پیراسته فر
خبری تحلیلیپیراسته فر
خبری تحلیلیخطوات شیطان (گامهای شیطان) چیست؟تفاوت خطوات با همزات
همزات:به وسوسه‌هاى شیاطین گفته می شود واما خطوات بمعنای گامها (همسوبودن با شیطان)است.
رابطه توصیه قرآن«لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَان» باتابلوی پلیس«بین خطوط برانید»
«خُطُوات» جمع «خطوة» به معناى گام است،«خطوات»(گامهای شیاطین) واما به اصطلاح امروزی خطوط ،خط(لاین)است توصیه وتأکیدقرآن دراین است که «جاپای گام شیاطین نگذارید»،درزمین دشمن زراعت نکنید،پازل دشمن راتکمیل نکنید،برای درک بهتر این واژه میتوان به تابلوی راهنمایی رانندگی«بین خطوط برانید» اشاره کردکه دراتوبانها وبزرگراه ها نصب می کنند تا برای اینکه حادثه(تصادف)ی پیش نیاید.
دراینجا توصیه پلیس این است که دربین خطوط رانندگی بکند(رانندگی درline) واما توصیه قران دراین است که درلاین(خطوط)شیاطین گام نگذارید،البته اینجا پیروی نکردن از شیطان است.
در قرآن چند مرتبه از «خُطُواتِ الشَّیْطان» سخن به میان آمده است.
یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلَالًا طَیِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ ﴿ ۱۶۸بقره﴾
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ وَ مَنْ یَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّیْطانِ فَإِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَکى مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً وَ لکِنَّ اللَّهَ یُزَکِّی مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ (۲۱ نور)
اى کسانى که ایمان آورده‌اید! گامهاى شیطان را پیروى نکنید و هرکس پیرو گامهاى شیطان شود، همانا که او به فحشا و منکر فرمان مى‌دهد و اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نبود، هرگز هیچ یک از شما پاک نمى‌شد. ولى خداوند هر کس را بخواهد، پاک مى‌سازد و خدا شنوا و داناست.
بین خطوت برانید
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ (۲۰۸ بقره)
اى کسانى که ایمان آورده‌اید؛ همگى [در پرتو ایمان] در صلح و آشتى درآیید! و از گامهاى شیطان، پیروى نکنید؛ که او دشمن آشکار شماست.
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ ۲۰۸ بقره
اى کسانى که ایمان آورده‌اید! همگى در صلح و آشتى درآئید ،تسلیم خداوند شوید و گامهاى شیطان را پیروى نکنید که او دشمن آشکار شماست.
رابطه توصیه قرآن«لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَان» باتابلوی پلیس«بین خطوط برانید»
«بین خطوط برانید»...«درخطوط شیطان گام برندارید»(درلاین شیطان حرکت نکنید)
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:خُطُوات» جمع «خطوة» به معناى گام است،»خطوات» گامهای شیاطین واما به اصطلاح امروزی خطوط ،خط(لاین)است توصیه وتأکیدقرآن دراین است که جاپای گام شیاطین نگذارید،درزمین دشمن زراعت نکنید،پازل دشمن راتکمیل نکنید،برای درک بهتراین واژن میتوان به تابلوی راهنمایی رانندگی«بین خطوط برانید» اشاره کردکه دراتوبانها وبزرگراه ها نصب می کنند تا برای اینکه حادثه(تصادف)ی پیش نیاید.
دراینجا توصیه پلیس این است که دربین خطوط رانندگی بکند(رانندگی درline) واما توصیه قران دراین است که درلاین(خطوط)شیاطین گام نگذارید،البته اینجا پیروی نکردن از شیطان است.
«خطوه» فاصله دو قدم در راه رفتن
«خُطُوات» جمع «خطوة» به معناى گام است. قرآن در مورد نحوه‌ى منحرف کردن شیطان، عبارتِ «خطوات الشیطان» را به کار برده است تا بگوید: شیطان، گام به گام انسان را به سوى انجام گناهان مى‌کشاند.
در قرآن چند مرتبه از «خُطُواتِ الشَّیْطان» سخن به میان آمده است.
«ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ» «۱» همگى در صلح و آشتى درآیید و از گامهاى شیطان پیروى نکنید. و در جاى دیگر مى‌فرماید: «کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالًا طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ» «۲» از چیزهاى حلال و دلپسند بخورید و مواظب گامهاى شیطان باشید و از آن پیروى نکنید. در این آیه نیز پیرامون اشاعه‌ى فحشا نسبت به مؤمنین مى‌فرماید: از گامهاى شیطان پیروى نکنید.
نمونه گامهاى شیطان عبارت است از: دوستى با افراد فاسد، شرکت در مجالس آنان، ارتکاب گناهان کوچک، و پس از آن گناهان بزرگ و در نهایت قساوت قلب و بدعاقبتى و پایانى شوم.
فرق همزات با خطوات
«همزات» و «خطوات»در آیه سوره مبارکه مؤمنون: «وَقُل رَّبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ» و سوره بقره «...وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ»، چیست؟
یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالاً طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ»(مؤمنون ۹۷)اى مردم، از آن چیزهاى حلال و پاکیزه که در زمین است بخورید و پاى به جاى پاى شیطان مگذارید که دشمن آشکار شما است.
«خطوات» جمع «خطوه» فاصله میان دو پا در راه رفتن است؛[۴] یعنی گام و قدم، و خطوات شیطان؛ یعنى آثار و جاهاى پاى او. تابع شدن به خطوات شیطان پیروى از او و پا گذاشتن در جاى پاى او است. به بیان روشن تر، منظور پیروی از وسوسه های شیطان است.
مواردی ازخطوات شیاطین:یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ إِنَّما یُرِیدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ
۱-خدای متعال در آیه «قُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزاتِ الشَّیاطِینِ»،[۱] خطاب به پیامبرش می‌فرماید که از همزات و وسوسه‌هاى شیطانها به خدا پناه ببر.
«همزات» جمع «هُمَزَه» به معناى دفع و تحریک با شدت است، همزات شیاطین وسوسه هاى شیطان است که در قلب می‌افتد و انسان را به سوى گناه و نافرمانی می‌کشاند. در تفسیر قمى از امام علی(ع) نقل شده است: (همزات) وسوسه شیاطین است که در قلبت می‌افتد؛ یعنى بگو خدایا از وسوسه هاى شیاطین بتو پناه می‌برم، و بتو پناه می‌برم از اینکه کنار من حاضر شوند و اغوایم کنند. با توجه به اینکه واژه «شیاطین»، جمع است، شامل همه شیطان‌هاى آشکار و پنهان، انس و جن خواهد شد.[۲]
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ(۲۰۸بقره)
احادیث آیه ۱۶۸ از سوره بقره
«یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالاً طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ»( ۱۶۸بقره) اى مردم، از آن چیزهاى حلال و پاکیزه که در زمین است بخورید و پاى به جاى پاى شیطان مگذارید که دشمن آشکار شما است.
آدمهای متخصص وبزرگ هم ممکن است گرفتاردامهای شیاطین شود،گاهی اوقات انسانهای مؤمن هم تکمیل کننده «پازل دشمن»می شوند،درزمین دشمن بازی می کنند،دراین تصورببینید بعضاً اتفاق می افتدمقاماتی که آمربه یک دستوری هستند،خودشان مبتلابه همان موضوع می شوندکه دیگران را ازآن نهی می کنند(پلیس هم ممکن است تصادف کند)عالمی که درس اخلاق می گوید،کتاب اخلاق می نویسد(شیخ علی تهرانی)به مشکلات اخلاقی مبتلامی شود.
«برصیصای عابد وزاهد»(مستجاب الدعوه)بودکه درخطوات شیطان گرفتارشد(إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْر)
پلیس هم ممکن است دچار حادثه رانندگی شود
امام خمینی درباره استاداخلاق(شیخ علی تهرانی) «گاهی وقت‌ها گوینده در عین حالی که خوب می‌گوید، در عین حالی که خوب می‌نویسد، کتاب توحید هم می‌نویسد، کتاب اخلاق هم می‌نویسد، لکن همان نوشتن، گفتن و عرضه داشتن است، خودش از آن بی‌خبر است. بسیار مسائل است که گویندگان هر جا باید باشند، می‌گویند مسائل را طرح و خیلی هم خوب طرح می‌کنند و خیلی هم خوب عرضه، دعوتِ خوب و موعظه خوب می‌کنند. لکن از باب اینکه خودشان ساخته نشده‌اند، می‌گویند و خودشان بی‌خبرند!
چه بسا اشخاصی که کتاب اخلاق می‌نویسند و بسیار هم خوب می‌نویسند و خودشان متَّصف به اخلاق حسنه نیستند و چه بسا اشخاصی که توحید را خوب تدریس می‌کنند و خوب القا می‌کنند و خودشان بی‌خبرند. گوینده اگر خودش بی‌خبر شد، تأثیر در کلامش هم کم خواهد شد....»
تصادف ۲ پلیس
«خطوات» جمع «خطوه» فاصله میان دو پا در راه رفتن است؛[۴] یعنی گام و قدم، و خطوات شیطان؛ یعنى آثار و جاهاى پاى او. تابع شدن به خطوات شیطان پیروى از او و پا گذاشتن در جاى پاى او است. به بیان روشن‌تر، منظور پیروی از وسوسه‌های شیطان است.
لاین (خطوط)خطرناک که منجربه تصادف ومرگ میشود
خطوات: خطوه (بر وزن خمره) فاصله میان دو قدم در راه رفتن و (بر وزن بهره) یک قدم برداشتن، جمع آن در اول خطوات (بضم خاء و طاء) و در دوم (بر وزن ضربات) است. پیروى از خطوات شیطان، تبعیت از وسوسه هاى اوست.
تعبیر گام به گام در آیه شاید به این نکته اشاره داشته باشد که شیطان به تدریج و مرور زمان انسان را از گناهان کوچک به سوی گناهان بزرگ سوق می‌دهد.
تفاوت همزات وخطوات
بنابر این، تفاوت این دو واژه در این است که «هَمَزِات» تعبیر نسبتاً صریحی از وسوسه‌هایی است که از سوی شیطان به انسان القا میشود، و «خطوات» گرچه به معنای گامهای شیطان است، اما پیروی از این گامها تعبیری کنایی از تأثیرپذیری از وسوسه‌های شیطان خواهد بود.
«خطوات شیاطین» ازنگاه رهبری
مراقب شیطان باشیم، در بهترین حالات، شیطان می‌آید سراغ انسان. در وقت نماز شب که مشغول عبادتید، مشغول تضرّعید، همان وقت شیطان می‌آید سراغ شما.
«آیت الله سیدعلی خامنه ای»:در سرتاسر قرآن، نام شیطان و مفهوم شیطنت، از بسیاری از مفاهیم، بیشتر تکرار شده است(۱)؛ برای اینکه مردم، شیطان و حضور شیطان را فراموش نکنند. اگر فراموش کردید که دشمن در کمین شماست، غفلت، شما را فرا خواهد گرفت، حرکت را کُند خواهد کرد و از بین خواهد برد - یعنی بزرگترین فرصت برای دشمن است - لذا شما ببینید در طول این سالهای متمادی، هر وقت، هر کسی و هرجا، از دشمنی دشمنان و توطئه‌ی مستکبران و دشمنی امریکا و اسرائیل و بقیه‌ی مخالفان آزادی و سعادت بشر، سخن گفته است، از سوی تبلیغاتچیهای جهانی مورد تخطئه قرار گرفته است! آنها می‌خواهند ملت ایران فراموش کند که دشمنی دارد. در سایه‌ی این فراموشی است که می‌توانند مردم را به مسائلی کوچکتر، سرگرم کنند و میانشان اختلاف بیندازند./
بیانات آیت الله خامنه ای در دیدار مردم آمل ۲۱ خرداد
بقرة آیه ۱۶۸
یا أَیُّهَا النّاسُ کُلوا مِمّا فِی الأَرضِ حَلالًا طَیِّبًا «وَلا تَتَّبِعوا خُطُواتِ الشَّیطان» إِنَّهُ لَکُم عَدُوٌّ مُبین:
ای مردم! از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه بخورید! و از گامهای شیطان، پیروی نکنید! چه اینکه او، دشمن آشکار شماست!
بقرة آیه ۲۶۸
الشَّیطانُ یَعِدُکُمُ الفَقرَ وَیَأمُرُکُم بِالفَحشاءِ ۖ وَاللَّهُ یَعِدُکُم مَغفِرَةً مِنهُ وَفَضلًا ۗ وَاللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ
:شیطان، شما را (به هنگام انفاق،) وعده فقر و تهیدستی می‌دهد؛ و به فحشا (و زشتیها) امر می‌کند؛ ولی خداوند وعده «آمرزش» و «فزونی» به شما می‌دهد؛ و خداوند، قدرتش وسیع، و (به هر چیز) داناست. (به همین دلیل، به وعده‌های خود، وفا می‌کند.)
نساء آیه ۷۶
الَّذینَ آمَنوا یُقاتِلونَ فی سَبیلِ اللَّهِ ۖ وَالَّذینَ کَفَروا یُقاتِلونَ فی سَبیلِ الطّاغوتِ فَقاتِلوا أَولِیاءَ الشَّیطانِ ۖ إِنَّ کَیدَ الشَّیطانِ کانَ ضَعیفًا.
کسانی که ایمان دارند، در راه خدا پیکار می‌کنند؛ و آنها که کافرند، در راه طاغوت [بُت و افراد طغیانگر]. پس شما با یاران شیطان، پیکار کنید! (و از آنها نهراسید!) زیرا که نقشه شیطان، (همانند قدرتش) ضعیف است.
آل عمران آیه ۱۷۵
إِنَّما ذٰلِکُمُ الشَّیطانُ یُخَوِّفُ أَولِیاءَهُ فَلا تَخافوهُم وَخافونِ إِن کُنتُم مُؤمِنین.
این فقط شیطان است که پیروان خود را (با سخنان و شایعات بی‌اساس،) می‌ترساند. از آنها نترسید! و تنها از من بترسید اگر ایمان دارید!
اعراف آیه ۲۷
یا بَنی آدَمَ لا یَفتِنَنَّکُمُ الشَّیطانُ کَما أَخرَجَ أَبَوَیکُم مِنَ الجَنَّةِ یَنزِعُ عَنهُما لِباسَهُما لِیُرِیَهُما سَوآتِهِما ۗ إِنَّهُ یَراکُم هُوَ وَقَبیلُهُ مِن حَیثُ لا تَرَونَهُم ۗ إِنّا جَعَلنَا الشَّیاطینَ أَولِیاءَ لِلَّذینَ لا یُؤمِنونَ
:ای فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد، آن گونه که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد، و لباسشان را از تنشان بیرون ساخت تا عورتشان را به آنها نشان دهد! چه اینکه او و همکارانش شما را می‌بینند از جایی که شما آنها را نمی‌بینید؛ (امّا بدانید) ما شیاطین را اولیای کسانی قرار دادیم که ایمان نمی‌آورند!/سایت رهبری(farsi.khamenei.ir)
[۱]. مؤمنون،آیه ۹۷.
[۲]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۳۰۸، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
[۳]. بقره، ۱۶۸.
[۴]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص ۲۸۸، دمشق، بیروت، دارالقلم، الدار الشامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
آیات مرتبط
سوره البقرة (۱۶۸) : یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلَالًا طَیِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
سوره البقرة (۲۰۸) : یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
سوره الأنعام (۱۴۲) : وَمِنَ الْأَنْعَامِ حَمُولَةً وَفَرْشًا ۚ کُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
سوره المؤمنون (۹۷) : وَقُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ
سوره النور (۲۱) : یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ ۚ وَمَنْ یَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ فَإِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ ۚ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَکَىٰ مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَٰکِنَّ اللَّهَ یُزَکِّی مَنْ یَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ.
تفاوت خطوات با همزات
سوره مومنون (۹۷- ۱۰۴)
أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
وَ قُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ * وَ أَعُوذُ بِکَ رَبِّ أَنْ یَحْضُرُونِ (۹۸-۹۷مؤمنون)
**
وَ قُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزاتِ الشَّیاطِینِ (۹۷مؤمنون)
وَ قُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِکَ: و بگو پروردگارا پناه مى‌برم به تو، مِنْ هَمَزاتِ الشَّیاطِینِ: از وسوسه‌هاى شیطانها که گمراه کننده‌ان
***
«همزات» جمع «همزه» به معنى دفع و تحریک با شدت است و اگر به حرف همزه، «همزه» مى گویند، به خاطر آن است که از انتهاى گلو با شدت بیرون مى آید، و به گفته بعضى از مفسران «همز»، «غمز» و «رمز» هر سه یک معنى را مى رساند، منتهى «رمز» به مرحله خفیف، «غمز» از آن شدیدتر و «همز» نهایت شدت را بیان مى کند. (۱)
و با توجه به این که: شیاطین، جمع است، همه شیطان هاى آشکار و پنهان، انس و جن را شامل مى گردد.
در تفسیر «على بن ابراهیم» مى خوانیم: امام(علیه السلام) در معنى آیه «وَ قُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزاتِ الشَّیاطِینِ» فرمود «ما یَقَعُ فِى قَلْبِکَ مِنْ وَسْوَسَةِ الشَّیاطِیْن»؛ (منظور از آن، وسوسه هاى شیطانى است که در قلب تو مى افتد).
در مجمع البیان گفته کلمه" همزه" به معنای شدت دفع است، و حرف همزه (یکی از حروف الفبا) را هم از این جهت همزه نامیده اند که چون از ته حلق ادا می شود، باید بیشتر به حلق اعتماد داشته باشد، و با فشار بیشتری به خارج دفع گردد، و همزه شیطان به معنای دفع او به سوی گناهان از راه گمراه کردن است . و در تفسیر قمی از امام عسکری (ع) نقل کرده که فرمود همزه شیطان آن وسوسه هایی است که در دلت می اندازد.
در این دو آیه رسول خدا (ص) را دستور می دهد که از اغوای شیطانها به پروردگار خود پناه ببرد، و از اینکه شیطانها نزدش حاضر شوند به آن درگاه ملتجی شود و در این تعبیر اشاره ای هم به این معنا هست که شرک و تکذیب مشرکین هم از همان همزات شیطانها، و احاطه و حضور آنها است.
بالاتر از وسوسه، حضور شیطان هاست(أَنْ یحْضُرُونِ)بصورت انسانهای منحرف...
علامه طباطبایی(المیزان):معناى (همزات الشیاطین)
در مجمع البیان گفته کلمه (همزة ) به معناى شدت دفع است، و حرف همزه (یکى از حروف الفبا) را هم از این جهت همزه نامیده اند که چون از ته حلق ادا مى شود، باید بیشتر به حلق اعتماد داشته باشد، و با فشار بیشترى به خارج دفع گردد، و همزه شیطان به معناى دفع او به سوى گناهان از راه گمراه کردن است. و در تفسیر قمى از امام عسکرى (علیه السلام) نقل کرده که فرمود همزه شیطان آن وسوسه هایى است که در دلت مى اندازد.
در این دو آیه رسول خدا (ص) را دستور مى دهد که از اغواى شیطانها به پروردگار خود پناه ببرد، و از اینکه شیطانها نزدش حاضر شوند به آن درگاه ملتجى شود و در این تعبیر اشاره اى هم به این معنا هست که شرک و تکذیب مشرکین هم از همان همزات شیطانها، و احاطه و حضور آنها است.