إِلَّا اللَّمَمَ(لمم)یعنی چه؟۳۲ نجم

الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ

«لَمَم» به گناهی گفته می‌شود که شخص به آن عادت نکرده و اصرار هم ندارد و گاه گاهی از روی غفلت مرتکب آن می‌شود.

«لَمَم »چیست؟ إِلَّا اللَّمَمَ

 الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ ۚ إِنَّ رَبَّکَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ؛ همانا از گناهان کبیره و اعمال زشت، جز صغیره دوری می‌کنند آمرزش پروردگار تو گسترده است.»سوره نجم، آیه ۳۲ 

«لمم» (بر وزن قلم) به  گناهان صغیره گفته می‌شود،که از ماده «المام» گرفته شده که به معنی نزدیک شدن به چیزی گفته می شود ، به اشیاء قلیل و اندک نیز اطلاق شده است.

واژه«لَمَم»درجلد ۱۱کتاب واژگان قرآن «قاموس القرآن»سیدعلی اکبرقریشی آمده است :

«لمم»  به گناهی گفته می‌شود که شخص به آن عادت نکرده و اصرار هم ندارد و گاه گاهی از روی غفلت مرتکب می‌شود». مفسرین نیز تفسیرهائی در همین حدود برای «لمم» ذکر کرده‌اند

بعضاًمفسران قرآن، به هرگونه گناه( اعم از صغیره و کبیره) که انسان به انجامش عادت نکرده باشد ،گفته اند.

امام صادق علیه السلام  در تفسیر این آیه(آیه ۳۲نجم)می فرمایند :  «لَمَم» گناهی است که انسان به سراغ آن می‌رود و سپس مدتی از گناه خودداری کرده و بار دیگر به آن آلوده می‌شود.

آنحضرت درادامه تفسیراین آیه می فرماید:«لَمَم» آن است که انسان به سراغ گناهی رود، سپس از آن استغفار کند..

هو الذنب یلم به الرجل فیمکث ماشاءالله، ثمَّ یلم من بعد....اللَّمَمَ الرجل یلم به الذنب فیستغفرالله منه:

منبع:اصول کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، ج ۲، کتاب ایمان و کفر، باب لمم​

عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ حَرِیزٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا مِنْ ذَنْبٍ إِلَّا وَ قَدْ طُبِعَ عَلَیْهِ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ یَهْجُرُهُ الزَّمَانَ ثُمَّ یُلِمُّ بِهِ وَ هُوَ قـَوْلُ اللَّهِ عـَزَّ وَ جـَلَّ الَّذِیـنَ یـَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَو احِشَ إِلَّا اللَّمَمَ قَالَ اللَّمَّامُ الْعَبْدُ الَّذِی یُلِمُّ الذَّنْبَ بَعْدَ الذَّنْبِ لَیْسَ مِنْ سَلِیقَتِهِ أَیْ مِنْ طَبِیعَتِهِ
اسـحـاق بـن عـمـار گـویـد: حـضرت صادق علیه السلام فرمود: هیچ مؤ منى نباشد جز ایـنـکـه بـراى او گـناهى است که مدتى ازآن اجتناب می کند، سپس مرتکب آن می شود،  از آن حـضـرت تـفـسـیـر آیـه ازگـفـتـار خـداى عـزوجـل را پـرسـیـدم ؟ فـرمـود: مقصود از «فواحش» زنا و دزدیست ، و «لمم» آنست که شخص به گناه دست زند پس از خداوند آمرزش بخواهد ،گناهی که جزء طبیعت وذات آن مؤمن نباشد.

منبع:اصول کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، ج ۴،ص۱۷۶،روایت سوم

​

تفسیر نمونه(جلدج ۲۲): قرائن موجود در آیه نیز گواهی می‌دهد که «لمم» به معنی گناهانی است که احیاناً از انسان سر می‌زند سپس متوجه می‌شود و آن را ترک می‌گوید.
مفسران  کتاب تفسیرنمونه ،درتفسیروَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ می نویسند:آمرزش پروردگار تو گسترده است» این نیز دلیل است بر این‌که گناهی از او سرزده که نیاز به غفران پروردگار دارد، مؤمنان ممکن است لغزشی داشته باشند ولی گناه برخلاف طبع وسیعه آنهاست، روح و قلب آنها همواره پاک است لذا به محض ارتکاب گناه پشیمان می‌شوند و از خداوند تقاضای بخشش کنند.

خداوندبه پیامبرش می فرماید:نَبِّئْ عِبَادِی أَنِّی أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِیمُ ‎﴿٤٩حجر)به بندگانم بگو:بیاییدبسویم تاگناهانتان راببخشم.خداوندفرموده:من هم غفورم وهم رحیم.

 إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّیْطَانِ تَذَکَّرُوا فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ ‎﴿٢٠١اعراف):
«پرهیزگاران، هنگامی که گرفتار وسوسه‌های شیطانی که پیرامون وجود آنها در گردش است می‌شوند به یاد خدا می‌افتند و بینا می شوند(بخودشان می آیندوتوبه می‌کنند)»

وَاللَّهُ یَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ(٢٢١بقره)خداوند دعوت به بهشت ومغفرت می کند.

 وَاللَّهُ یَعِدُکُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلًا ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ ‎(٢٦٨بقره)‏خداوندابه شماوعده آمرزش  وبخشش می دهد.

وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۙ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِیمٌ ‎(٩مائده)خداوندبه مؤمنانِ نیکوکار،وعده آمرزش وپاداش عظیم داده است...نظیرهمین آیه درآیه۷فاطرتکرارشده،وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ کَبِیر. 

وَیَعْفُو عَن کَثِیر(٣٠شوری)خیلی ازگناهان راخدامی بخشد(عفومی کند)

علامه طباطبائی (ج ۱۹المیزان) : «لَمَم» گناهی که گاهگاهی انجام می‌دهد ولی عادت نکرده است و شامل گناهان کبیره و صغیره می‌شود.

توضیح نگارنده-پیراسته فر:دردریافتها وبرداشتهای مفسرین(منابع مأخوذه)روان نویسی شده است.