کدام شب"شب قدر"است؟شب"جُهَنى" چیست؟

شب قدرشب قدرکدام است؟دعاوتفکروتعقُل -عُلمایی که شب قدرکتاب نوشتند

رازمخفی ماندن شب قدر/کشف شب قدر

درادامه خواهیدخوند:  آیا قبل ازاسلام(ادیان دیگر)شب قدروجودنداشت؟ و تنزل الملائکه یعنی چه؟  «روح »چیست؟(بازه زمانی)

شب(جُهَنى ) چیست؟درادامه می خوانید،زمان (بازه زمانی)شب  قدر؟ شروع وپایان؟

شیخ صدوق می گوید: بهترین عمل در شب های قدر، مذاکره علمی است.(البته این معنای نفی دعا وقران به سرکردن نیست).

*«حکیم ملّا هادى سبزوارى» در بیست و سوم رمضان سال ۱۲۶۱، تألیف کتاب منظومه را به پایان رسانده است.

 ۲۳ ماه رمضان ۱۲۵۴ 

*«علامه شیخ محمد حسن نجفی صاحب جواهر»نوشتن کتاب «جواهر» در شب ۲۳ ماه رمضان ۱۲۵۴ هجری به اتمام می رسد.

*«علامه طباطبایی» در شب ۲۳ ماه رمضان سال ۱۳۹۲ هجری « شب قدر» کار نگارش المیزان را به اتمام رساند.

* «آیت الله ری شهری» نگارش کتاب میزان الحکمة را در بیست و سوم ماه رمضان سال  ۱۴۰۵، به پایان رساند.

اعمال شب های قدر

اعمال مشترک این شب‌ها چند چیز هستند:

اول:«غسل»

علامه مجلسی:بهتر است غسل شب‌های قدر را مقارن غروب آفتاب انجام دهند که نماز مغرب را با غسل بخوانند.

دوم:«خواندن ۲ رکعت نماز»

در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره توحید (قل هو الله احد) را بخواند و بعد از پایان نماز ۷۰ مرتبه بگوید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَاَتُوبُ اِلَیْهِ»

در روایتی از رسول خدا(ص) آمده است که کسی که این عمل را انجام دهد از جای خود برنخیزد مگر اینکه خدای متعال او و پدر و مادرش را بیامرزد و خداوند، فرشتگان را مامور می‌کند که تا سال آینده برای وی حسنات بنویسند.

سوم:«باز کردن قرآن و قرائت دعای مخصوص آن»؛ متن دعا در ادامه می‌آید:

اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِکِتابِکَ الْمُنْزَلِ

خدایا از تو خواهم به حق کتاب فرستاده‌شده‌ات

وَ ما فیهِ وَ فیهِ اسْمُکَ الاْکْبَرُ وَاَسْماَّؤُکَ الْحُسْنی

و آن‌ چه در آن است که در آن است نام بزرگت و نام‌های نیکویت

وَما یُخافُ وَ یُرْجی اَنْ تَجْعَلَنی مِنْ عُتَقاَّئِکَ مِنَ النّارِ

و آنچه بدان‌ها ترس و امید شود که قرارم دهی از زمره آزادشدگانت از دوزخ

پس هر حاجت که داردازخدا بخواهد..

چهارم:«بر سر گرفتن قرآن»

امام صادق (ع) قرآن مجید را باید بر سر گذاشت و گفت:

اَللّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ

خدایا به حق این قرآن

وَ بِحَقِّ مَنْ اَرْسَلْتَهُ بِهِ

و بحق آن کس که او را بدان فرستادی

وَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فیهِ

و بحق هر مؤمنی که در این قرآن مدحش کرده‌ای

وَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلا اَحَدَ اَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ

و بحقی که تو بر ایشان داری زیرا کسی نیست که حق تو را بهتر از خودت بشناسد

سپس ۱۰ مرتبه بگوید؛ «بِکَ یا اَللّهُ» بحق خودت ای خدا

و ۱۰ مرتبه «بِمُحَمَّدٍ» بحق محمد صلی الله علیه وآله

و ۱۰ مرتبه «بِعَلی» بحق علی علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بِفاطِمَةَ» بحق فاطمه سلام‌الله علیها

و ۱۰ مرتبه «بِالْحَسَنِ» بحق حسن علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بِالْحُسَیْنِ» بحق حسین علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بِعَلِیّ بْنِ الْحُسَیْنِ» بحق علی بن الحسین علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بُمَحَمَّدِ بْنِ عَلِی» بحق محمد بن علی علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ» بحق جعفر بن محمد علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بِمُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ» بحق موسی بن جعفر علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ مُوسی» بحق علی بن موسی علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِی» بحق محمد بن علی علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ» بحق علی بن محمد علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِی» بحق حسن بن علی علیه‌السلام

و ۱۰ مرتبه «بِالْحُجَّةِ» به حق حضرت حجت علیه‌السلام

پس هر حاجتی که دارد از خداوند طلب کند و در تمام این اذکار نهایت حضور قلب و توجه به درگاه خدا را حفظ کند.

​

از هنگام غروب آفتاب،  شروع می‌شود، تا وقتی که تااذان صبح« حتّی مطلع الفجر»

شب  قدر. از هنگام غروب آفتاب، سلام الهی -«سلام هی حتّی مطلع الفجر» – شروع می‌شود، تا وقتی که اذان صبح آغاز می‌گردد.

​

این چند ساعتِ این وسط، سلامِ الهی و امن الهی و خیمه‌ی رحمت خداست که بر سراسر آفرینش زده شده است. آن شب، شب عجیبی است؛ بهتر از هزار ماه، نَه برابر آن؛ «خیرٌ من ألف شهر».هزار ماه زندگی انسان، چقدر می‌تواند برکات به وجود آورد و جلب رحمت و خیر کند! این یک شب، بهتر از هزار ماه است. این، خیلی اهمیّت دارد. این شب را قدر بدانید و آن را به دعا و توجّه و تفکّر و تأمّل در آیات خلقت و تأمّل در سرنوشت انسان و آنچه که خدای متعال از انسان خواسته است و بی‌اعتباری این زندگی مادّی و این‌که همه‌ی این چیزهایی که می‌بینید، مقدّمه‌ی آن عالمی است که لحظه‌ی جان دادن، دروازه‌ی آن عالم است، بگذرانید.خطبه های نمازجمعه،آیت الله خامنه ای۱۲ بهمن ۱۳۷۵

شبی است سرشار از سلامت و برکت و رحمت تا طلوع سپیده

لیله القدری که در این ماه رمضان است و قرآن صریحاً می‌فرماید:«لیله القدر خیرٌ مِن الف شهر» یک شب بهتر است از هزار سی روز – هزار ماه – بسیار مهم است. چرا این قدر فضیلت را به یک شب دادند؟ زیرا برکات الهی در این شب زیاد است؛ نزول ملائکه در این شب زیاد است؛ این شب، سلام است؛ «سلام هی حتّی مطلع‌الفجر»؛ از اوّل تا آخر این شب، لحظاتش سلام الهی است. «سلام قولا مِن ربّ رحیم». رحمت و فضل الهی است که بر بندگان خدا نازل می‌شود.
لیله القدر، شب ولایت است.

هم شب نزول قرآن است، هم شب نزول ملائکه بر امام زمان است.​

​

هم شب قرآن و شب اهل بیت است، هم شب قرآن و هم شب عترت است.

لذا سوره‌ی مبارکه‌ی قدر هم، سوره‌ی ولایت است.
شب قدر خیلی ارزش دارد. همه‌ی ماه رمضان، شبها و روزهایش ارزش والا دارد. البته لیلهالقدر نسبت به روزها و شبهای ماه رمضان، خیلی فاخرتر است؛ باید قدر بدانید. در این روزها و در این شبها، همه بر سر سفره‌ی انعام الهی حاضرید. استفاده کنید.بیانات در دیدار مردم قم/منبع پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری،آیت الله خامنه ای۱۹ دی ۱۳۷۵

​

مطلع الفجر چه زمانی است؟

امام خمینی:صبح «فجر»صادق  به آن وقت و ساعتی از شبانه روز گفته می شود که اولین و با فضیلت ترین وقت برای ادای نماز صبح است.

 صبح کاذب «فجر کاذب» آن لحظه ای است که شب به پایان رسیده و برای اولین بار بعد از پایان شب، نور سفیدی در افق (در سمت مشرق) پیدا می شود و این سفیدی به شکل گوش گرگ است.

در این لحظه، اگر چه شب به پایان رسیده، ولی هنوز وقت نماز صبح نرسیده است . به همین جهت به آن صبح کاذب یا فجر کاذب گفته می شود. اما در ادامه مقدار سفیدی کم کم گسترش پیدا کرده و در ناحیه ی مشرق پراکنده می شود و در این موقع می توان نماز صبح را بجا آورد، زیرا صبح فرا رسیده است. از این جهت به این سفیدی، فجر صادق «صبح صادق» گفته می شود.(اذان صبح)/عروة الوثقی، ج ۱، ص ۳۸۸/تحریرالوسیله، ج ۱، ص ۱۱۲، انتشارات مؤسسه ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی 

آیت الله خامنه ای:شب  قدر. از هنگام غروب آفتاب، سلام الهی -«سلام هی حتّی مطلع الفجر» – شروع می‌شود، تا وقتی که اذان صبح آغاز می‌گردد.

***

ملا فتح اللّه کاشانى از علمای شیعه قرن دهم (متوفی ۹۸۸ ق) درمنهج الصادقین در تفسیر سوره (قدر) از پیامبر خدا (ص) روایت می کند که آنحضرت فرمودند: هر کس شب قدر را احیا دارد و مومن باشد و به روز جزا اعتقاد داشته باشد، تمامى گناهانش ‍ آمرزیده مى شود.

امام صادق (ع) : شماره ماه هاى سال نزد خداوند، دوازده ماه است و سر آمد ماه ها، رمضان است و قلب ماه رمضان ، لیله القدر است .

پیامبر اکرم (ص): لیله القدر سیده اللیالى - شب قدر، سرور شبهاست .

تعیین شب قدرچرادرهاله ای ازابهام است!

در این که شب قدر، بیش از یک شب در سال نیست و در این که آن شب در ماه مبارک رمضان واقع شده است ، نزد ما خلافى نیست ، اما در تعیین یکى از شب هاى ماه رمضان ، به عنوان شب قدر، بین علما و دانشمندان ، اختلاف وجود دارد. و همان طور که (صلوه وسطى ) در بین نمازهاى پنج گانه و (اسم اعظم ) در میان اسماى الهى و (ساعت استجابت دعا) در ساعت هاى روز جمعه و (ولى خدا) در بین بندگان و (رضاى خدا) در طاعات و (سخط خود را) در سیئات گذاشته است  و وقت قیام ساعت و هنگام قیام امام زمان (عج ) و وقت مرگ را نیز مشخص نفرموده است – تا اهل معصیت آنها را وسیله نیل به مقاصد خود قرار ندهند – و در مقابل ، مومنان بیشتر مراقب اعمال و رفتار خود باشند و کلیه نمازهاى روزانه را با توجه و دقت کامل انجام دهند و کلیه اسماى الهى را نیز مواظبت کنند و به همه بندگان احترام نمایند و روز جمعه به دعا بیشتر همت گمارند،و قیام قیامت ، مخفى است تا مردم از وقوع ناگهانى او وحشت داشته باشند و شب قدر، نیز مستتر و مخفى است و دقیقا مشخص نیست ؛ اما بى گمان این عدم تعیین به نفع بندگان است و در روایت آمده است که :

 امیرالمؤ منین (ع): اخبرنا عن لیله القدر؟

قال : ما اءخلوا من ان اکون اعلمها و لست اشک ان الله انما یسترها عنکم ، نظرا لکم ، لاءنه لو اعلمکموها عملتم فیها و ترکتم غیرها.
به امیر مؤ منان على (ع) گفتند: ما را از شب قدر آگاه کن . فرمود: خالى از این نیستم که آن را بدانم . شک ندارم که خداوند به خاطر کمک کردن و مهلت دادن به شما آن را از شما مى پوشاند، چون اگر آن را به شما اعلام مى کرد، در همان شب عمل مى کردید و در غیر آن شب ، عبادت را ترک مى کردید.
بنابراین شاید حکمت اخفا و مجهول ماندن آن این باشد که مومنان ، شبهاى بیشترى را قدر بدانند و به آرزوى درک فضیلت آن به کارهاى نیک و عبادت بیشترى پرداخته و از معاصى و زشتیها دورى گزینند و در پرستش خداوند تلاش نمایند

شیخ بهایی در کشکول :در مشهد رضوى ، در ماه ذى القعده ، سال ۱۰۰۷ این اشعار را گفتم :

تو ز دیو نفس اگر جویى امان/رو نهان شو، چون پرى از مردمان

چون شب قدر از همه مستور شد/لاجرم از پاى تا سر، نور شد

اسم اعظم چون کسى نشناسدش/سرورى بر کل اسما بایدش ‍

گنج خواهى ، کنج عزلت کن مقام/واستتر واستخف ، عن کل الاءنام

تا تو نیز از خلق پنهانى همى/لیله القدرى و اسم اعظمى.

تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لَا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا ۚ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ ﴿٨٣قصص)شیخ بهایی درادامه می گوید:در شب دیگر که این اشعار را گفتم ، در خواب دیدم که پدرم رقعه اى به من داد، چون ملاحظه کردم ، دیدم بر بالاى آن این آیه شریفه مرقوم است :

(آری،) این سرای آخرت را (تنها) برای کسانی قرارمی‌دهیم که اراده برتری‌جویی در زمین و فساد را ندارند؛ و عاقبت نیک برای پرهیزگاران است!

ابن عباس  : جمله لیله القدر سه بار در سوره قدر تکرار شده و مجموع حروف لیله القدر نه حرف است و حاصل ضرب سه در نه ، بیست و هفت است ، به همین مناسبت باید شب قدر، شب بیست و هفتم باشد.

بعضی هامعتقدند که همه شب هاى ماه رمضان ، احتمال قدر بودن را دارد.

بعضى  شب اول و برخى شب هفدهم و عده اى شب نوزدهم را شب قدر معرفى کرده اند.

 کثیرى هم  معتقدند که شب قدریکی ازشب های در دهه آخر ماه رمضان است 

حمران از امام باقر(ع) درباره آیه (انا اءنزلناه فى لیله مبارکه ) مى پرسد. امام در جواب مى فرماید:

نعم لیله القدر، فى کل سنه ، فى شهر رمضان ، فى عشر الاواخر

بلى ، آن شب قدر است که در تمام سالها در دهه آخر رمضان واقع شده است .

 پیامبر اکرم (ص) :التمسوها فى العشر الاواخر- شب قدر را در دهه آخر ماه مبارک رمضان بجویید.

 نزول قرآن و شب قدر، در ماه رمضان است. 

قرآن در ماه رمضان نازل شد: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ» (بقره/۱۸۵)؛

ودرشب قدرنازل شده:«إِنّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ» (قدر/۱)
از کنار هم قرار دادن این دو آیه مشخص می‌شود که شب قدر در ماه رمضان است.

شب قدر کدام شب است؟

 مقدّرات سال در شب نوزدهم تقدیر می‌‏ شود؛ «قُسِمَ فِیهَا الْأَرْزَاقُ وَ کُتِبَ فِیهَا الاجَالُ وَ خَرَجَ فِیهَا صِکَاکُ الْحَاجِّ» (مستدرک‏ الوسائل، ج ۷، ص ۴۷۰، باب تعیین لیلة القدر)؛ در شب نوزدهم ارزاق، درآمد‌ها و روزی افراد و همچنین مدت حیات و زندگی آنان تا سال آینده تعیین می‌شود. علاوه بر آن در شب نوزدهم مشخص می‌شود که چه کسانی در آن سال به حج می‌‏ روند.

سپس در شب بیست و یکم آنچه در شب نوزدهم مقدر شده، بر آن ابرام و تأکید می‌‏شود.

یعنی در شب بیست و یکم آنچه در شب نوزدهم تعیین و مقدر شده، قابل تغییر است، آنچه که از شب نوزدهم تا شب بیست و یکم مقدر شده و تغییر یافته، در شب بیست و یکم ثبت شده و در شب و بیست و سوم قطعی، نهایی و امضا می‌‏شود.

بنابراین هر سه شب از شبهای قدر به شمار می‌آیند اگرچه در شب بیست و سوم مقدرات سال آینده انسان نهایی می‌شود.

چرا شب قدر بصورت قطعی مشخص نشده است؟

 از حضرت علی (ع) می فرماید: مَا أَخْلُو مِنْ أَنْ أَکُونَ أَعْلَمُهَا فَأَسْتُرَ عِلْمَهَا وَ لَسْتُ أَشُکُّ أَنَّ اللَّهَ إِنَّمَا یَسْتُرُهَا عَنْکُمْ نَظَراً لَکُمْ لِأَنَّکُمْ لَوْ أَعْلَمَکُمُوهَا عَمِلْتُمْ فِیهَا وَ تَرَکْتُمْ غَیْرَهَا وَ أَرْجُو أَنْ لَا تُخْطِئَکُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ.

خالی از این نیستم که آن را بدانم و از شما پنهان کنم. شک ندارم که خداوند به خاطر کمک کردن و مهلت دادن به شما آن را از شما می‌پوشاند، چون اگر آن را به شما اعلام می‌کرد، در‌‌ همان شب عمل می‌کردید و در غیر آن شب، عبادت را ترک می‌کردید و امید آن دارم که اگر خدا بخواهد، شب قدر را به خطا نگیرید. /محمدی ری شهری، ماه خدا (ترجمه جواد محدثی)، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، از ص ۷۷۴ تا ص ۷۹۴.

ماادرائک ما لیلة القدر، لیلة القدر خیر من الف شهر

شب قدر بهتر و برتر از هزارماه است.

هزار ماه هم حدود هشتاد و چند سال دنیوی است که خود یک عمر محسوب می‌شود.

در واقع یک شب قدر برابری می‌کند با هشتاد و چند سال.

اینجا خداوند متعال چنین می‌فرمایدکه اگر ما بتوانیم به درک این شب عزیز برسیم، قطعاً بهتر و باارزش‌تر از عبادت در هزار ماه است و این مطلب خود نشان می‌دهد که درس‌آموختگان مکتب اسلام ناب محمدی(ص)بسیار مستعد هستند که خداوند چنین شبی را برای آنان مقدر فرموده و در سوره قدر در قرآن کریم با صراحت تمام فرموده است: «ماادرائک ما لیلة القدر، لیلة القدر خیر من الف شهر»؛ یعنی ای انسان چه‌چیزی تو را به عظمت این شب قدر آگاه خواهد کرد، شبی که از نظر مقام ومنزلت و مرتبه از هزار ماه بهتر و بالاتر است./تسنیم

در هر حال برخى تصور کرده اند که همه شب هاى ماه رمضان ، احتمال قدر بودن را دارد. و بعضى با استفاده از بعضى روایات ، شب اول و برخى شب هفدهم و عده اى شب نوزدهم را شب قدر معرفى کرده اند.
جمع کثیرى به استناد روایات فراوان دیگر معتقدند که در دهه آخر ماه رمضان است و این قول ، اتقان بیشترى دارد.
اینک ، به پاره اى روایات که مستند قول اخیر است ، اشاره مى کنیم :
*حُمران(حُمران بن اعین) از امام پنجم (علیه السلام ) درباره آیه (انا اءنزلناه فى لیله مبارکه ) مى پرسد. امام باقر (علیه السلام ) در جواب مى فرماید:
نعم لیله القدر، فى کل سنه ، فى شهر رمضان ، فى عشر الاواخر؛
بلى ، آن شب قدر است که در تمام سالها در دهه آخر رمضان واقع شده است .
* پیامبر اکرم (ص) مى فرمایند:(التمسوها فى العشر الاواخر؛ شب قدر را در دهه آخر ماه مبارک رمضان بجویید.)
*: ان النبى (ص) کان یوقظ اهله ، فى العشر الاواخر من شهر رمضان ؛ رسول خدا اهل خویش را در دهه آخر ماه رمضان بیدار مى کرد.

​

شب۲۳ احتمالش بیشتراست

در تعیین (شب قدر) اختلاف نظر است ، ولى از مجموع روایت هاى وارد شده در این موضوع و سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) و اصحاب مى توان گفت :

شب قدر بودن شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان ، یقینى است . و شب هاى نوزدهم و بیست و یکم وسیله اى براى دست یافتن به آن است .

«شب جُهَنی» چه شبی است؟ علت نامگذاری «سومین شب قدر»به «شب جُهَنی»چیست؟

شخصی  بنام «عبدالله بن انیس جُهَنى»، که شغلش دامدار-رمه دار- از قبیله «جُهَنیّه» است که  بادیه نشین بود. او به دلیل دورى از مدینه، امکان حضور دایم در مدینه را نداشت.

روزى خدمت رسول خدا(ص) رسیدند و احوال خویش را عرضه داشت که به دلیل بُعد مسافت،ومراقبت ازگوسفندان دراطراف شهر امکان حضور دایم در شب‏هاى رمضان و إحیاء نگهداشتن را در مدینه ندارد و از پیامبر(ص) خواست تا شب قدر را براى او معین کند تا در آن شب در مدینه حضور یابد و به عبادت بپردازد.

نقل کرده اند که : عبدالله انیس انصارى (جُهَنى ) که در خارج مدینه مى زیسته و شرایطش طورى بوده که نمى توانسته زیاد به مدینه بیاید و از خیرات و برکات رسول خدا (ص) استفاده کند روزى خدمت رسول خدا (ص) شرفیاب شد و عرض کرد: من شتران و گوسفندان و کارگرانى دارم و منزلم از مدینه دور است ، ولى دوست دارم ، یک شب از شب هاى ماه رمضان را معین فرمایید تا سعى کنم به مدینه بیایم و در نماز حاضر شوم .
پیامبراکرم(ص)مطلبی درگوش او-سری-بهش گفتند،اماعده ای پیگیربودند که بدانندجواب رسول الله چیست؟

این چوپان رازیرنظرداشتند،متوجه شدند که«جُهَنى»فقط شب ۲۳به مدینه آمدودرنمازحاضرشد وشب رابیتوته کرد!

وقتى شب‌هاى بیست و سوم ماه رمضان فرا مى‌رسید«جُهَنی»با همه خانواده و فرزندان و غلامان به مدینه مى آمد و آن شب را مى ماند و صبحگاهان به منزل خویش بر مى‌گشت. (مفاتیح الجنان، اعمال شب بیست و سوم ماه رمضان)

وبدینصورت رازش فاش شدوازآن ببعدوقتی کسی میخواست شب خاصی را«شب قدر»بداندباهمان صورت -رازآلود-می گفتند«شب جُهَنی»که این اسم مترادف «شب قدر»شد،همچنان که اسم «کُمَیل بن زِیاد بن نَهِیک نَخَعی صُهبانی کوفی»بادعای کمیل گره خورده،اسم«عبدالله بن انیس جُهَنى»باشب قدر،بااین تفاوت که ماجرای کمیل متفاوت باجُهَنی است.

فدعاه رسول الله (ص) فسارّه فى اءذنه ، فکان الجهنى ، اذا کان لیله ثلاث و عشرین ، دخل بابله و غنمه و اهله ، الى المدینه ؛

پیامبر اکرم (ص) مطلبى را به گوش او سرى فرمودند و پس از آن این مرد، شب هاى بیست و سوم ماه رمضان با شتران و گوسفندان و کارگران خود وارد مدینه مى شد.

 از آن پس، شب بیست و سوم به عنوان شب قدر و «شب جهنى» معروف شد.[الدرالمنثور، ج۶]

دلائل دیگری  که احتمال مى رود «شب قدر» شب۲۳ باشد، 

رسول اکرم(ص) فرمود:شب۲۳
تسع عشره واحدى و عشرین و ثلاث و عشرین؛ شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم است.
قلت ، فان اءخذت انسانا، الفتره او عله ، ما المعتمد علیه من ذلک ؛
پرسیدم : اگر کسى معذور باشد، به کدام شب بیشتر اهمیت بدهد؟

پیامبر(ص)فرمودند:ثلاث و عشرین ؛ به شب بیست و سوم .
 از امام صادق (ع) روایت است که فرمودند:شب۲۳
التقدیر فى لیله تسعه عشر، و الابرام فى لیله احدى و عشرین ، و الاءمضاء فى لیله ثلاث و عشرین ؛ 

اندازه گیرى و تقدیر امور در شب نوزدهم انجام مى شود و سپس در بیست و یکم ، ابرام و مهیا براى امضا مى گردد و آن گاه در شب بیست و سوم ، امضا خواهد شد.

شیخ صدوق مى فرماید:شب۲۳
اتفق مشایخنا – رضى الله عنهم – فى لیله القدیر، على انها لیله ثلاث و عشرین من شهر رمضان . بزرگان شیعه اتفاق کرده اند که شب قدر، بیست و سوم رمضان است .
*فتّال نیشابورى نیز مى نویسد:شب۲۳
اتفق اکثر مشایخنا – رضى الله عنهم – على ان لیله القدر، لیله ثلاث و عشرین -بیشتر مشایخ ما اتفاق کرده اند که بیست و سوم ماه رمضان ، شب قدر است.
*عبدالله عمر گفت : در عهد رسول (ص) چند نفر از صحابه به خواب دیدند که شب قدر، شب بیست و سوم است . حضرت رسول (ص) فرمودند: خواب هاى شما موافق است ، هر که خواهد عبادتى کند، به شب بیست و سوم اهمیت دهد.
* نقل می کنندکه  بنى سلمه چندنفر را به مدینه فرستادند تا از رسول (ص ) بپرسند که شب قدر، کدام شب است .

آنهابه به خدمت پیامبر(ص) رسیدند آن شب ۲۱روزازماه رمضان گذشته بود،ازآنحضرت  سوال کردندکدام شب احتمالش بیشتراست که شب قدرباشد؟

حضرت فرمودند:امشب چندم است ؟

گفتند: بیست و دوم

پیامبر  فرمودند:فردا شب
* از امام صادق (ع) منقول است که فرمودند:شب۲۳
ان لیله الثالث و العشرین من شهر رمضان ، هى لیله الجهنى ، فیها یفرق کل امر حکیم ، و فیها تثبت البلایا و المنایا و الاجال و الارزاق و القضایا و جمیع ما یحدث الله فیها، الى مثلها من الحول ، فطوبى لعبد احیاها، راکعا و ساجدا و مثّل خطایاه بین عینیه و یبکى علیها، فاذا فعل ذلک ، رجوت ان لا یخیب ان شاء الله .
از این روایت استفاده مى شود که محققا شب بیست و سوم رمضان ، همان لیله جهنى است که در آن ، هر امر محکمى فیصله داده خواهد شد و در آن شب ، هر حادثه اى اعم از بلا، مرگ ، زندگى و روزى و تمام آنچه از حوادث الهى در این شب و سایر شب ها در طول سال واقع خواهد شد، معین مى گردد.
و سپس امام (ع) مى افزایند:
(خوشا به حال آن بنده اى که شب یاد شده را به رکوع و سجود احیا نماید و گناهان خود را در مقابل دیدگان مجسم کند و بر انجام آنها بگرید که اگر چنین کرد، امیدوارم که به خواست خدا ناامید نشود)
حفص بن غیاث از امام صادق (ع ) از رسول خدا (ص) نقل کرده است :
انزل القرآن فى ثلاث و عشرین من شهر رمضان ؛
قرآن در شب ۲۳ رمضان نازل شده است . از سوى دیگر بر حسب دو آیه از قرآن ، این کتاب آسمانى در ماه رمضان و در شب قدر نازل شده است ، بنابراین شب قدر شب ۲۳ رمضان است .

سید ابن طاووس رحمه الله مى گوید: طبق کشف و بیان ، شب قدر همان شب بیست و سوم رمضان مى باشد.

شب قدر در مناطق مختلف
آیا شب قدر در تمام کره زمین یک شب معین است یا متفاوت است ؟

بعضى معتقدند، از آن جا که شروع ماه هاى قمرى در همه مناطق همزمان نیست ، شب قدر هم در همه بلاد، یک شب خاص نخواهد بود. برخى دیگر مى فرمایند: آغاز ماه هاى قمرى ، در کلیه مناطق یکى است و اگر در شهرى از شهرها هلال رؤ یت شود، آن شب در جمیع مناطقى که با محل رؤ یت در بخشى از شب مشترکند، اول ماه است و آن گاه پس از گذشت ۲۳ شب از رویت هلال رمضان ، آن شب (لیله القدر) است .
دلیل این بزرگان ، اطلاق صحیحه هشام بن حکم از امام صادق (ع) است که فرمودند:
ان کانت له بیّنه عادله على اهل مصر، انهم صاموا ثلاثین على رؤ یته ، قضى یوما.
کسى به واسطه ندیدن هلال ، ۲۹ روز ماه رمضان را روزه گرفت ، سپس بینه عادله پیدا شد بر این که در شهرى از شهرها سى روز روزه گرفته اند، به واسطه رویت هلال در شب قبل آن ، باید یک روز قضا کند.
و در موثقه بصرى ، امام صادق (ع) فرمودند:
فان شهد اهل بلد آخر، فاقضه ؛ اگر اهل شهرى شهادت دهند که هلال را دیده اند و در آن روز که یوم الشک بود و روزه نگرفت ، باید آن را قضا کند.
در این مورد، صاحب جواهر و نراقى در مستند و حکیم در مستمسک ، نیز این قول را تقویت کرده اند.
و اما از آنجا که اکثر فقها صحیحه هشام را مقید دانسته اند، لذا بر ماست که رعایت احتیاط کرده و ضمن توجه به رویت هلال در شهرهاى نزدیک و یا موافق در افق ، شب بیست و سوم پس از رویت هلال در بلد خود را نیز احیا بداریم و همچنین شب بیست و سوم پس از رویت هلال در شهرهاى دور و یا مخالف در افق را نیز احیا بگیریم تا مطمئن به درک فضیلت شب قدر گردیم.

***

توضیحات مدیریت سایت-پیراسته فر:قرآن نازل شده برای تفکروتدبر ،نه صرفاً برای خواندن وقرائت

کَذَٰلِکَ یُبَیِّنُ اللَّـهُ لَکُمُ الْآیَاتِ لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُونَ ﴿٢٦٦﴾بقره،این کلمه« تَتَفَکَّرُونَ»درآیات ٢١٩ و٥٠ همین سوره نیزتکرارشدهو کلمه «یَتَفَکَّرُونَ» درآیات  ١٩١آل عمران-١٧٦اعراف-٢٤ یونس-۳رعد-٢١روم-٤٢زمر-١۳جاثیه-همچنین درآیات١١و٤٤و٦٩نحل تکرارشده

در بعضی از آیات قرآن، خداوند انسان‌ها را به علت تعقل نکردن مؤاخذه کرده و با عباراتی؛ مانند: «أَ فَلا تَعْقِلُون»، «أَ فَلا تَتَفَکَّرُون» و «أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآن»، آنها را دعوت به تفکر و تعقل در مباحث مختلف می‌کند.

اگرچه آنهایی که صرفاً برای خواندن«قرائت»وقت صرف می کنندمأجورند،ثواب می برند واما فرق می کندآن کس که می داند چه می گوید وباآن کس که نمی داند،وخداوند حتی درواجبات نهی کرده ازاینکه درنمازی که آگاهی وهوشیاری لازم را ندارید،نمیدونیدچه می گویید نخوانید،تأخیربیندازیدیَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنتُمْ سُکَارَىٰ حَتَّىٰ تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ ٤٤نساء(اگرچه دراینجا ظاهرآیه اشاره به مستی دارد ولی باطنش که درآیه هم مشهوداست میفرماید:حَتَّىٰ تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ(تابدانیدچه می گویید)

دریکی ازسحرهای  ماه رمضان( زمان اجرای جمشیدی )یک عالمی صحبت میکردوتأکیدمیکرد که زیادتربخوانیدتاثواب بیشتری ببرید،مجری ازایشان سئوال کرد که ممکن است درآینصورت غلط تلفظ کنند،آن حضرت آیت الله محترم گفتندهمینطوربخوانند،بگذرند،فرشتگان می آینداصلاح می کنند!

درباب «دعا»هم همینطور،خیلی کسان دعا می خوانند برای رسیدن به ثواب،برای نمونه دریکی ازمساجدرشت بعدازنمازجماعت صبح،چندین دعای طولانی میخوانند،چه بساخیلی هابامعانی فقرات دعاآشنانیستند!بعضاً نمی دانندچه می گویند!

قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ ۗ إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ ٩زمر

درصورتی که دعا «مطالبه »است وخواستن،اول شخص بایدبداند وبفهمدکه چه میخواهد وبعدازخدابخواهد برای اجابتش،نه اینکه بخواهدبرای ثوابش! ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ٦٠غافر

زیارت امام خمینی-حرم حضرت علی -نجف

واما این روشنفکری نباید«رگ عوامی»راازمابگیرد که توفیق درتلفیق این۲ست

نقل است امام خمینی -هنگام تبعید۱۳ساله -درنجف مریض شده بود ولی زیارت حرم هرشبش قطع نمیشد،مرحوم حاج احمدآقابهش میگفت :

​

خُب شما ناخوش احوالیدازهمینجاسلام بدهید،خودتان گفته ایدازراه دورهم میشودزیارت کرد،امام درجواب می گوید:«احمد! این رگ عوامی راازمن نگیر»!

​

وچنین جمله ازآیت الله بروجردی هم منقول است،وقتی به ایشان می گویند،شمادررساله تان نوشته ایدپیرمردانی که ناتوانند روزه نگیرند می گوید«این رگ عوامی نمی گذارد» ویک رگ عوامیش که برایش چاره ساز شد«پای برهنه به استقبال دسته زنجیرزنی عزادران حسینی می رود که گل روی سرورویشان مالیده بودند که کمی ازآن گل رابه چشمانش می مالد واین گل متبرک شده چشمان دردناکش رادرمان می کندوتاآخرعمرهم عینکی نمی شود.بایداین «رگ عوامی»راحفظ کرد وبلکه مراقبش بوددسایس شیطانی ماراازاین نعمت محروم نکند.

وَ اسْمَعْ دُعَائِی إِذَا دَعَوْتُکَ وَ اسْمَعْ نِدَائِی إِذَا نَادَیْتُکَ وَ أَقْبلْ عَلَیَّ إِذَا نَاجَیْتُکَ

إِلَهِی لا تَرُدَّ حَاجَتِی وَ لا تُخَیِّبْ طَمَعِی وَ لا تَقْطَعْ مِنْکَ رَجَائِی وَ أَمَلِی/

 إِلَهِی إِنْ أَخَذْتَنِی بِجُرْمِی أَخَذْتُکَ بِعَفْوِکَ وَ إِنْ أَخَذْتَنِی بِذُنُوبِی أَخَذْتُکَ بِمَغْفِرَتِکَ  وَ إِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ أَعْلَمْتُ أَهْلَهَا أَنِّی أُحِبُّکَ/مناجات شعبانیه

فَاِنَّکَ قَضَیْتَ عَلى عِبادِکَ بِعِبادَتِکَ وَ اَمَرْتَهُمْ بِدُعاَّئِکَ وَ ضَمِنْتَ لَهُمُ الإِجابَةَ فَاِلَیْکَ یا رَبِّ نَصَبْتُ وَجْهى وَ اِلَیْکَ یا رَبِّ مَدَدْتُ یَدى فَبِعِزَّتِکَ اسْتَجِبْ لى دُعاَّئى وَ بَلِّغْنى مُناىَ وَ لا تَقْطَعْ مِنْ فَضْلِکَ رَجاَّئى وَاکْفِنى شَرَّ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ مِنْ اَعْدآئى

اللَّهُمَّ مَوْلاَیَ کَمْ مِنْ قَبِیحٍ سَتَرْتَهُ‏

خدایا! مولای من! چه بسیار کارهای زشتی که پوشاندی

وَ کَمْ مِنْ فَادِحٍ مِنَ الْبَلاَءِ أَقَلْتَهُ

و چه بسیار بلاهای سختی که از من دور کردی

وَ کَمْ مِنْ عِثَارٍ وَقَیْتَهُ

و چه بسیار لغزش ها که از آن نگاهم داشتی

‏وَ کَمْ مِنْ مَکْرُوهٍ دَفَعْتَهُ

و چه بسیار ناگواری ها که از من دفع کردی

وَ کَمْ مِنْ ثَنَاءٍ جَمِیلٍ لَسْتُ أَهْلاً لَهُ نَشَرْتَهُ

و چه بسیار ثنای نیکویی که لایق آن نبودم و بر زبان ها منتشر ساختی/دعای کمیل
خدایاتو بندگانت را به بندگى فرمان دادى و به دعا و درخواست از خود امر کردى و اجابت دعا را براى آنان ضامن شدى، پس ای پروردگار من تنها روى به سوى تو داشتم و دستم را تنها به جانب تو دراز کردم، پس تو را به عزّتت سوگند می دهم که دعایم را اجابت کنی و مرا به آرزویم برسانى، و امیدم را از فضلت ناامید نکنى، و شرّ دشمنانم را از «جن و انس» از من کفایت کنى،
مناجات شعبانیّه یک تحفه‌ای است که در اختیار ما قرار داده شده است. خب ما دعا خیلی داریم، همه ی این دعاها هم پر از مضامین عالی است، امّا بعضی یک برجستگی خاصّی دارند.

​

من از امام بزرگوار(رضوان الله علیه) سؤال کردم، گفتم در میان این دعاهایی که از ائمّه علیهم‌السّلام رسیده است، شما به کدام دعا بیشتر علاقه مندید و دلبسته اید؟

فرمودند به دعای کمیل و مناجات شعبانیّه

به این دو دعا. امام یک دلِ متوجّه به خدا بود، اهل توسّل بود، اهل تضرّع بود، اهل خشوع بود، اهل اتّصال با مبدأ بود؛ وسیله ی بهتر در چشم او، این دو دعا بود: دعای کمیل، مناجات شعبانیّه. وقتی انسان مراجعه میکند به این دو دعا، دقّت میکند، می بیند چقدر هم شبیه همند این دو دعا؛ شباهت های زیادی به هم دارند؛ مناجات انسان خاشع، مناجات انسان متوکّل به خدا؛ کَاَنّی بِنَفسی واقِفَةٌ بَینَ یَدَیک، وَ قَد اَظَلها حُسنُ تَوَکُّلی عَلَیک، فَقُلتَ ما اَنتَ اَهلُه، وَ تَغَمَّدتَنی بِعَفوِک؛امید، امید به مغفرت الهی، به رحمت الهی، به توجّه الهی، بلندهمّتیِ در درخواست از پروردگار؛ اِلهی هَب لی کَمالَ الانقِطاعِ اِلَیک، و اَنِر اَبصارَ قُلوبِنا بِضیاءِ نَظَرِها اِلَیک.آیت الله خامنه ای۲۲ خرداد ۱۳۹۲/پایان توضیحات مدیرسایت.

​

آیت الله شُبیری زنجانی:در شب های قدر که افضل شب های ماه مبارک رمضان است و به گفته قرآن با فضیلت تر از هزار شب است به مذاکره علمی سفارش شده است. یکی از مصداق های مذاکره علمی یادگیری احکام شرعی است. در این شب ها افراد به مطالعه کتب علمی و دینی بپردازند و سعی کنند احکام خود را یاد بگیرند. البته انفاق و صله رحم هم که مؤکّداً بیان شده است. دو چیز خیلی مهم است. یکی قرآن است که خیلی تاکید شده و خصوصیت دارد و دوم مطالعه کتاب های شرعی و یادگیری احکام است./خرداد ۱۳۹۴خبرآنلاین

​

شیخ عباس قمی در مفاتیح بعد از اشاره به این مطلب که شبهای بیست و یکم و بیست و سوم رمضان مهمتر از شب نوزدهم است؛ افزوده است: «و قال شیخنا الصدوق فیما أملی علی المشایخ فی مجلس واحد من مذهب الإمامیة و من أحیا هاتین اللیلتین بمذاکرة العلم فهو أفضل.» (مفاتیح، اعمال شب بیست و یکم رمضان) :

هر کس شب قدررا با گفتگوی علمی زنده بدارد، بهتر و با فضلیت تر است.

البته این مطلبی است که شیخ صدوق رحمه الله، در مجلس ۹۳ از کتاب الأمالی، پس از بیان نوافل شب های ماه رمضان و صد رکعت نماز برای هر یک از شب های بیست و یکم و بیست و سوم، ذکر کرده است.

​

همان طور که آیت الله محمد محمدی ری شهری در حکمت نامه پیامبر اعظم «صلی الله علیه و آله و سلم»، جلد یازدهم توضیح داده؛ به نظر می رسد که این مطلب، برگرفته از سخن پیامبر خدا (ص) به ابوذر است که در آن، برتری علم را بر عبادت، به تفصیل، بیان کرده و در پایان آن، فرموده است:

«یا أبا ذَرٍّ! الجُلوسُ ساعَةً عِندَ مُذاکرَةِ العِلمِ خَیرٌ لَک مِن عِبادَةِ سَنَةٍ صِیامِ نَهارِها وَ قِیامِ لَیلِها»

یک ساعت تفکربهتراز یک سال عبادت

ای ابوذر! یک ساعت نشستن برای گفتگوی علمی، برای تو، از عبادت یک سال که روزش را روزه بداری و شبش را به نماز بِایستی، بهتر است.

و البته در منابع حدیثی، احادیث بی شماری از اهل بیت علیهم السلام نقل کرده اند که می رسانَد آموختن دانش، به مراتب، برتر از عبادت است؛

چگونه «مباحث  علمی » برتر مناجات  است؟

چون که عبادت جاهلانه ارزشی ندارد و عبادت آگاهانه ارزشمند است. و البته این موضوع، نیازمند تحلیل و توضیح بیشتر است و یکی از تحلیل های سنجیده و معتبر همان است که در حکمت نامه پیامبر اعظم «صلی الله علیه و آله و سلم»، آمده است: از دیدگاه فقهی، «آموختن علم»، احکام پنجگانه را دارد و بررسی متن احادیث فراوانی که علم را برتر از عبادت می دانند، به روشنی می رساند که مقصود، برتری آموختن واجب یا مستحب بر عبادات مستحب است. و از نگاه متون اسلامی، عبادات، نقشی بنیادی در پیدایش و تداوم فروغ علم دارند.

از این رو، هدف احادیثی که علم را برتر از عبادت می دانند، تضعیف یا انکار نقش سازنده عبادت نیست؛ بلکه تأکید بر همراه ساختن عبادت با علم و بر حذر داشتن از عبادتِ ناآگاهانه است که نه تنها بی ارزش، بلکه خطرآفرین است. بررسی و تأمّل در سیره عملی اهل بیت علیهم السلام درباره شب قدر و عنایت ویژه آنان به عبادت و ذکر در شب های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم، و توجّه به ره نمودها و سفارش هایی که به بهره گیری بیشتر از این شب ها داشته اند، همگی به روشنی نشان می دهند که این شب ها، جز در موارد استثنایی، باید صرفِ عبادت و ذکر و نیایش و انس با خدای سبحان شوند. البتّه این، بِدان معنا نیست که نتوان بخشی از شب قدر را به تألیف یا بیان معارف و علومی پرداخت که سطح آگاهی و معرفت مردم را بالا می بَرَد؛ بلکه مقصود، هشدار دادن به این نکته است که به بهانه و به استناد احادیثی که علم را بر عبادات ترجیح می دهند، نباید در شب قدر، از برکات دعا و انس با خداوند و نماز و بهره بردن از تضرّع در پیشگاه او، غافل شد.

به نظر می رسد بهترین راه جمع بین همه این اعمال خیر است در نتیجه بهتر آن است که تلاش کنیم در شبهای قدر، افزون بر استغفار، دعا، نماز، زیارت عاشورا و. .. گفتگو و مذاکره علمی، مطالعه کتابهای مفید مانند تفسیر قرآن و شرح روایات اهل بیت علیهم السلام و تدریس و تألیف و. .. نیز فراموش نشود. شب قدر، بزرگ و بلند است اگر این فرصت سبز زندگی را به خوبی تقسیم و مدیریت کنیم و قدرش را بدانیم؛ می توانیم بهره های بسیاری ببریم.منبع:حوزه .نت​

​
قرائت بدون تدبر فایده ای ندارد
وی افزود: امروز انحرافی در مسایل قرآنی پیدا می شود که باید جلوی آن را گرفت رفته اند بیشتر در قالب تجوید و قرائت و حفظ و ... فعالیت می کنند که اینها اشکال ندارد اما نباید غرض اصلی که تدبر و تفکر در آیات است البته تدبر و تفکر هم غرض نهایی نیست و غرض نهایی عمل است
۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۰ درس تفسیرآیت الله مکارم شیرازی  در مسجد امیرالمومنین  

***

تلاوت قرآن و قرائت زیبای آیات الهی، مقدمه است برای تدبر در قرآن. ما نمی خواهیم خودمان رامشغول کنیم، سرگرم کنیم به تلاوت و به قرائت قرآن و الحان قرآنی، به عنوان یک موضوع اصلی؛ این مقدمه است۴تیر۱۳۹۱آیت الله خامنه ای

تمسک به قرآن، فقط تلاوت قرآن نیست؛ قرآن باید در عمل و زندگی و رفتار و منش ما و حرکت عمومی امت اسلام تجسم پیدا کند. انس با قرآن، ‌تلاوت قرآن و حفظ قرآن لازم است؛ اما هدف نهایی، تمسک به قرآن است؛ آنهم در متن زندگی.

​

قرن را همیشه و هر روز بخوانید – ولو کم- با توجه به معنی بخوانید، در مفاهیم قرآنی تدبر و تفکر کنید. به تفاسیر مختصر، در حد وسع – به قدری که مجال دارید- حتماً نگاه کنید. قرآن انسان را بصیر می‌کند؛ نسبت به معارف الهی،‌ انسان را آگاه می‌کند؛ از اشتباه‌کردن انسان جلوگیری می‌کند و در بسیاری از موارد، ‌راه را به انسان نشان می‌دهد./آیت الله خامنه‌ای مدظله العالی، ۱۶ مهر ۱۳۸۱

 مطالعه در شب قدر

بعضی دانشمندان بزرگ، تألیف های ارزشمند خود را در «شب قدر »سروسامان داده اند

۱-علامه شیخ محمّد حسن نجفی صاحب جواهر، که این کتاب بزرگ را در شب بیست و سوم ماه رمضان، تمام کرده است.

۲-حکیم ملّا هادی سبزواری، در بیست و سوم رمضان سال ۱۲۶۱، تألیف کتاب منظومه را به پایان رسانده است.

​

۳-مفسّر ممتاز قرآن، علّامه طباطبایی نیز تفسیر ارزشمند خویش المیزان را در بیست و سوم رمضان سال ۱۳۹۲، تمام کرده است.

۴-آیت الله محمد محمدی ری شهری، نگارش کتاب میزان الحکمة را در بیست و سوم ماه رمضان سال ۱۴۰۵، به پایان رساند.

۵-همچنین آیت الله محمد محمدی ری شهری، شب بیست و سوم رمضان ۱۴۲۷ (۲۴ مهرماه  ۱۳۸۵) متن اولیه حکمت نامه پیامبر أعظم صلی الله علیه و آله تنظیم کرد و شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان ۱۴۲۸ (۱۲ مهرماه ۱۳۸۶) ویرایش نهایی آن را به پایان رساند./منبع:حوزه.نت

آیت‌الله حسن‌زاده آملی در رابطه تحقیق ومطالعه درشب قدرمی فرماید:

 «حضرت علامه طباطبایی شب قدر را به بحث و تحقیق آیات قرآنی احیاء می‌کرد و تفسیرش در این شب فرخنده به پایان رسید.»

​

مدیریت سایت-پیراسته فر:یعنی خودعلامه حسن زاده هم درشبهای قدر،قسمتی ازاین شب ارزشمندرا به مطالعه ونگارش اختصاص می دهند،چون علماعامل به عملند،چیزی نمی گویندکه تجربه نکرده باشند.

پی‌نوشت‌ها:

۱-برگرفته از آیات ، 6 ـ 3 سوره دخان.

۲-کلینی، محمد ، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365 هـ . ش، ج 1، ص 250 ، روایت 7.
۳-مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفا، ج 25، ص 97 ، ب3.
۴-شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت 1409 هـ . ق، ج 8 ، ص 20، ب 1 ، حدیث 10019.
۵-رک: کتاب مقدس، انگلیس، ایلام، 2002 م، عهد قدیم، سفر تثنیه، ب2، ، ش 7، و سفر خروج ب 12 ، ش 12 به بعدو سفر لاویان ب23.
۶-همان، عهد جدید، انجیل یوحنا، ب 2 ش 12 به بعد و ب 11 ، ش 55، و اول قرنتیان ب 5، ش 7 ، ب 11، ش 20.

***

زمان شب قدر؟ شروع وپایان؟

از هنگام غروب آفتاب،  شروع می‌شود، تا وقتی که تااذان « حتّی مطلع الفجر»

  شب  قدر، از هنگام غروب آفتاب، سلام الهی -«سلام هی حتّی مطلع الفجر» - شروع می‌شود، تا وقتی که اذان صبح آغاز می‌گردد.

​

این چند ساعتِ این وسط، سلامِ الهی و امن الهی و خیمه‌ی رحمت خداست که بر سراسر آفرینش زده شده است. آن شب، شب عجیبی است؛ بهتر از هزار ماه، نَه برابر آن؛ «خیرٌ من ألف شهر».هزار ماه زندگی انسان، چقدر می‌تواند برکات به وجود آورد و جلب رحمت و خیر کند! این یک شب، بهتر از هزار ماه است. این، خیلی اهمیّت دارد. این شب را قدر بدانید و آن را به دعا و توجّه و تفکّر و تأمّل در آیات خلقت و تأمّل در سرنوشت انسان و آنچه که خدای متعال از انسان خواسته است و بی‌اعتباری این زندگی مادّی و این‌که همه‌ی این چیزهایی که می‌بینید، مقدّمه‌ی آن عالمی است که لحظه‌ی جان دادن، دروازه‌ی آن عالم است، بگذرانید.۱۳۷۵/۱۱/۱۲خطبه های نمازجمعه

شبی است سرشار از سلامت و برکت و رحمت تا طلوع سپیده

لیلةالقدری که در این ماه رمضان است و قرآن صریحاً می‌فرماید:«لیلةالقدر خیرٌ مِن الف شهر» یک شب بهتر است از هزار سی روز - هزار ماه - بسیار مهم است. چرا این قدر فضیلت را به یک شب دادند؟ زیرا برکات الهی در این شب زیاد است؛ نزول ملائکه در این شب زیاد است؛ این شب، سلام است؛ «سلام هی حتّی مطلع‌الفجر»؛ از اوّل تا آخر این شب، لحظاتش سلام الهی است. «سلام قولا مِن ربّ رحیم». رحمت و فضل الهی است که بر بندگان خدا نازل می‌شود.
لیلةالقدر، شب ولایت است.

هم شب نزول قرآن است، هم شب نزول ملائکه بر امام زمان است.

هم شب قرآن و شب اهل بیت است، هم شب قرآن و هم شب عترت است. لذا سوره‌ی مبارکه‌ی قدر هم، سوره‌ی ولایت است.
شب قدر خیلی ارزش دارد. همه‌ی ماه رمضان، شبها و روزهایش ارزش والا دارد. البته لیلةالقدر نسبت به روزها و شبهای ماه رمضان، خیلی فاخرتر است؛ باید قدر بدانید. در این روزها و در این شبها، همه بر سر سفره‌ی انعام الهی حاضرید. استفاده کنید.۱۳۷۵/۱۰/۱۹بیانات در دیدار مردم قم

منبع پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری،آیت الله خامنه ای

​

حجت الاسلام محسن قرائتی«معلم قرآن»:

«إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی‏ لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ» دخان۳، شب قدر شب مبارکی است.

ما یک «اَنْزَلَ» داریم یک «نَزَّلَ». «نَزَّلَ» یعنی به تدریج. «اَنْزَلَ» یعنی یکدفعه.
 در قران هم داریم، «نَزَّلَ» هم داریم. «اَنْزَلَ»

یعنی قران هم یکدفعه نازل شد هم بتدریج نازل شد.

بتدریج چه جوری نازل شد؟ روز مبعث.
«اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذی خَلَقَ» علق۱. از روز مبعث شروع شد تا بیست و سه سالی که پیغمبر، پیغمبر بود.

از ۴۰ سالگی تا ۶۳ سالگی. یعنی یک مرتبه قران قطعه قطعه نازل می‌شد که نزل، یک مرتبه شب قدر همه قران یکجا از آسمان هفتم به بیت اامامور آسمان چهارم و یا به قلب پیغمبر نازل شد.

«انزل» مثل چی؟

مثل این که من یک کارتون را یک مرتبه به شما می‌دهم می‌گویم کارتون خدمت شما این پاکت پول خدمت شما.
یک مرتبه هم کارتون را باز می‌کنم قطعه قطعه جنسایش زا می‌دهم. یک مرتبه همه قران بر قلب پیغمبر یک جا نازل شد، یک مرتبه هم به مرور، به هر مناسبتی نازل شد.
 به همین دلیل وقتی قطعه قطعه نازل می‌شد پیغمبر تند تند و پیش پیش می‌خواند که آیه نازل شد: «لا تُحَرِّکْ بِهِ لِسانَکَ لِتَعْجَلَ بِهِ» قیامت۱۶. چرا تند و تند پیش پیش می‌خوانی تا مثلا می‌گفت «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ» حجرات۱۳. پیغمبر می‌گفت اتقاکم. گفتند صبر کن. این که پیغمبر پیش پیش می‌خواند پیداست قبلاً انها را بلد بود. مثل این که ما یک شعری را بلدیم شما تا می‌گویی سعدیا مرد نکونام، من می‌گویم نمیرد هرگز، این پیداست که من قبلاً شعر را بلد بودم.
 یک بار، همه قران بر قلب پیغمبر نازل شد، یک بار هم در ۲۳ سال تدریجاً نازل شد. بخوانید: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی‏ لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ».
 گاهی خدا می‌گوید انا، یعنی بدرستی که ما، گاهی می‌گوید انی یعنی بدرستی که من، چرا بعضی وقت‌ها می‌گوید من، بعضی وقت‌ها می‌گوید ما؟ آنجایی که خدا کارهایش را خودش مشخصاً انجام بدهد می‌گوید من کردم. مثل این که می‌گوید «نَبِّئْ عِبادی أَنِّی أَنَا الْغَفُورُ الرَّحیمُ» حجر۴۹. من می‌بخشم، بخشش فقط کار من است، کار هیچ کس نیست. اما یک جایی که خدا کارهایش را با واسطه انجام می‌دهد، می‌گوید ما کردیم. مثل این که خدا باران می‌دهد منتهی باران خدا با واسطه است. خورشید می‌تابد، اقیانوس بخار می‌شود ابر می‌شود این‌ها همه کمک می‌کند، یا نازل می‌شود توسط جبرئیل.
 هر جا خدا مستقیم یک کارهایی را می‌کند می‌گوید انی، هر جا با واسطه می‌کند می‌گوید انا. یک بار بخوانید: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی‏ لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ». چرا شب، شب برای مناجات بهتر است. بلکه خدا با موسی شبانه روز قول داده بود. حضرت موسی که رفت کوه طور چهل شبانه روز بود ولی قران می‌گوید «وَ واعَدْنا مُوسى‏ ثَلاثینَ لَیْلَةً» اعراف۱۴۲.

می‌گوید «ثَلاثینَ لَیْلَةً». با این که روزها هم بود اما خدا در قران نمی‌گوید روز هم بود. می‌گوید شب بود. برای این که برای مناجات شب بهتر است. بخصوص شب‌های زمستانی. لیله. چرا می‌گویند مبارکه. مسأله برکت است، اصلاً قران خودش برکت است. اما نازل کننده، فارسی بگویم، فرستنده مبارک، فرستنده کیست؟ خداست. فرستنده مبارک است. به چه دلیل؟ به این دلیل که قران می‌گوید «تَبارَکَ الَّذی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى‏ عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعالَمینَ نَذیراً» فرقان۱ او کسی که «نَزَّلَ» «تَبارَکَ»، «تَبارَکَ» یعنی مبارک.