلام کرد.
گفتگو‌ها با شرکت نفت ایران و انگلیس آغاز شد. شرکت ملی نفت ایران، آماده پذیرش ملی شدن نفت ایران نبود و همچنان بر ادامه قرارداد ۱۹۳۳ اصرار داشت.
امادکتر مصدق همکاری با شرکت نفت ایران و انگلیس را متوقف کرد و کارشناسان ومدیران انگلیسی این شرکت مجبوربه ترک ایران شدند.
«اعضای اولیه جبهه ملی» در منزل دکتر مصدق، از راست: مصطفی الموتی، عباس خلیلی، ابوالحسن عمیدی نوری،«دکترحسین فاطمی»، «دکترمحمد مصدق»، حسین مکی، احمد ملکی، فرهنگ نخعی
اعضای اولیه جبهه ملی در منزل دکتر مصدق
۲۹ مرداد ۱۳۳۲ «یک روز پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲» دکتر مصدق و چند تن از یارانش از جمله «دکترغلامحسین صدیقی» و «دکترعلی شایگان» در خانه ای در خیابان کاخ (فلسطین) دستگیر و زندانی شدند. آنان عصر ۲۸ مرداد هنگامی که خانه دکتر مصدق زیر گلوله بود از راه دیوار خانه خارج شده بودند
پس از محاکمه در دادگاه نظامی رژیم شاهنشاهی پهلوی،«دکتر محمد مصدق» به روستای« احمدآباد» واقع در شهرستان «نظرآباد» تبعید شد
و تا پایان عمر در یک خانه باغ زندگی کرد،درهمینجادرگذشت(۱۴ اسفند ۱۳۴۵) و در همین خانه نیز مدفون شد.
سخنان آیت اله کاشانی در گفت وگو با روزنامه ی اخبارالیوم در فردای کودتای ۲۸ مرداد۱۳۳۲:
«دکترمصدق» برای این کشور کاری نکرد!.
وی گفت:نخست وزیر نه یک خرابی را تعمیر کرد، نه خیابانی را افتتاح کرد، نه خزانه را نجات داد و نه ملت را متحد ساخت. و حتی در مورد نفت که او ادعا داشت صاحب فکر ملی ساختن نفت می باشد، اگر این اتحادی که من در صفوف ملت به وجود آوردم، نبود، نفت هرگز ملی نمی شد
آیت اله کاشانی گفت: مصدق می کوشید برای تبلیغ به نفع خود، از اوضاع استفاده کند. همه امیدش این بود که مردم به تلگراف خانه هجوم آورده و تلگراف های پشتیبانی و تبریک برای او مخابره نمایند. اما در مورد انگشت های خارجی (در سرنگونی مصدق) تا آن جا که من می دانم، چنین چیزی نبوده! مصدق علیه شاه شورید و موقعیت و نفوذ شاه را در بین مردم فراموش کرد. شاه چهارماه قبل می خواست مصدق را عزل کند ولی من وساطت کردم تا این که وارد این نبرد شدیم و پیروز گردیدیم…
آیت الله کاشانی نوشت:«قبل از این که من با مصدق مخالفت کنم، ملت با او بود. ولی پس از این که من با او به مخالفت پرداختم، ملت از دور او پراکنده شد»
آیت الله کاشانی در باره مجازات مصدق نظر خود را این طور شرح داد:طبق شرع شریف اسلامی، مجازات کسی که در فرماندهی و نمایندگی کشورش درجهاد خیانت کند،مرگ است…مقامات مسئول ایران باید از یک سیاست ملی دینی اسلامی تبعیت نمایند.
منبع:مجموعه ای از مکتوبات، سخنرانی ها و پیام های آیت الله کاشانی، جلد چهارم، ص ۳۲تا۳۵ محمد ترکمان (دهنوی)
توضیحات مدیریت سایت پیراسته فر:مگرمیشودکه دکترمصدق یک عُنصر خُنثی وغیرمفیدبرای کشورباشد!ملی شدن نفت حاصل مراودات وتلاشهای مصدق بود،وی حقوقدان بود ودرلاهه توانست ازحقوق ایران بخوبی دفاع کند،البته حمایتهای شیطنت آمیزشیطان بزرگ بنفع ایران تمام شد ومضافا دردوره شانزدهم نماینده مجلس بود واما نمیدانم که چرا آیت الله کاشانی چنان باعصبانیت علیه رفیق دیرینه اش چنین جبهه گیری داشته!اگرمصدق اینگونه ناتوان وبی عُرضه بود(که نبود)چراایشان خودش رابه آب وآتش زدتا به نخست وزیری برسد!.
همانگونه درزمان ما همه «روسای جمهورسابق ایران» را وصله های می چسبانند وحتی به خیانت متهم می کنند! درحالیکه همه برای سزبلندی ایران اسلام تلاش داشتند واما باطرز تفکرمنختلف(شهیدرجایی که کمترازیک ماه رئیس جمهوربود،درزمان ریاست جمهوری آیت الله خامنه ای،کارهای اجرایی دست نخست وزیربود)«هاشمی» و«خاتمی» و«احمدی نژاد»،«روحانی»،همه خدمات بزرگی انجام دادند،دیگاهشان متفاوت بود واماهمشون فداکاری کردند وتوفیقاتی هم بدست آوردند.
حتی «بنی صدر» در ۱۷ ماه ریاست جمهوری به دلیل تفکرات وگرایشات مارکسیتی نتوانست اقدامات مفیدی انجام دهد واما بعیدمیدانیم که درطول ریاست جمهوریش به کشورخیانت کرده باشد.
حالا شمابیاییدببینیدکه درجلوی چشمان حاضزوناظرمان چه تصاویروحشتناکی ازرئیس جمهورهای سابق درست کرده اند،که هرکسی درنیم قرن بعداین مطالب رابخواندخواهدگفت که در ایران عده ای مفسد وخائن دررأس اموربودند.!
واینکه نسل بعدنمی پرسندکه مگراینها(رؤسای جمهور)رامردم انتخاب نکردند؟ واگراینهامنتخبین مردم بودند،پس اشکال به مردم برمی گردد!..یعنی بااین دیدگاه(انواع اتهامات وانگهاراچسباندن،درواقع توهین به مردم است وحتی جایگاه رهبری زیرسئوال می رود،وقتی این سئوال برایشان مطرح شود که مگردرکشورولی فقیه نبود؟ اگراینهاخائن وفاسدبودچراهیچ مقام مسئولی اقدامی نکرد!؟.
نقش «آیت الله طالقانی» درماجرای درکودتای ۲۸ مرداد۱۳۳۲
«آیت الله سیدمحمود طالقانی»(اولین امام جمعه تهران) در دوران نهضت ملی شدن نفت که ۴۳ساله بود به همراه سید رضا زنجانی به حمایت از محمد مصدق برخاست و پس از کودتای ۲۸ مرداد به همراه جمع کثیری از طرفداران مصدق به نهضت مقاومت ملی پیوست،بعد از توقف فعالیت‌های نهضت مقاومت ملی، طالقانی در شروع مجدد فعالیت‌های «جبههٔ ملی ایران» به رهبری اللهیار صالح فعالیت کرد و به شورای مرکزی جبههٔ ملی ایران راه یافت. طالقانی در کنگرهٔ جبههٔ ملی در سال ۱۳۴۰ به عنوان هیئت مؤسس شرکت کرده و از سوی شرکت کنندگان در کنگره به عضویت شورای مرکزی جبههٔ ملی انتخاب شد.
محمود طالقانی، مهدی بازرگان و یدالله سحابی در سال ۱۳۴۰«نهضت آزادی ایران» را بر اساس عقاید ملی-مذهبی تشکیل دادند.
نکته عجیب:کودتای ٢٨ مرداد ساخته وپرداخته مخالفان مذهبی مصدق بود!
«شاه حسینی»(معاون ورزش نخست وزیرموقت)، «طیب» را عاملی از عوامل «آیت الله سیدمحمد بهبهانی» می داند و این روحانی را محرک اصلی طیب در روز کودتا معرفی می کند.
سرهنگ«غلامرضا نجاتی»در کتاب «ملی شدن صنعت نفت و کودتای ٢٨ مرداد» بر این ادعا صحه می گذارد.
به این لینک مراجعه کنید:
نقش طیب درکودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲
نقش سیا(CIA) درکودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲
مستظهربه پشتیبانی ملت
ماجرای کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲
ماجرای کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲
کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ دکترمحمد مصدق ... آیت‌الله کاشانی و مظفر بقایی.
کودتای ۲۸ مرداد ۳۲
به آتش کشیدن دفتر روزنامه باختر امروز(توسط دارودسته های مرحوم طیب)
این افراد در روز ۲۸ مرداد، در سبز میدان و میدان ارگ، پس از بستن بازار، در دسته‌های ۳۰ و ۴۰ نفری به بانک‌ها و وزارت‌خانه‌ها حمله کردند و عکس‌های شاه را به دیوار چسباندند. پس از آن به سراغ روزنامه‌های هوادار مصدق رفتند و آنها را به آتش کشیدند.
این گروه پس از ورود شاه نیز برای استقبال پیش قدم بودند و وی را تا کاخ همراهی کردند.
فردای کودتا:از نخستین دقایق صبح روز ۲۹ مرداد ۱۳۳۲، مأموران فرمانداری نظامی، رکن دوم و اداره کل شهربانی دست به بازداشت عده زیادی از همکاران محمد مصدق، اعضا جبهه ملی، نمایندگان مستعفی و روزنامه‌نگاران و اعضای جبهه ملی زدند.
خانه مصدق پس از حمله معترضان
از طرف «سرلشکر فضل‌الله زاهدی»(که فرماندهی کودتاراعهده داربود) که متخصص سرکوب مخالفان رژیم بود خودی هارابجان هم انداخت وبعدازپایان یکروزه کودتا برای فریب، اعلامیه‌ای صادر شد و در آن نوشته بود که »در حفظ جان دکتر مصدق از هیچ گونه اقدامی کوتاهی نخواهد شد. از این رو مقتضی است ظرف ۲۴ ساعت خود را به شهربانی معرفی نماید.»
واما ازطرفی این مهره رژیم (زاهدی) به محمدرضا شاه تلگرافی میزند و از وی خواسته بود تا به ایران بازگردد. شاه نیز در جواب فضل‌الله زاهدی اعلام کرد بی‌درنگ به ایران بازمی‌گردد.
در این روز عده زیادی از افسران که از عوامل کودتا بودند ترفیع درجه پیدا کردند، از جمله سرهنگ نعمت‌الله نصیری، سرهنگ تیمور بختیار و سرهنگ عباس فرزانگان درجه سرتیپی گرفتند.
دکتر مصدق در لحظه ورود به دادگاه نظامی برای محاکمه
«مصدق» در یک دادگاه فرمایشی محاکمه و به «سه سال حبس انفرادی محکوم» و پس از پایان زندان، به روستای زادگاه خودش، احمدآباد کرج تبعید شد.
«دکترحسین فاطمی»(وزیرامورخارجه مصدق) توسط دادگاه نظامی به «اعدام »محکوم و در حالی که بیمار بود تیرباران شد.
دکتر مصدق در لحظه ورود به دادگاه
کودتای ۲۸ مرداد تأثیر مهمی بر روابط ایران و آمریکا گذاشت که هنوز آثار آن در روابط دو کشور محسوس است.
در ۱۸ مارس ۲۰۰۰(۲۸ اسفند ۱۳۷۸) خانم«مادلین آلبرایت» وزیر امورخارجه وقت آمریکا در یکی از سخنرانی‌های خود گفت:در اگوست ۱۹۵۳(مرداد۱۳۳۲) آمریکا نقش مؤثری در ترتیب دادن براندازی نخست‌وزیر ایران( محمد مصدق) داشت.
«دوایت آیزنهاور»( سی و چهارمین رئیس جمهور امریکا) معتقد بود که اقداماتش به دلایل استراتژیک موجه‌اند ولی آن کودتا آشکارا باعث پس‌رفت سیر تکامل سیاسی ایران شد و تعجبی ندارد که هنوز بسیاری از ایرانیان از این دخالت آمریکا در امور داخلی آنان ناراحتند. علاوه بر این در ربع قرن بعد از آن ایالات متحده و غرب پیوسته از رژیم شاه حمایت کردند. دولت شاه مخالفان خود را بی‌رحمانه سرکوب کرد.
چهارروزبعدازکودتا
بعدازاعلام موفقیت آمیزکودتای ۲۸ مرداد۱۳۳۲ شاه از روم(ایتالیا) -ازطریق فرودگاه بغداد به ایران برگشت۱ شهریور ۱۳۳۲
«محمدرضا شاه»بعدازبرگشت ازتبعید در جمع هوادارانش.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:به این لینک مراجعه کنید(اطلاعات تکمیلی):