مناجات شعبانیه(ترجمه روان)توضیحات

إِلَهِی إِنْ أَخَذْتَنِی بِجُرْمِی أَخَذْتُکَ بِعَفْوِکَ وَ إِنْ أَخَذْتَنِی بِذُنُوبِی أَخَذْتُکَ بِمَغْفِرَتِکَ

آیت‌الله خامنه‌ای: امام خمینی(ازبین ادعیه) به دعای کمیل و «مناجات شعبانیه» اُنس بیشتری داشتند.

مناجات شعبانیه 

مناجات شعبانه جمله به جمله با ترجمه فارسی(متن وترجمه +عکس)

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْمَعْ دُعَائِی إِذَا دَعَوْتُکَ

خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد و بشنو دعایم را هنگامى که تو را خوانم .

وَ اسْمَعْ نِدَائِی إِذَا نَادَیْتُکَ

و بشنو نِدائم را هر گاه تو را صدا زنم.

وَ أَقْبِلْ عَلَیَّ إِذَا نَاجَیْتُکَ

و رو به من کن هرگاه با تو راز گویم.

فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَیْکَ وَ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ 

زیرا من به سوى تو گریختم و پیش رویت ایستادم

مُسْتَکِیناً لَکَ مُتَضَرِّعاً إِلَیْکَ رَاجِیاً لِمَا لَدَیْکَ ثَوَابِی

در حال بیچارگى و فروتنى به درگاهت و امیدوارم ثوابم را که در پیش تو است

 وَ تَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِی وَ تَخْبُرُ حَاجَتِی وَ تَعْرِفُ ضَمِیرِی وَ لا یَخْفَى عَلَیْکَ أَمْرُ مُنْقَلَبِی وَ مَثْوَایَ

و تو آنچه را من در دل دارم مى دانى و حاجتم را آگاهى و از نهادم باخبرى و سرانجام کار و سرمنزل من بر تو روشن است.

این فراز ازمناجات شعبانیه ،شبیه قنوت نمازغفیله است:«أَللَّهُمَّ أَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتِی وَ الْقَادِرُ عَلَی طَلَبَتِی تَعْلَمُ حَاجَتِی ».پایان.

ادامه مناجات شعبانیه:

وَ مَا أُرِیدُ أَنْ أُبْدِئَ بِهِ مِنْ مَنْطِقِی وَ أَتَفَوَّهَ بِهِ مِنْ طَلِبَتِی وَ أَرْجُوهُ لِعَاقِبَتِی

و نیز آنچه را مى خواهم از گفتارم بدان لب گشایم(بگویم) و آن طلبى را که مى خواهم به زبان آرم و امید آنرا براى سرانجام کارم دارم

وَ قَدْ جَرَتْ مَقادیرُکَ عَلَىَّ یا سَیِّدى فیما یَکُونُ مِنّى اِلى آخِرِ عُمْرى

اى آقاى من! مقدّرات تو بر من جارى گشته در آنچه از من تا آخر عمر سر زند

مِنْ سَریرَتى وَ عَلانِیَتى وَ بِیَدِکَ لابِیَدِ غَیْرکَِ زِیادَتى وَ نَقْصى وَ نَفْعى وَ ضَرّى

اعمال پنهان  و  آشکارم ، بدست تو است، نه به دست دیگرى(به دست غیرتونیست) کم و زیاد شدن و سود و زیان من(هم بدست توست)

إِلَهِی! إِنْ حَرَمْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَرْزُقُنِی؟ وَ إِنْ خَذَلْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَنْصُرُنِی!؟

خدایا اگر توام محروم کنى پس کیست که روزیم دهد و اگر تو خوارم کنى پس کیست که یاریم دهد!؟

إِلَهِی! أَعُوذُ بِکَ مِنْ غَضَبِکَ وَ حُلُولِ سَخَطِکَ

خدایا پناه برم به تو از خشمت و فرو ریختن عذابت

إِلَهِی! إِنْ کُنْتُ غَیْرَ مُسْتَأْهِلٍ لِرَحْمَتِکَ فَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ تَجُودَ عَلَیَّ بِفَضْلِ سَعَتِکَ

خدایا! اگر من شایستگى رحمت تو را ندارم ولى تو شایسته آن هستی که ازفضلت به من احسان کنى. 

إِلَهِی! کَأَنِّی بِنَفْسِی وَاقِفَةٌ بَیْنَ یَدَیْکَ وَ قَدْ أَظَلَّهَا حُسْنُ تَوَکُّلِی عَلَیْکَ فَقُلْتَ  مَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ تَغَمَّدْتَنِی بِعَفْوِکَ

خدایا! خودم را چنان مى نگرم که گویا در برابرت ایستاده و آن توکل نیکویى(اعتمادکاملی) که بر تو دارم بر سر من سایه افکنده و تو نیز آنچه را شایسته آنى درباره من فرموده و مرا در سراپرده عفو خویش پوشانده اى.

إِلَهِی! إِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ أَوْلَى مِنْکَ بِذَلِکَ؟

خدایا! اگر بگذرى پس کیست که از تو بدین کار سزاوارتر باشد(خدایا!اگرمرانبخشی پس چه کسی سزاواراین کاراست!؟)

وَ إِنْ کَانَ قَدْ دَنَا أَجَلِی وَ لَمْ یُدْنِنِی مِنْکَ عَمَلِی فَقَدْ جَعَلْتُ الْإِقْرَارَ بِالذَّنْبِ إِلَیْکَ وَسِیلَتِی

و(خدایا!) اگر مرگم نزدیک شده و عملم مرا به تو نزدیک نکرده(موردرضایتت نیست)، من به ناچار اقرار به گناه را وسیله تَقرُّبم به درگاهت قرارمی دهم.

إِلَهِی! قَدْ جُرْتُ عَلَى نَفْسِی فِی النَّظَرِ لَهَا فَلَهَا الْوَیْلُ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَهَا

خدایا! من بر خویشتن ستم کردم در آن توجهى(مهلت) که بدان(نفسم) دادم، پس واى بر او(نفسم) اگر نیامرزیش(نفسم=خودم)

چنین دعایی دردعای کمیل است:اللَّهُمَّ لاَ أَجِدُ لِذُنُوبِی غَافِراً وَ لاَ لِقَبَائِحِی سَاتِراً وَ لاَ لِشَیْ ءٍ مِنْ عَمَلِیَ الْقَبِیحِ بِالْحَسَنِ مُبَدِّلاً غَیْرَکَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَکَ وَ بِحَمْدِکَ «ظَلَمْتُ نَفْسِی» وَ تَجَرَّأْتُ بِجَهْلِی وَ سَکَنْتُ إِلَى قَدِیمِ ذِکْرِکَ لِی وَ مَنِّکَ عَلَی.

ترجمه: خدایا! آمرزنده ای برای گناهانم و پرده پوشی برای زشتکاری‌هایم و تبدیل کننده ای برای کار زشتم به زیبایی، جز تو نمی یابم، معبودی جز تو نیست، پاک و منزّهی و به ستایشت برخاسته ام، «به خود ستم کردم» و از روی نادانی جرأت -خطاوگناه-نمودم ،و خیالم راحت بود که همچون گذشته، بر من لطف و احسان میکنی.

إِلَهِی! لَمْ یَزَلْ بِرُّکَ عَلَیَّ أَیَّامَ حَیَاتِی فَلا تَقْطَعْ بِرَّکَ عَنِّی فِی مَمَاتِی

خدایا پیوسته در دوران زندگى نیکى تو بر من مى رسد پس نیکیت را در هنگام مرگ نیز از من مگیر

إِلَهِی! کَیْفَ آیَسُ مِنْ حُسْنِ نَظَرِکَ لِی بَعْدَ مَمَاتِی وَ أَنْتَ لَمْ تُوَلِّنِی  إِلّا الْجَمِیلَ فِی حَیَاتِی.

خدایا من چگونه مأیوس شوم از اینکه پس از مرگ مورد حسن نظر تو واقع گردم در صورتى که در دوران زندگیم جز به نیکى سرپرستیم نکردى

إِلَهِی! تَوَلَّ مِنْ أَمْرِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ عُدْ عَلَیَّ بِفَضْلِکَ عَلَى مُذْنِبٍ قَدْ غَمَرَهُ جَهْلُهُ

خدایا! سرپرستى کن کارم را(سروسامانم ده) چنانچه تو شایسته آنى و توجه کن بر من به فضل خویش که همچون گنهکارى هستم که نادانیش سراپا او را فرا گرفته است.

إِلَهِی! قَدْ سَتَرْتَ عَلَیَّ ذُنُوبا فِی الدُّنْیَا وَ أَنَا أَحْوَجُ إِلَى سَتْرِهَا عَلَیَّ مِنْکَ فِی الْأُخْرَى

خدایا! همانطورکه گناهانم را در دنیا پوشاندى، من به پوشاندنشان در آخرت محتاج ترم.

إِلَهِی! قَدْ أَحْسَنْتَ إِذْ لَمْ تُظْهِرْهَا لِأَحَدٍ مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ

خدایا!با اینکه(گناهانم را) آشکارش نکردى براى هیچیک از بندگان شایسته ات.

فَلا تَفْضَحْنِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَلَى رُءُوسِ الْأَشْهَادِ

خدایا! پس در روز قیامت-هم- در برابر دیدگان مردم مرا رسوا مکن.

إِلَهِی! جُودُکَ بَسَطَ أَمَلِی وَ عَفْوُکَ أَفْضَلُ مِنْ عَمَلِی

خدایا! جود و بخششت، آرزوها(انتظاراتم) راازتو-زیاد کرده و عفو تو ،غلبه دارد برعمل-گناه آلود- من.

إِلَهِی! فَسُرَّنى بِلِقاَّئِکَ یَوْمَ تَقْضى فیهِ بَیْنَ عِبادِکَ

خدایا! مرا در آن روزى که میان بندگانت داورى کنى(قیامت) به دیدارت مسرور ساز(سربلندم کن).

إِلَهِی! اعْتِذَارِی إِلَیْکَ اعْتِذَارُ مَنْ لَمْ یَسْتَغْنِ عَنْ قَبُولِ عُذْرِهِ فَاقْبَلْ عُذْرِی یَا أَکْرَمَ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَیْهِ الْمُسِیئُونَ 

خدایا! عذرخواهى من به درگاهت ،مثل معذرتخواهی گنهکاری است که محتاج پذیرش عذرش است، پس عذر مرا بپذیر، اى بزرگوارترین کسى که گنهکاران به درگاهش معذرت خواهى کنند(ازگناهانشان میگذری).

إِلَهِی! لاتَرُدَّ حاجَتى وَ لاتُخَیِّبْ طَمَعى وَ لاتَقْطَعْ مِنْکَ رَجاَّئى وَ اَمَلى

خدایا! حاجتم را ردنکن و طمعم را به نومیدى مکشان و امید و آرزویم را از درگاهت قطع نکن.

إِلَهِی! لَوْ أَرَدْتَ هَوَانِی لَمْ تَهْدِنِی وَ لَوْ أَرَدْتَ فَضِیحَتِی لَمْ تُعَافِنِی

خدایا! اگر خوارى مرا خواسته بودى هدایتم نمى کردى و اگر رسوائیم را مى خواستى عافیتم نمى دادى.

إِلَهِی! مَا أَظُنُّکَ تَرُدُّنِی فِی حَاجَةٍ قَدْ أَفْنَیْتُ عُمُرِی فِی طَلَبِهَا مِنْکَ

خدایا! باورنمی کنم که دست ردبه سینه ام بزنی، چون یک عمری است که دردنیا هرچه خواستم دادی(اینطوری بامن رفتارمی کردی).

إِلَهِی! فَلَکَ الْحَمْدُ أَبَداً أَبَداً دَائِماً سَرْمَداً یَزِیدُ وَ لا یَبِیدُ کَمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى

خدایا! ستایش خاص توست ستایش ابدى جاویدان همیشگى که اضافه میشودولی کم نمیشود ،هرطوری که خودت دوست داری وراضی هستی بامن برخوردکن.

إِلَهِی إِنْ أَخَذْتَنِی بِجُرْمِی أَخَذْتُکَ بِعَفْوِکَ وَ إِنْ أَخَذْتَنِی بِذُنُوبِی أَخَذْتُکَ بِمَغْفِرَتِکَ

خدایا! اگر مرا به به جرم وخطایم بگیری، من هم تو را به عفوت می گیرم و اگر به گناهم بگیرى من هم تو را به آمرزشت میگیرم.

وَ إِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ أَعْلَمْتُ أَهْلَهَا أَنِّی أُحِبُّکَ 

و(خدایا!) اگر به دوزخم افکنی، بدوزخیان اعلام مى کنم که« من دوستت دارم».

اگر مرا به جهنم ببرى به جهنمیان مى‌گویم که«خدا مرا که دوستش داشته‌ام به جهنم آورده است» آن وقت تو چکار مى‌کنى»!؟​​

إِلَهِی! إِنْ کَانَ صَغُرَ فِی جَنْبِ طَاعَتِکَ عَمَلِی فَقَدْ کَبُرَ فِی جَنْبِ رَجَائِکَ أَمَلِی

خدایا اگر عمل من در جنب اطاعت تو کوچک است ولى آرزویم در کنار امید تو بزرگ است

إِلَهِی! کَیْفَ أَنْقَلِبُ مِنْ عِنْدِکَ بِالْخَیْبَةِ مَحْرُوماً وَ قَدْ کَانَ حُسْنُ ظَنِّی بِجُودِکَ أَنْ تَقْلِبَنِی بِالنَّجَاةِ مَرْحُوما

خدایا! چگونه من از پیش تو محروم برگردم با اینکه چنان حُسن ظنى من(اعتمادم) به جود و بخششت داشتم که مرا مورد رحمت خویش قرار داده با  نجات بازم خواهى گرداند(باورم نمیشودکه نبخشیم)

إِلَهِی! وَ قَدْ أَفْنَیْتُ عُمُرِی فِی شِرَّةِ السَّهْوِ عَنْکَ وَ أَبْلَیْتُ شَبَابِی فِی سَکْرَةِ التَّبَاعُدِ مِنْکَ

خدایا! من عمرم را در حرص و غفلت از تو سپرى کردم و جوانیم را در مستى -دورى ازتو- تباه کردم .

إِلَهِی! فَلَمْ أَسْتَیْقِظْ أَیَّامَ اغْتِرَارِی بِکَ وَ رُکُونِی إِلَى سَبِیلِ سَخَطِکَ.

خدایا!در ایامی که مغرور پرده پوشی تو بودم و در راه غضب تو گام بر می داشتم بیدار نگشتم،

إِلَهِی! وَ أَنَا عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ قَائِمٌ بَیْنَ یَدَیْکَ مُتَوَسِّلٌ بِکَرَمِکَ إِلَیْکَ

خدایا! من بنده تو و فرزند بنده توأم که در برابرت ایستاده و به وسیله کرمت به درگاهت توسل جستم.

*چنین دعایی-برای رفع گرفتاری-منسوب به پیامبر(ص) واردشده است: اللَّهُمَّ إِنِّیْ عَبْدُکَ، ابْنُ عَبْدِکَ، ابْنُ أَمَتِکَ، نَاصِیَتِیْ بِیَدِکَ، مَاضٍ فِیَّ حُکْمُکَ، عَدْلٌ فِیَّ قَضَاؤُکَ، أَسْأَلُکَ بِکُلِّ اسْمٍ هُوَ لَکَ، سَمَّیْتَ بِهِ نَفْسَکَ، أَوْ أَنْزَلْتَهُ فِیْ کِتَابِکَ، أَوْ عَلَّمْتَهُ أَحَداً مِنْ خَلْقِکَ، أَوِ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِیْ عِلْمِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ، أَنْ تَجْعَلَ الْقُرْآنَ رَبِیْعَ قَلْبِیْ، وَنُوْرَ صَدْرِیْ، وَجَلاَءَ حُزْنِیْ، وَذَهَابَ هَمِّیْ.

ترجمه:خداوندا من بنده و فرزند بنده تو و فرزند کنیز توام، سرنوشتم بدست توست، فرمانت را مجرى میدارى، و در قضا و قدرت عادلى، ترا قسم بهمه اسماء خودت که خود را بدانها نامیده ‏اى یا آنها را در کتابت نازل کرده یا به یکى از خلق خود تعلیم داده ‏اى یا در علم غیب خود مکنون داشته‏ اى ،قرآن را روشنى دل و نور سینه و وسیله بر طرف شدن حُزن و از بین رفتن اندوه من قرار ده./این دعا:احتمالا درارشادالقلوب- دیلمی باشد.

ادامه مناجات شعبانیه:

إِلَهِی! أَنَا عَبْدٌ أَتَنَصَّلُ إِلَیْکَ مِمَّا کُنْتُ أُوَاجِهُکَ بِهِ مِنْ قِلَّةِ اسْتِحْیَائِی مِنْ نَظَرِکَ وَ أَطْلُبُ الْعَفْوَ مِنْکَ إِذِ الْعَفْوُ نَعْتٌ لِکَرَمِکَ

خدایا! من بنده اى هستم که مى خواهم از آلودگى آنچه بدان با تو روبرو شدم از بى حیایىم(جسارتم) در پیش روى تو، خود را پاک سازم و از تو گذشت مى خواهم زیرا گذشت ازشاخص های کرم تو است.

إِلَهِی! لَمْ یَکُنْ لِی حَوْلٌ فَأَنْتَقِلَ بِهِ عَنْ مَعْصِیَتِکَ

خدایا! من آن نیرویى که بتوانم بوسیله آن خود را از نافرمانیت منتقل سازم ندارم.

اِلاّ فى وَقْتٍ اَیْقَظْتَنى لِمَحَبَّتِکَ وَ کَما اَرَدْتَ اَنْ اَکُونَ کُنْتُ فَشَکَرْتُکَ

(خدایا!)مگر در آن وقت که تو براى دوستیت بیدارم کنى و آن طور که خواهى باشم پس تو را سپاس گویم که مرادر کرم خویش داخل کردى و دلم را از چرکیهاى بى خبرى و غفلت از خویش پاکیزه ساختى.

إِلَهِی! انْظُرْ إِلَیَّ نَظَرَ مَنْ نَادَیْتَهُ فَأَجَابَکَ وَ اسْتَعْمَلْتَهُ بِمَعُونَتِکَ فَأَطَاعَکَ 

خدایا! به من بنگر، نگریستن کسى که او را دعوت کرده ای و او پاسخت داده و به یارى خویش به کارش واداشته اى و فرمانبریت کرده است.

یَا قَرِیباً لا یَبْعُدُ عَنِ الْمُغْتَرِّ بِهِ وَ یَا جَوَاداً لا یَبْخَلُ عَمَّنْ رَجَا ثَوَابَهُ

اى نزدیکى که دور نگردى از آن کس که بدو مغرور گشته و اى بخشنده اى که بُخل نورزد از آنکس که امید به ثوابش دارد.

إِلَهِی! هَبْ لِی قَلْباً یُدْنِیهِ مِنْکَ شَوْقُهُ وَ لِسَاناً یُرْفَعُ إِلَیْکَ صِدْقُهُ وَ نَظَراً یُقَرِّبُهُ مِنْکَ حَقُّهُ

خدایا! دلى به من بده که اشتیاقش به تو موجب نزدیکیش به تو گردد و زبانى که صدق گفتارش به سوى تو بالا آید و نظر حقیقت بینى که همان حقیقتش او را به تو نزدیک گرداند.

إِلَهِی! إنَّ مَنْ تَعَرَّفَ بِکَ غَیْرُ مَجْهُولٍ 

خدایا! کسى که بوسیله تو شناخته شد گمنام نیست

وَ مَنْ لاذَ بِکَ غَیْرُ مَخْذُولٍ 

 و کسى که به تو پناهنده شد خوار نیست.

وَ مَنْ اَقْبَلْتَ عَلَیْهِ غَیْرُ مَمْلُوکٍ

و کسى که تو بسویش رو کنى بنده دیگرى نخواهد بود

إِلَهِی! إِنَّ مَنِ انْتَهَجَ بِکَ لَمُسْتَنِیرٌ وَ إِنَّ مَنِ اعْتَصَمَ بِکَ لَمُسْتَجِیرٌ وَ قَدْ لُذْتُ بِکَ یَا إِلَهِی

خدایا! براستی هر کس به تو راه جوید راهش روشن است و هر که به تو پناه جوید پناه دارد و من اى خدا به تو پناه آورده ام.

فَلا تُخَیِّبْ ظَنِّی مِنْ رَحْمَتِکَ وَ لا تَحْجُبْنِی عَنْ رَأْفَتِکَ

پس گمانى را که به رحمتت دارم نومید مکن و از مهر خویش منعم مکن

إِلَهِی! أَقِمْنِی فِی أَهْلِ وَلایَتِکَ مُقَامَ مَنْ رَجَا الزِّیَادَةَ مِنْ مَحَبَّتِکَ

خدایا جاى مرا در میان دوستدارانت جاى آن دسته از ایشان قرار ده که امید افزایش دوستیت را دارند 

إِلَهِی! وَ أَلْهِمْنِی وَلَهاً بِذِکْرِکَ إِلَى ذِکْرِکَ

خدایا! در دلم قراربده(بینداز) شیدایى و شیفتگى ذکر خود را.

وَ هِمَّتِی فِی رَوْحِ نَجَاحِ أَسْمَائِکَ وَ مَحَلِّ قُدْسِکَ

و (خدایا!)همتم را در نشاط فیروز شدن اسمائت  و محل قدست قرار ده.

إِلَهِی! بِکَ عَلَیْکَ اِلاّ اَلْحَقْتَنى بِمَحَلِّ اَهْلِ طاعَتِکَ و َالْمَثْوَى الصّالِحِ مِنْ مَرْضاتِکَ

خدایا! به حق خودت به خودت سوگند که مرا به محل فرمانبرداریت جایگاه شایسته اى از مقام خوشنودیت برسانى.

فَإِنِّی لا أَقْدِرُ لِنَفْسِی دَفْعاً وَ لا أَمْلِکُ لَهَا نَفْعاً

(خدایا!)زیرا که من قادر بر دفع چیزى از خود نیستم و مالک سودی هم برایش نیستم(نه ضرری رامیتوانم دفع کنم ونه سودی به خودبرسانم).

إِلَهِی! أَنَا عَبْدُکَ الضَّعِیفُ الْمُذْنِبُ وَ مَمْلُوکُکَ الْمُنِیبُ

خدایا من بنده ناتوان گنهکار تو و مملوک زارى و توبه کننده به درگاهت هستم

فَلا تَجْعَلْنِی مِمَّنْ صَرَفْتَ عَنْهُ وَجْهَکَ وَ حَجَبَهُ سَهْوُهُ عَنْ عَفْوِکَ

پس مرا در زمره کسانى که روى از آنها گرداندى و غفلتشان مانع از گذشت تو گشته قرارم مده

إِلَهِی! هَبْ لِی کَمَالَ الأِنْقِطَاعِ إِلَیْکَ وَ أَنِرْ أَبْصَارَ قُلُوبِنَا بِضِیَاءِ نَظَرِهَا إِلَیْکَ

خدایا! بریدن کاملى(انقطاع کامل) از خلق بسوى خود به من عنایت کن و دیده هاى دلمان را به نور توجهشان به سوى خود روشن گردان.

حَتَّى تَخْرِقَ أَبْصَارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ فَتَصِلَ إِلَى مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ

تاآن هنگام که دیده هاى دل پرده هاى نور را پاره کند و به مخزن باعظمتت برسد.

وَ تَصِیرَ أَرْوَاحُنَا مُعَلَّقَةً بِعِزِّ قُدْسِکَ

 و ارواح ما آویخته به عزت مقدست گردد

إِلَهِی! وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ نَادَیْتَهُ فَأَجَابَکَ وَ لاحَظْتَهُ فَصَعِقَ لِجَلالِکَ فَنَاجَیْتَهُ سِرّا وَ عَمِلَ لَکَ جَهْرا.

خدایا!ا قرارم ده از کسانى که او را خواندى و پاسخت داد و در معرض توجه قرارش دادى و او در برابر جلال تو مدهوش گشت و از این رو در پنهانى با او به رازگویى پرداختى ولى آشکارا برایت کار کرد

إِلَهِی! لَمْ أُسَلِّطْ عَلَى حُسْنِ ظَنِّی قُنُوطَ الْإِیَاسِ

خدایا به خوش بینى من ناامیدى را مسلط مکن

وَ لا انْقَطَعَ رَجَائِی مِنْ جَمِیلِ کَرَمِکَ

و امیدم را که به  کرم نیکویت دارم قطع مکن

إِلَهِی! إِنْ کَانَتِ الْخَطَایَا قَدْ أَسْقَطَتْنِی لَدَیْکَ فَاصْفَحْ عَنِّی بِحُسْنِ تَوَکُّلِی عَلَیْکَ

خدایا اگر خطاهایم مرا از نظرت انداخته  پس بدان اعتماد خوبى که به تو دارم از من درگذر

إِلَهِی! إِنْ حَطَّتْنِی الذُّنُوبُ مِنْ مَکَارِمِ لُطْفِکَ فَقَدْ نَبَّهَنِی الْیَقِینُ إِلَى کَرَمِ عَطْفِکَ

خدایا اگر گناهانم بواسطه بزرگواریهاى لطفت مرا بى مقدار ساخته ولى در عوض یقین به بزرگ توجه تو مرا هشیار کرده

إِلَهِی! إِنْ أَنَامَتْنِی الْغَفْلَةُ عَنِ الاسْتِعْدَادِ لِلِقَائِکَ فَقَدْ نَبَّهَتْنِی الْمَعْرِفَةُ بِکَرَمِ آلائِکَ

خدایا! اگر غفلتم از آماده شدن براى دیدارت، مرا به خواب فرو برده ولى در عوض معرفت به نعمتهای بزرگت، مرا بیدار (امیدوار)کرده است.

إِلَهِی! إِنْ دَعَانِی إِلَى النَّارِ عَظِیمُ عِقَابِکَ فَقَدْ دَعَانِی إِلَى الْجَنَّةِ جَزِیلُ ثَوَابِکَ

خدایا! اگر  کیفرسختت، مرا به دوزخ مى خواند ولى در مقابل پاداش فراوانت مرا به بهشت دعوت مى کند.

إِلَهِی! فَلَکَ أَسْأَلُ وَ إِلَیْکَ أَبْتَهِلُ وَ أَرْغَبُ وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

خدایا! پس از تو خواهم و بسوى تو زارى کنم و بگریم و از تو خواهم که درود فرستى بر محمد و آل محمد

وَ أَنْ تَجْعَلَنِی مِمَّنْ یُدِیمُ ذِکْرَکَ وَ لا یَنْقُضُ عَهْدَکَ وَ لا یَغْفُلُ عَنْ شُکْرِکَ وَ لا یَسْتَخِفُّ بِأَمْرِکَ

و مرا از کسانى قرارم دهى که پیوسته به یاد توأند و  پیمانت را نمى شکنند و از شکر تو غافل نشوند و دستور تو را سبک نشمارند.

إِلَهِی! وَ أَلْحِقْنِی بِنُورِ عِزِّکَ الْأَبْهَجِ فَأَکُونَ لَکَ عَارِفا وَ عَنْ سِوَاکَ مُنْحَرِفاً

خدایا برسان مرا به نور درخشان عزتت تا عارف به ذاتت باشم و از غیر تو روگردان باشم

وَ مِنْکَ خَائِفاً مُرَاقِباً 

و از غیر تو روگردان باشم

یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ رَسُولِهِ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما کَثِیرا.

 اى صاحب جلالت و بزرگوارى و درود خدا بر محمدوخاندان طاهرینش/پایان مناجات شعبانیه.

توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:ادبیات مناجات شعبانیه نوعی«مغازله»است(مصاحبت عاشقانه بامعشوق).

درقرآن چنین مصاحبتی وجوددارد،آن هنگامیکه خداوند خطاب به پیامبرش گفت:ای موسی!این چیه تودستت؟

 وَمَا تِلْکَ بِیَمِینِکَ یَا مُوسَىٰ ﴿١٧طه﴾

پاسخ موسی:این«عصا»است،تکیه گاه من است وباآن برگهای درختان رامی ریزم که گوسفندانم بخورند،کارهای دیگری هم باهمین«عصا»انجام می دهم.

 قَالَ هِیَ عَصَایَ أَتَوَکَّأُ عَلَیْهَا وَأَهُشُّ بِهَا عَلَىٰ غَنَمِی وَلِیَ فِیهَا مَآرِبُ أُخْرَىٰ ﴿١٨طه﴾

۲نکته:خیلی واضح است که خدامی دانست که این چوبی که دست موسی است«عصا»است وامامنظور«مغازله»بود،حرف زدن عاشق ومعشوق،وموسی هم زمینه گفتمان مغازله ای رافراهم می کند(مَآرِبُ أُخْرَىٰ)که محبوبش بپرسد؟برای چه کارها!...

«آیت الله مصباح یزدی» مناجات شعبانیه را نوعی«دلال» و«غنچ»(ناز  وکرشمه کردن بنده بامعبود)می داند.به شرحی ازفرازهای مناجات شعبانیه بنقل ازاین استادفقید دقت کنید: 

«إِلهی ما أَظُنُّکَ تَرُدَّنی فی حاجَةٍ قَدْ أَفْنَیْتُ عُمْری فی طَلَبِها مِنْکَ»
خداوندا، من گمان نمى‌کنم که تو مرا از حاجتى محروم کنى که عمر خودم را در طلب آن سپرى کرده‌ام.
اگر مستمندى درخواستى بکند هرکسى به اقتضاى شخصیّت و بزرگوارى و موقعیّت خود به او پاسخى مى‌دهد. اگر مستمند به جاى یک بار، ده بار و صد بار دست نیاز دراز کند، انسان بزرگوار همان بار اوّل هم او را بى‌جواب نمى‌گذارد، چه رسد به این که به خانه‌ی او بیاید، قطعاً او را ناامید نمى‌کند و اگر کسى ده‌ها بار دست نیاز به در خانه‌ی او بیاورد خیلى بعید است او را ناامید گرداند، چه رسد به این‌که عمر خود را صرف گرفتن چیزى از او کرده باشد.
انسان خواسته‌هاى زیادى از خداوند متعال دارد و در طول عمر خود دعاهاى زیادى عرضه مى‌دارد، امّا مؤمن از آغاز تکلیف که گناهان او ثبت مى‌شوند و نیاز به آمرزش دارد، از خدا آمرزش مى‌طلبد، در نماز شب هفتاد بار استغفار مى‌کند و سیصد مرتبه العفو مى‌گوید و با این وجود دیگر گمان نمى‌کند خداوند او را از رحمت و آمرزش خود محروم گرداند بلکه کاملاً مطمئن است که با این تأدّب، مشمول آمرزش و رحمت الاهى قرار گرفته است.
«إِلهی فَلَکَ الْحَمْدُ أَبَداً أَبَداً دائِماً سَرْمَداً یَزِیدُ وَ لا یَبِیدُ کَما تُحِبُّ وَ تَرْضى؛
خداوندا، پس تو را حمد و ستایش مى‌کنم همیشه و براى ابد و دائم که همواره در تزاید است و قطع نمى‌شود و آن‌گونه است که تو دوست دارى و راضى شوى.
مناجات‌کننده، از آغاز که هیچ راهى به حریم دوست نداشت تا اکنون که یقین به اجابت درخواست خود دارد، به طور یقینى فاصله‌اى طى کرده، حال آن که خود را خیلى نزدیک احساس مى‌کند و زبان به ستایش و حمد مى‌گشاید و مى‌گوید: حالا که مطمئن شدم مرا مى‌بخشى در مقام حمد و ستایش تو برمى‌آیم و پیوسته تو را ستایش مى‌کنم، آن هم ستایشى که تو دوست مى‌دارى و مى‌پسندى. نه لحظه‌اى و زودگذر است و نه موجب خستگى و ملالت که آن را رها کنم، بلکه ستایشى است روزافزون.
«اِلهی اِنْ اَخَذْتَنی بِجُرْمی اَخَدْتُکَ بِعَفْوِکَ. اِلهی وَ سَیِّدی وَ عِزَّتِکَ وَ جَلالِکَ لَئِنْ طالَبْتَنی بِذُنُوبی لَاُطالِبَنَّکَ بِعَفْوِکَ وَ لَئِنْ طالَبْتَنی بِلُؤْمی لَاُطالِبَنَّکَ بِکَرَمِکَ وَ لَئِنْ اَدْخَلْتَنِی النّارَ لَاُخْبِرَنَّ اَهْلَ النّارِ بِحُبّی لَکَ»

خداوندا، اگر تو مرا به گناهم بگیرى من هم تو را به عفوت مى‌گیرم، اى خدا و اى سرور من، به عزت و جلالت سوگند، اگر تو مرا به گناهانم مطالبه کنى من نیز تو را به عفوت مطالبه مى‌کنم و اگر تو مرا به خاطر لئامت من مطالبه کنى من نیز تو را به بزرگواریت مطالبه مى‌کنم، و« اگر تو مرا به آتش جهنم ببرى من به دوزخیان خواهم گفت که من تو را دوست مى‌دارم»
مراحلى را که مناجات‌کننده از آغاز تاکنون طى کرده از نظر بگذرانید و ملاحظه کنید که چگونه و با چه شیوه‌اى شروع شد و به کجا رسید.
«آیت الله مصباح »براى تبیین این موضوع مثالی میزند:
فرض کنید که پدرى، گوهرى گران‌بها به فرزندش هدیه داده و براى حفظ آن، سفارش اکید نموده است. ولى فرزند با سهل‌انگارى آن گوهر را از دست داد. چنین فرزندى در مقابل پدر ابتدا دچار ترس و وحشتى مى‌شود و خود را سزاوار کیفر مى‌بیند و چاره‌اى جز عذرخواهى ندارد چرا که زندگى او توسط پدر اداره مى‌شود و به همین خاطر چون جرأت جلو آمدن را ندارد، با رعایت فاصله سر خود را پایین انداخته و آهسته آهسته عذرخواهى کرده که من نفهمیدم و از دست رفتن گوهر براى تو اهمیّتى ندارد و مى‌توانى صدها برابر آن را به من بدهى. از این به بعد حواسّم را جمع مى‌کنم.
اگر بداند چگونه احساسات پدر را تحریک کند با سخنانى لطیف و مؤدبانه دل پدر را به خود مهربان مى‌کند و کم‌کم به نزدیک پدر رفته و بعد از عذرخواهى‌هاى فراوان و اظهار خشوع و خضوع، کار به جایى مى‌رسد که پدر دستى به سر او مى‌کشد و خاطر جمع مى‌شود که دیگر او را کیفر نخواهد کرد بلکه از سر مهربانى به روى او لبخند نیز مى‌زند. پس ترس او از بین رفته و به امید این که پدر او را در آغوش بگیرد و پذیراى او شود قدم به قدم جلو آمده و وقتى که در آغوش او قرار گرفت، باب گفت‌وگو با پدر را باز کرده و تشکّر مى‌نماید و اندک اندک با حالت ناز و «دلال» مى‌گوید: پدر جان اگر تو بخواهى مرا به واسطه جرمم مؤاخذه کنى من نیز تو را با بخششى که دارى مؤاخذه مى‌کنم. اگر بگویى چرا آن جرم و سهل‌انگارى را مرتکب شدى؟ من هم دست به دامن بخشش تو مى‌شوم و مى‌گویم: پس بخشش تو کجا رفت؟ اگر بگویى، کارهاى پَستت چه مى‌شود؟ من هم مى‌گویم: پس بزرگوارى تو چه مى‌شود؟ اگر بخواهى مرا بزنى، من در همان حال که کتک مى‌خورم به اطرافیان مى‌گویم تو را دوست دارم، و اگر بخواهى مرا به زندان ببرى، به زندانیان خواهم گفت که من پدرم را دوست دارم. اگر فرزند در ابتدا چنین سخنانى مى‌گفت خیلى دور از ادب و نهایت بى‌ادبى بود، ولى حال که خودش را در آغوش پدر دیده است، این چنین سخن مى‌گوید.
مناجات‌کننده نیز همه‌ی این حالات را پشت سر گذارده و اکنون به ناز و «دلال» پرداخته و مى‌گوید: «اگر مرا به جهنم ببرى به جهنمیان مى‌گویم که خدا مرا که دوستش داشته‌ام به جهنم آورده است. آن وقت تو چکار مى‌کنى»!؟
اگر کسى در شرایط عادى با خداوند چنین حرف بزند او را توبیخ مى‌کنند که اى بى‌ادب با این حرف‌ها مستحق عذاب و عقاب بیش‌ترى شدى، ولى« وقتى که خود را در آغوش رحمت الاهى مى‌بیند، لب به غنج و دلال مى‌گشاید»
پس یکى از شیوه‌هایى که در مقام راز و نیاز با خداوند مورد استفاده قرار مى‌گیرد تنها در بیانات اهل‌بیت(ع) است و اگر در گفتار منظوم و منثور دیگران، خواه به عربى یا فارسى دیده مى‌شود نقل به مضمون گفته‌هاى آن بزرگواران در صحیفه‌ی علویه و صحیفه‌ی سجّادیه  و دعاهاى امیر مؤمنان(ع) در مفاتیح الجنان و... مى‌باشد. 
به تعبیر حضرت امام خمینى  به نقل از یکى از اساتیدشان، دعا قرآن صاعد است.
اِلهی اِنْ کانَ صَغُرَ فی جَنْبِ طاعَتِکَ عَمَلی فَقَدْ کَبُرَ فی جَنْبِ رَجائِکَ اَمَلی»
خداوندا، اگر در مقایسه با اطاعت تو عمل من اندک است، در رابطه با رجاى تو آرزوى من بزرگ است.
گفتیم که فرزند در آغوش پدر به ناز و دلال پرداخته ولى باید توجّه داشت که این شیرین‌کارى‌ها و نازها نباید خیلى طول بکشد وگرنه روابط پدر و فرزندى تیره خواهد گشت، بنابراین آن فرزند از گفتار خود که مى‌گفت: «اگر تو کارهایى بکنى من هم کارهایى مى‌کنم»، خیلى زود برمى‌گردد و به وظایف خود و اطاعت از پدر مى‌پردازد. به همین سبب است که تعابیر برخاسته از ناز و دلال در مناجات‌ها حجم بسیار اندکى نسبت به سایر مناجات‌ها دارند، چرا که زیادتر از این مقدار موجب مى‌شود که نمکین بودن خود را از دست داده و از حدّ ادب خارج شوند. البتّه همان‌طور که فرزند یک باره خود را در آغوش پدر نمى‌افکند بلکه آرام آرام به این مرحله مى‌رسد، بنده نیز براى رعایت حریم حرمت خداوند باید آرام آرام به حدّى برگردد که بتواند ادب عبودیّت را مراعات کند.
حال بعد از آن شیرین‌زبانى‌ها بار دیگر به رعایت ادب پرداخته و با نهایت لطافت و ظرافت مى‌گوید: من در انجام وظایف بندگى خودم کوتاهى کردم. اعمالى که مى‌بایست به عنوان بندگى انجام دهم در مقام مقایسه با آن‌چه که مقتضاى ربوبیّت تو است بسیار ناچیز و اندک است ولى در عین حال جود و کرم و بزرگوارى که تو دارى و موجب امیدواری به رحمتت مى‌گردد، سبب شده است آرزوى من به رحمت تو بسیار شود. پس گرچه عمل من اندک است ولى امیدم بس فراوان مى‌باشد و گویا آن، این را جبران مى‌کند./ منبع:سایت مسجدهدایت تهران.

آیت الله مصباح می گوید:اگر کسى در شرایط عادى با خداوند چنین حرف بزند او را توبیخ مى‌کنند که« اى بى‌ادب! با این حرف‌ها مستحق عذاب و عقاب بیش‌ترى شدى» اما وقتى که خود را در آغوش رحمت الاهى مى‌بیند، لب به «غنج» و« دلال» مى‌گشاید.
پس یکى از شیوه‌هایى که در مقام راز و نیاز با خداوند مورد استفاده قرار مى‌گیرد تنها در بیانات اهل‌بیت(علیهم السلام) است و اگر در گفتار منظوم و منثور دیگران، خواه به عربى یا فارسى دیده مى‌شود نقل به مضمون گفته‌هاى آن بزرگواران در صحیفه علویه و صحیفه سجّادیه و دعاهاى امیر مؤمنان(علیه السلام) در مفاتیح الجنان و... مى‌باشد./منبع سایت مرحوم مصباح.

آیت الله محمدتقی مصباح یزدی در۱۲ دی ۱۳۹۹ درگذشت.