پرتاب(کپسول زیستی)به فضا با پرتابگر(سلمان)ایرانی

«کاوشگر سلمان» با وزن ۶ تن و ارتفاع ۱۲ متر، ۸۸ سانتی‌متر قطر دارد و قطر پایینی کپسول ۱۳۰ سانتی‌متر است.

این کاوشگر کپسول زیستی(کاووس)را با ارتفاع ۱.۸ متری با قطر پایینی ۱.۳ متری را با موفقیت به فضا پرتاب کرد.

«موتور کاوشگر سلمان ۶۷ ثانیه فعالیت داشت» و «کاووس» را تا ارتفاع ۳۵ کیلومتری بالا بُرد، کپسول در ارتفاع ۴۵ کیلومتری از پرتابگر جدا شد و کپسول تا ارتفاع ۱۳۰ کیلومتری اوج گرفت/( نام کپسول زیستی «کاووس»است).​

از زمان پرتاب این کپسول تا لحظه فرود ۱۵ دقیقه زمان برده است.

برای رسیدن به مرحله «فرستادن انسان به فضا»، ابتدا می‌بایست «کپسول‌های زیستی» در چند مرحله با وزن‌های کمتر با موفقیت به فضا پرتاب شوند و به‌سلامت به زمین برگردند.(احتمال اعزام فضانورد ایرانی تا سال ۱۴۰۷)

این کپسول زیستی ۵۰۰ کیلوگرمی به سفارش سازمان فضایی ایران و توسط پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ساخته شده و توسط پرتابگر بومی سلمان در ارتفاع ۱۳۰ کیلومتری از سطح زمین پرتاب شد.

«کسپول زیستی» که صبح امروز چهارشنبه(۱۵ آذر ۱۴۰۲) به فضا پرتاب شده بود، تست‌های مدنظر را با موفقیت گذراند و در سلامت کامل به زمین برگشت.

​

«حسین دلیریان»(سخنگوی سازمان فضایی ایران) گفت: طبق بررسی‌های انجام‌شده، «سپر ضربه‌گیر کپسول زیستی» موفق عمل کرده و توانسته مطابق طراحی، انرژی کپسول را هنگام رسیدن به سطح زمین به خوبی تلف کند که «از دستاوردهای مهم این پروژه به حساب می‌آید». 

به گفته حسین دلیریان همچنین در حال حاضر بوردهای داده‌برداری از داخل کپسول خارج‌شده و داده‌های ذخیره‌شده کپسول هم در حال ارزیابی هستند. «از این داده‌ها در بهبود فرایند طراحی و ساخت کپسول‌های زیستی بعدی استفاده خواهد شد.»

​

«سخنگوی سازمان فضایی ایران»گفت: در مأموریت این کپسول، ارسال موجود زنده تعریف نشده است اما تعدادی کیت زیستی توسط کپسول حمل شده است که «این کیت‌ها نیز با موفقیت روی زمین بازیابی شده‌اند»

​

این کپسول زیستی ۵۰۰ کیلوگرمی به سفارش سازمان فضایی ایران و توسط پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ساخته شده و توسط پرتابگر بومی سلمان به فضا پرتاب شد.

​

طی این پرتاب، توسعه فناوری‌های مختلف طرح اعزام به فضا شامل پرتاب، بازیابی، سامانه‌های کنترل سرعت و سپر ضربه‌گیر، طرح آیرودینامیک کپسول و چتر، سامانه‌های مربوط به کنترل و پایش شرایط زیستی و ... مورد آزمایش قرار گرفت و در نهایت بعد از انجام موفقیت‌آمیز این مراحل پیشرفته، کپسول صحیح و سالم به زمین برگشت. 

​

 این کپسول زیستی محموله علمی، پژوهشی و فناورانه در راستای تحقق نقشه‌راه طرح «اعزام انسان به فضا» است که به منظور توسعه و اکتساب فناوری‌های مورد نیاز در این راستا، به ارتفاع ۱۳۰ کیلومتری از سطح زمین پرتاب شد.

توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:از زمان پرتاب این کپسول تا لحظه فرود ۱۵ دقیقه زمان برده است.

​

نکته: برای رسیدن به فناوری اعزام انسان به فضا، ابتدا می‌بایست کپسول‌های زیستی در چند مرحله با وزن‌های کمتر با موفقیت به فضا پرتاب شوند و به‌سلامت به زمین برگردند.

​

در هر مرحله وزن بیشتر، ارتفاع بالاتر و پارامترهای پیچیده‌تری مورد آزمایش قرار می‌گیرد و در صورت موفقیت‌آمیز بودن، برنامه‌ریزی برای مرحله بعد شروع می‌شود تا در نهایت همه مختصات لازم برای اعزام انسان به فضا فراهم می‌شود. اتفاقی که در «نقشه راه طرح اعزام فضانورد ایرانی» برنامه‌ریزی شده تا سال ۱۴۰۷ محقق شود. 

​

آخرین پرتاب کپسول زیستی در اوایل دهه ۹۰ صورت گرفت و پس از آن به دلیل مسائل فنی و مالی متوقف شد. بعد از ده سال، با پیگیری‌های صورت گرفته در حوزه زیست فضا، در قراردادی که در ۶ ماهه نخست امسال امضا شده توسعه کپسول زیستی در دستور کار قرار گرفت و امروز به‌طور موفق آزمایش شد.

از زمان پرتاب این کپسول تا لحظه فرود ۱۵ دقیقه زمان برده است.

برای رسیدن به مرحله «فرستادن انسان به فضا»، ابتدا می‌بایست «کپسول‌های زیستی» در چند مرحله با وزن‌های کمتر با موفقیت به فضا پرتاب شوند و به‌سلامت به زمین برگردند.(احتمال اعزام فضانورد ایرانی تا سال ۱۴۰۷)

این کپسول زیستی ۵۰۰ کیلوگرمی به سفارش سازمان فضایی ایران و توسط پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ساخته شده و توسط پرتابگر بومی سلمان در ارتفاع ۱۳۰ کیلومتری از سطح زمین پرتاب شد.

«دکترحسن سالاریه»(رئیس سازمان فضایی ایران) و «مهندس سیداحمد حسینی»(سخنگوی فضایی وزارت دفاع)چهارشنبه ۱۵ آذر ۱۴۰۲ در برنامه گفت و گوی ویژه خبری شبکه خبر ابعاد موفقیت آمیز پرتاب کپسول زیستی ایران را بررسی کردند.

​

سؤال مجری تلویزیون: ابتدا درخصوص برنامه پرتاب کپسول توضیح می‌فرمایید.
«حسن سالاریه»: برنامه زیست فضا یا موضع اکتشافات فضایی از بخش‌های مهم سند برنامه ده ساله فضایی کشور است. در دهه هشتاد تا اوایل دهه نود، موفقیت‌های خیلی خوبی داشتیم در بحث زیست فضا و پرتاب موجود زنده به فضا البته  به صورت زیر مداری. این برنامه سال‌ها متوقف مانده بود.

سؤال: چرایک دهه وقفه؟
«رئیس سازمان فضایی ایران»: عرض کنم که آخرین پرتاب‌های ما اوایل دهه نود انجام شد و بعد از آن با یک وقفه طولانی مدتی روبه رو بودیم، حرکت در این زمینه نسبتاً کند پیش رفت، درحالی که بحث زیست فضا، اکتشافات فضایی و  امثالهم از مؤلفه‌های مهم برنامه‌های فضایی کشور‌ها هستند، حتماً علاقه مندان به این حوزه رصد کرده اند برنامه‌های کشور‌های مختلف را، به هر حال بررسی شرایط زندگی موجود زنده، امکان حیات در شرایط سخت و خاص فضایی، بحث فضانوردی و بحث دستیابی به منابع ارزشمند فضایی که در سایر کرات است. این برنامه‌ای است که اگر ما در کشور شروع نکنیم و برای این کار جدی مطالعات دقیق  نداشته باشیم، از قافله به شدت عقب می‌مانیم نسبت به سایر کشور‌ها و یک زمانی به خودمان می‌آییم که عملاً دیگر فاصله مان بسیار طولانی و زیاد شده است نسبت به کشور‌هایی که در این حوزه صاحب فناوری هستند. از اینرو در برنامه ده ساله فضایی با جدیت بخش خوبی از برنامه‌ها به این حوزه اختصاص پیدا کرده است. طبیعتاً شروع با بحث اعزام و پرتاب کپسول‌های زیستی است و طراحی پرتاب گر‌های متناسب با شرایط زیستی که من این را خیلی تأکید می‌کنم، چون این دو بخش کاملاً جدی و مهم برنامه است، هم باید بتوانیم کپسول‌هایی با قابلیت حمل موجود زنده داشته باشیم و بحث مطالعات زیست را در شرایط میکروگرویتی، همچنین شرایط فشار پایین و بحث بررسی شرایط زیستی در رادیان‌های شدید دمایی یا بحث‌های مربوط به حفظ سطح اکسیژن مورد نیاز در کپسول و امثالهم، در این قسمت باید برنامه مفصلی داشته باشیم. هم در بحث انتقال و پرتاب این کپسول‌ها که آن‌ها هم شرایط خاص خودشان را دارند، پرتاب گر‌ها کاملاً متفاوت هستند، پرتاب گر‌هایی که عادی برای ماهواره‌ها استفاده می‌شوند. این در برنامه ده ساله فضایی دیده شده است، الحمدالله اولین گام با موفقیت با این آزمایش زیرمداری  روی این کپسول ۵۰۰ کیلویی رم‌ای که راجع به جزئیات آن بیشتر صحبت می‌کنیم،  انجام گرفت و ما این مسیر را پرشتاب‌تر از گذشته طی می‌کنیم.      باید آزمایش های بسیار متعددی داشته باشیم، حوزه زیست فضایی حوزه بسیار هایتکی است در دنیا و لازم است که آزمایش‌های بسیار مفصل و دقیقی انجام بدهیم تا در نهایت بتوانیم برسیم به بحث اوج نقطه‌ای که قرار دادن یک موجود زنده در مدار است و باز هم جلوتر، بحث‌های مربوط به ایستگاه‌های فضایی که این برنامه‌ها برمی گردد به سال‌های آینده.

سؤال: در این کپسول از موجود زیستی استفاده شده بود؟

​
سالاریه: معمولاً در پرتاب‌های اولیه نمی‌رویم سراغ یک موجود بزرگ. معمولاً از «کیت‌های زیستی»، از «سلول‌ها» استفاده می‌کنیم. چون به هر حال این کپسول کپسول خاصی بود نسبت به نسل‌های گذشته، این کپسول بسیار متفاوت است، به لحاظ جرمی، حجمی، ابعادی و هندسی.  پرتاب زیرمداری معمولاً تجربه می‌شود، برای آن سلول بررسی می‌کنند که بعد از  این آزمایش طبیعتاً باید مطالعات تکمیلی انجام شود که روی آن سلول‌ها چه اتفاقاتی افتاده است که در روز‌های آتی اطلاعات دقیق تری را ارائه می کنیم.

سؤال: پس یعنی سلول‌های زیستی داخل این کپسول بود؟
سالاریه: بله کیت‌های زیستی بوده است شامل سلول‌های زنده، عرض کردم با انتقال به آزمایشگاه و با بازیافتی که صورت گرفت، نتایج بررسی می‌شود و طی روز‌های آتی جزئیات بیشتری را به جامعه علمی علاقه مند در این حوزه اعلام خواهد شد.

سؤال: ویژگی‌های این پرتاب گر سلمان و تفاوت آن با نسل‌های گذشته پرتابگر چیست؟

​
«سخنگوی فضایی وزارت دفاع»: ما در حوزه پرتاب‌های فضایی، به صورت کلی می‌توانیم بگوییم دو نوع پرتاب تعریف می‌شود. یکسری پرتاب‌هایی است که ما باید به یک مدار مشخص دست پیدا کنیم و شئی را مثل یک ماهواره در مدار قرار بدهیم که هم باید به ارتفاع دست پیدا کنیم به همان سرعتی که مورد نیاز است مثلاً «در مدار‌های پایین حول و حوش ۷ و ۶ دهم کیلومتر بر ثانیه سرعت مورد نیاز است» که برای تزریق در مدار است و شرایط خاص خودش را دارد.

پرتابگرسلمان،زیرمداری بود.

اما بعضی پرتاب‌های ما پرتاب‌های زیر مداری است که این پرتابی که انجام شد، توسط پرتاب گر سلمان، یک پرتاب زیرمداری بود، به سفارش سازمان محترم فضایی و نوع محموله‌ای که تعریف شده بود، محموله زیستی، پرتاب انجام شد، من ابتدا توضیحاتی را روی تصویر خدمت شما عرض کنم، این‌ها تصاویر دوربین‌های تله متری است که روی پرتاب گر نصب شده بود، در تصویری که نشان داده شده است، سمت راست بالا دوربینی است که روی بدنه پرتاب گر به سمت موتور پایین را نشان می‌دهد، سمت چپ بالا دوربینی است که زیر کپسول قرار گرفته است و لحظه جدایی کپسول را نشان خواهد داد و سمت چپ پایین دوربینی است که از روی بدنه پرتاب گر به سمت بالا و سمت آسمان را نشان می‌دهد. در این پرتاب حدود ۶۷ ثانیه مورد پرتاب گر ما روشن بود، محموله را تا ارتفاع ۱۳۰ کیلومتری انتقال داد، اینجا جدایش کپسول را ملاحظه می‌فرمایید، پرتاب گر به صورت کامل مطابق طراحی انجام شده، وظایف خودش را انجام داد و در آن شرایطی که مدنظر بود، با انطباق کامل با طراحی انجام شده، جدایِش کپسول و محموله انجام شد.

سؤال: ویژگی خاص پرتابگرسلمان چیست؟

​
«مهندس سیداحمد حسینی»: بله آقای دکتر(سالاریه) فرمودند، وقتی ما صحبت از محموله زیستی یا کپسول زیستی می‌کنیم، الزامات خاصی به پرتاب گر بار می‌شود، ما باید حداکثر شتاب واردشده به محموله را تحت کنترل داشته باشیم، به جز شتاب، نرخ شتاب گیری مهم است، ارتعاشات وارده، پیروشوک واردشده ، این‌ها همه الزاماتی است که در این فرآیند طراحی پرتاب گر باید دیده شود؛ بنابراین عمدتاً از پیش رانش‌ها از جنس سوخت مایع استفاده می‌شود که قابلیت کنترل تراس و کنترل آن شتاب را دارد و ما هم از همین نوع پیش رانش استفاده کردیم و بر مبنای فناوری‌های قبلی، ولی ارتقاء در حوزه پیش رانش داشته ایم. تفاوت عمده‌ این پرتاب گر نسبت به خانواده پرتاب گر‌های قبلی ما، همانطور که در تصاویر ملاحظه فرمودید، اولین بار بود که قسمت محموله دارای قطری بیشتر از خود بدنه پرتاب گر است. این نوع طراحی و این نوع ترکیب پرتاب گر باعث می‌شود که به لحاظ آیرودینامیک و بار‌های وارده آیرودینامیکی و مرکز فشار و مباحث علمی که در این حوزه دانشمندان هوا و فضا مسلط هستند، الزامات خاصی به لحاظ پایداری و کنترل پرواز این نوع پرتاب گر بار می‌شود که ما با توجه به اینکه آزمایشگاه‌های زمینی و متناسب با این نوع طراحی را دراختیار نداریم و تونل بادی که بتوانیم این شرایط را روی زمین قبل از پرواز برای پرتاب گر، آزمایش کنیم و ضرایب را به صورت تجربی به دست بیاوریم، نداشتیم ، بر مبنای خبرگی و تجاربی که دانشمندان ما از پرتاب گر‌های قبلی داشتند و مدل‌های بومی که توسعه داده شده است، نرم افزار‌های بومی که توسعه داده شده است، این ضرایب محاسبه شد. الگوریتم‌های هدایت کنترل ناوبری نوشته شد و الحمدالله در اولین پرتاب به صورت کامل صحه گذاری شد و مطابق طراحی که انجام شد، بدون کوچک‌ترین انحراف این پرواز انجام شد و جدایی آن در نقطه مدنظر انجام شد.

سؤال:تصاویری که پخش شد، تصویر داخل خود کپسول بود؟
سالاریه: مشابه پرتاب گر، داخل خود کپسول هم.

سؤال: چه فناوری‌هایی داخل این کپسول استفاده شده است؟
سالاریه: در کپسول اگر مجموعه سیستم‌هایی که استفاده شده است، سامانه‌هایی را که استفاده شده، بخشی دوربینی است که در بیرون پرتاب گر قرار گرفته بود، تصویر بالا سمت راست مربوط است به دوربینی است که به سمت دریچه آن کلاهک سر کپسول است و بعد از جدایش، در یک زمانی این کلاهک رها می‌شود، خارج می‌شود، باز می‌شود که چتر مربوط به بازیافت سیستم بتواند عمل کند، در حین برگشت که حالا حین صحبت‌های من دوستان اگر آن تصویر را تماشا کنند، نشان داده شده است. عرض کنم که اگر بخواهیم سامانه‌هایی را که در این مجموعه به کار رفته است فهرست  کنیم شاید قریب به ده سامانه اصلی داریم، سامانه تأمین توان، سامانه‌های مربوط به رایانه، پرواز و سیستم تولید فرمان و برد‌های حافظه و برد‌های الکترونیکی که استفاده شده است، سامانه‌های مربوط به سیستم‌های مخابراتی و تله متری که این تصاویری که دریافت می‌شود و داده‌هایی که از داخل کپسول در شرایط داخل کپسول ثبت می‌شود معمولاً با تله متری منتقل می‌شود و به صورت برخط قابل دیدن است و البته در داخل خود مجموعه هم اصل داده‌ها ذخیره می‌شود که بعد از بازیافت این داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. بحث سامانه پایش اندازه گیری پارامتر‌های زیستی است که بسیار مهم است، سطح فشار اکسیژن و دما در داخل مجموعه باید به طور کامل رصد و پایش شود و در آن منطقه تولرانس مجاز قرار بگیرد که آن شرایط زیستی بتواند فراهم باشد. مجموعه‌ای از سنسور‌ها و میکروسوئیچ‌های مختلف وجود دارد، دوربین‌ها که این‌ها دریچه را باز می‌کنند، فرمان چتر را صادر می‌کنند، عملگر‌هایی هستند که مربوط به چتر‌ها هستند، مجموعه عملگر‌ها و قسمت‌هایی که بازگشایی اجزای مختلف را به عهده می‌گیرند. یکی از مجموعه‌های مهم، سامانه مربوط به سپر حرارتی و سپر فناشونده آن سامانه فناشونده‌ای است که بعد از اینکه کپسول به زمین برخورد می‌کند، بعد از اینکه چتر‌ها باز می‌شود، بخش خوبی از انرژی باید در آن سامانه فناشونده گرفته شود، یک مجموعه سپری است که هم به لحاظ جنس و مواد و هم به لحاظ آن قابلیت فلکسیویلیتی و خردشوندگی، تردشوندگی به گونه‌ای باشد که این بخش عمده‌ای از انرژی را بگیرد و صدمه کمتری به اجزای داخل برسد. مجموعه سازه و سیستم‌های گازبند و سیستم‌های ایرودینامیک این مجموعه، چون به حال این مجموعه باید بتواند به صورت کاملاً پایدار با چتر‌هایی که باز می‌شود روی سطح زمین قرار بگیرد، به لحاظ آن سرعت چرخش و نحوه قرارگیری روی سطح زمین به گونه‌ای باشد که از طریق آن سپر فناشونده، عمده انرژی دفع شود، آن انرژی تلف شود. این خودش باز طراحی خاص خودش را دارد، سیستم‌های پایش حرارت، تنظیم حرارت اجزای مختلف، برد‌های مختلف، باتری‌های مختلف روی مجموعه وجود دارد و مجموعه بازیافت چتری ما که در این کپسول ما دو سیستم بازیافت چتر داشتیم، مرحله اول و مرحله دوم که هر کدام از این سیستم‌ها خودشان چندین زیرسیستم دارد، شاید ده‌ها زیرسیستم و اجزای مختلف در این مجموعه باید کار می‌کرده که بعد از اینکه کپسول جدا شد و به جو برمی گردد و آن حرارتی را که باید تحمل کند و شرایط پایداری که باید کپسول فراهم کند، الان داده‌هایی که ما از بعد از بازیافت کپسول به دست آورده ایم از روی تله متری به دست آورده ایم، حاکی از این است که زیرسیستم‌ها به طور کامل کار خودشان را انجام داده اند، البته ما در سامانه چتر مرحله دوم، دچار اشکال فنی هم بوده ایم، ولی نکته بسیار مثبت و جذاب قضیه این است که آن مجموعه سپر فناشونده علی رغم آن اشکالی که در سامانه چتر در یکی از اجزای آن سامانه به وجود آمده است و الان ما درحال بررسی آن هستیم، باز می‌بینیم که آن سپر فناشونده خیلی کار خودش را به درستی انجام داده است به گونه‌ای که باکس‌ها و آن اجزایی که در داخل مجموعه هستند، مجموعه برد‌ها و حتی آن کیت‌های زیستی که عرض کردم، آن‌ها همگی به سلامت از مجموعه استخراج شدند. الان در شرایطی هستیم که داده‌ها درحال بررسی هستند، پارامتر‌های مختلف، ده‌ها سنسور در طول مدت زمان داده خودشان را داده اند و ذخیره کرده اند، این‌ها باید به لحاظ زمانی همه کنار هم قرار بگیرند، در شرایط مختلفی که برای پرتاب گر و کپسول اتفاق افتاده است، این‌ها کنار هم، با مقایسه کردن شان، با کنترل کردن آنها، با حد مجاز آنها، چون عرض کردم، هر کدام از این‌ها تلرانس‌هایی دارند که باید با حد مجازشان مقایسه شود، کنترل شود، طبیعتاً بعد از تمام این مطالعات ما تازه می‌رسیم به اینکه در گام بعدی چه اصلاحاتی باید روی این کپسول انجام شود. آیا سطح شتاب، سطح سرعت، چون الان سرعت برخورد به سطح زمین از آستانه مجاز با توجه به اینکه یکی از چتر‌های ما دچار اشکال فنی شده است،   خارج شده است، بالاتر رفته است. سرعت دقیق چه میزان بوده است، آیا شرایطی بوده است که موجود زنده ما بتواند تحمل کند، اجزاء و باکس‌ها سالم هستند، اما آیا آن شرایط، سطح شتاب، به گونه‌ای است که موجود زنده بتواند تحمل کند. این‌ها همه موضوعاتی است که ما الان با این تست بسیار خوبی که انجام شد، با این تست زیر مداری، برداشت می‌کنیم و می‌رویم سراغ اصلاح کپسول، اصلاح سامانه‌های مختلف.

سؤال: فکر کنم بخش زیادی از این موفقیت‌هایی که می‌فرمایید مربوط شود به پرتاب گری که استفاده کردید؟
سالاریه: تمام صحبت‌های من راجع به کپسول است، اگر بخواهیم راجع به پرتاب گری که آقای مهندس بیشتر توضیح می‌دهند، صحبت کنیم، تعداد این متغیر‌ها بسیار بیشتر می‌شود به دلیل اینکه آنجا یک سامانه بسیار بزرگ تری است با اجزای مفصل که ما از کل مجموع داده‌هایی که طی روز‌های آتی درمی آید، مجموع داده‌هایی که از تله متری و حافظه پرتاب گر است در شرایط مختلف و داده‌هایی که کپسول درمی آید، می‌توانیم قضاوت دقیقی داشته باشیم که ما الان در کدام قسمت باید بازطراحی کنیم، در کدام قسمت باید ارتقاء پیدا کند، در کدام قسمت دچار اشکال هستیم که باید آن را رفع کنیم برای کپسول‌های بعدی، چون این برنامه‌ای است که خیلی پرشتاب شروع شده است و ما قویاً اعتقاد داریم که باید در حوزه سرمایه گذاری کنیم، کار کنیم، وگرنه همانطور که عرض کردم از قافله عقب می‌افتیم به صورت خیلی جبران ناپذیر و با تکرار  آزمایش های مختلف، ساخت کپسول‌های بزرگ تر، چون ما الان ساخت کپسول بزرگ تری را خواهیم داشت.

پخش گزارش

سؤال:پرتاب گر نسل جدید ، برای نسل‌های آینده، دارید برنامه ریزی می‌کنید؟
«سیداحمد حسینی»: همانطور که اطلاع دارید، مجموعه پرتاب گر‌های فضایی جزو مجموعه‌های پیچیده و مجموعه‌هایی است که کمتر کشوری به این فناوری دست پیدا کرده است.

سؤال: الان چند کشور دارای ماهواره درفضا هستند؟
«سخنگوی فضایی وزارت دفاع»: در چرخه فناوری‌هایی فضایی شاید بیش از ۹۰ کشور دارای ماهواره هستند، شاید بیش از ۴۰ کشور ماهواره ساز هستند، ولی حدود ۱۰ کشور هستند که می‌توانند خودشان پرتاب انجام بدهند که کشور ما جزو این ۱۰ کشور است و حول و حوش کمتر از ۵ کشور می‌توانند انسان یا موجود زنده به فضا ارسال کنند؛ که انشاالله ما هم بتوانیم در این آینده‌ای نزدیک به این جرگه اضافه شویم. این به خاطر پیچیدگی‌های حوزه پرتاب است، یک ماهواره بر یا یک پرتاب گر فضایی، از چندین هزار قطعه تشکیل شده است که عدم عملکرد یا خطا در عملکرد هر کدام از این قطعات می‌تواند منجر به شکست کل مأموریت شود. هزاران داده در فرآیند طراحی ماهواره بر تبادل می‌شود و تست‌های مختلفی در زیرمجموعه باید زده شود که ما به این موفقیت دست پیدا کنیم که در پرتاب گر سلمان، با وجود اینکه اولین پرتاب بود و ما خودمان ریسک‌هایی را قائل بودیم با بیش از ۱۰ ریسک به عنوان حوزه‌های محتملی که بالاخره ما در پرتاب داده برداری دقیق انجام می‌دهیم، ولی بحمدالله با موفقیت کامل همراه بود. برای آینده ما در مسیر توسعه پرتاب گر‌ها چه برای محموله‌های بالاتر برای ارسال ماهواره و چه برای حوزه کپسول‌های زیستی برای ارسال انسان، داریم روی ارتقای فناوری‌های پرتاب کار می‌کنیم، برای اینکه بتوانیم محموله‌های سنگین تری را حمل کنیم، اما به صورت ویژه در حوزه الزامات کپسول زیستی و موجود زنده بخواهم عرض کنم، اولین و مهمترین پارامتر قابلیت اطمینان و ایمنی است. یعنی شاید به لحاظ پرتاب گر و قابلیت  ما بتوانیم یک محموله یک و نیم تنی که آقای دکتر گفتند به عنوان نسخه  بعدی از این کپسول‌ها  پرتاب کنیم.

سؤال: نسخه بعدی سه برابر این کپسول است؟ کپسول الان ۵۰۰ کیلو بود، نسخه بعدی هزار و ۵۰۰ کیلو؟
حسینی: بله این وزن را انشاالله بتوانیم کار کنیم و به ارتفاعات بالاتر برسیم. به لحاظ توان پیش رانشی و به لحاظ توان ماهواره بر‌ها و پرتاب گر‌های ما الان این امکان وجود دارد، اما باید بیاییم در حوزه افزایش قابلیت اطمینان و افزایش ایمنی که این مستلزم این است که سرمایه گذاری خوبی برای توسعه  موتور‌ها و پیش رانش‌هایی که ما به لحاظ قابلیت اطمینان، اطمینان بیشتری داشته باشیم. شما می‌دانید در پرتاب‌های معمول که ما با موجود زنده یا انسان سروکار نداریم، معمولاً پرتاب گر‌ها دارای سیستم‌های انهدام خودکار هستند که اگر به هر دلیلی زیرمجموعه‌ای دچار خطا شد و انحرافی خواست اتفاق بیفتد، سیستم به قول معروف خودکشی می‌کند و این در حوزه پرتاب‌ها معمول است. اما زمانی که با انسان سروکار داریم، بحث جان انسان است و به لحاظ قابلیت اطمینان اگر ما در پرتاب گر‌های معمول، مثلاً می‌گوییم ۹۰ درصد، ۹۵ درصد قابلیت اطمینان قابل قبول است، اینجا باید بیاییم بالای ۹۹ درصد و روی سیستم‌های نجات باید کار شود، این‌ها حوزه‌هایی است که در آینده فناوری پرتاب برای اینکه به حوزه پرتاب انسان یا ارسال انسان به فضا برسیم باید برای توسعه آن کار شود، فناوری‌های آن وجود دارد، دانش آن وجود دارد و حمایت لازم اگر اتفاق بیفتد این توانمندی در کشور و در مجموعه  وزارت دفاع و سازمان صنایع هوا و فضا وجود دارد.

سؤال: نیروی انسانی مناسب هم تربیت می‌شود؟
«سخنگوی فضایی وزارت دفاع»: بله  دانشمندان ما از دهه هشتاد که ما به فناوری پرتاب بومی دست پیدا کرده ایم  بعد از گذشت حدود ۱۵ سال از اولین پرتاب ماهواره بومی با پرتاب گر سفیر، به سطح تجربه و خبرگی کاملی دست پیدا کرده اند، نرم افزار‌های بومی طراحی خودمان را داریم و کاملاً به لحاظ دانشی و توان نیروی انسانی، این امکان وجود دارد باضافه اینکه در شرکت‌های دانش بنیان و دانشمندان جوانی که اخیراً دارند به جرگه ما اضافه می‌شوند این هم افزایی خبرگی و نخبگی کاملاً در مجموعه وجود دارد و انشاالله آینده خیلی خوبی را در این حوزه می‌بینیم و به آن دست پیدا خواهیم کرد.

سؤال: چرا اینقدر در حوزه زیست فضایی از سال ۹۱ تا الان اینقدر وقفه کار را شروع کرده ایم؟
«رئیس سازمان فضایی ایران»: بله به هر حال تابع تصمیماتی است که در یک برهه‌ای از زمان گرفته شده است، وقفه‌ها در کار‌های با  فناوری های بالا آثار سوء زیادی می‌تواند داشته باشد. عرض کردم وقتی که اولین تست را انجام دادیم، تست زیر مداری که انجام گرفت، باید بلافاصله برنامه ریزی کنیم برای تست‌های بعدی.(پرتاب کپسول زیستی)

سؤال: آزمایش بعدی (پرتاب کپسول زیستی)چه زمانی خواهد بود؟

​

«حسن سالاریه»: ما کپسول بعدی که کلاس جِرمی بالاتر است، طراحی آن را شروع کرده ایم و ساخت آن انجام می‌شود، اما به این اکتفا نمی‌کنیم، بسیاری از زیرسیستم‌های همین کپسولی که الان تست شد، باید تست‌های دیگری هم روی آن انجام شود، چون باید قابلیت اطمینان بالا برود، مکانیزم‌های زیادی در این کپسول وجود دارد که بعد از اینکه داده‌ها و اطلاعات کامل بررسی شد و تحلیل شد، نیاز دارد به بازطراحی و اصلاحات، حالا این‌ها هر کدام می‌شود تست‌های جزئی که باید برنامه ریزی شود.

تست کپسول فضایی چگونه است؟

رئیس سازمان فضایی ایران: گاهی اوقات این تست می‌تواند در یک آزمایشگاه در یک شرایط شبیه سازی شده انجام شود، گاهی اوقات لازم است که یک تست زیر مداری، گاهی اوقات لازم است که یک تست پرتاب از یک مثلاً هواپیمایی انجام شود، گاهی اوقات هم حتی تست خودرویی.

این‌ها موضوعات فنی بسیار مفصلی هستند، اما ما کپسول کلاس بعدی که به نوعی« اِسکیل» شده این کپسول است  شروع کرده ایم و باید طبق برنامه‌ای که در سند برنامه ده ساله فضایی است به آن برسیم، تقاضای پرتاب گر آن را هم باید شروع کنیم، برنامه ما برای کپسول یک و نیم تنی، برنامه دو ساله است، اما به این معنی نیست که ما وقفه خواهیم داشت، تست‌های مکرر زیادی برنامه ریزی شده است، از اولین ساعتی که داده‌های این کپسول استخراج شد و الان هم دارد روی آن کار می‌شود، تک تک مجموعه ها، اینکه می‌گویم یک فرآیند کاملاً پیوسته است که در صنعت فضایی و تمام صنایع باید انجام شود. لازم است که از الان مهندسان ما بعضی از بخش‌ها را مجدداً طراحی کنند، بهینه کنند، اصلاح کنند، تست‌های مکرر انجام شود.

دکترحسن سالاریه:واهمه‌ای از آزمایش(تست) نباید داشته باشیم و از اینکه مورد آزمون قرار بگیرد زیرسیستم‌های ما، که با آن قابلیت اطمینان، چون این موضوع، موضوع مهمی است، همینطور که در مورد پرتاب گر این حرف را می‌زنیم، در مورد خود کپسول هم به همین صورت است، اگر هر کدام از شرایط مورد نیاز برای زیست فضا از آن بازه مجاز اندکی تغییر پیدا کند، به راحتی شرایط حیات از بین می‌رود و اگر در دنیا بروید سابقه کپسول‌های زیستی، سابقه پرتاب‌های زمانی را بررسی کنید، انواع و اقسام مخاطرات طی شده است، بسیاری از افراد در شرایط مختلف کشته شده اند، این در تاریخ فضایی ثبت است، این حساسیت باید وجود داشته باشد؛ بنابراین باید به صورت کاملاً پیوسته ضمن اینکه برنامه اصلی ما به جلو می‌رود،  برنامه‌های فرعی کوچک دیگری هم داشته باشیم و باید این قابلیت اطمینان را بالا ببریم.

سؤال مجری تلویزیون: آقای مهندس حسینی، درخصوص پرتاب گر هم این کار را برای نمونه بعدی شروع کرده ایم؟
حسینی: بله صحبت‌های اولیه آن انجام شده است، انشاالله الزامات را با همدیگر نهایی کنیم، کاملاً آمادگی آن از سمت ما وجود دارد که این توسعه پیدا کند.

توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:اندکی ویرایش انجام گرفته است ازحالت صحبتهای رفاقتی ومحاوره ای واحساسی به رسمی تبدیل شده است+تصاویر.

​