کشورهای دارای قلمرو و آبی در مدار قطب شمال عبارتند از: نروژ، روسیه، سوئد، فنلاند، ایسلند، آمریکا، کانادا و دانمارک (گرینلند).
قطب شمال کجاست؟متعلق به کدام کشوراست؟فرق قطب جنوب باقطب شمال چیست؟
«قطر زمین» از قطب شمال تا قطب جنوب ۱۲۷۱۳۵۴ کیلومتر است. اما«قطر زمین» از میان« استوا» ۱۲۷۵۶۳۲ کیلومتر است. این تفاوت ۷۸/۴۲ کیلومتر است.
«قطب» به قسمت هایی از کره زمین گفته می شود که در شمالی ترین و جنوبی ترین بخش های آن قرار دارند. محوری که زمین به دور آن می چرخد، از قطب ها می گذرد. این مناطق به علت زاویه تابش خورشید، آب و هوایی بسیار سرد و خشک دارند و با یخ پوشیده شده اند.
سرزمین جنوبگان که پیرامون قطب جنوب را احاطه کرده است یک ناحیه ای در زمین است. اما قطب شمال در حقیقت، همان ورقه های یخ روی اقیانوس منجمد شمالی است. قطب جنوب، سردترین و باد خیزترین ناحیه روی زمین است. دمای این منطقه در زمستان ۸۰- درجه و در تابستان ۲۸- درجه سانتی گراد است. با این شرایط کسی نمی تواند در قطب جنوب زندگی کند. زندگی در قطب شمال هم به خاطر تغییر موقعیت یخ ها مشکل است. اما اسکیموها در اطراف آن زندگی می کنند.
تفاوت دمای ۲قطب درزمستان وتابستان
زمان سال | متوسط دما در قطب شمال | متوسط دما در قطب جنوب |
تابستان | ۳۲ درجه فارنهایت (صفر درجه سانتی گراد) | ۱۸- درجه فارنهایت (۲۸.۲- درجه سانتی گراد) |
زمستان | ۴۰- درجه فارنهایت (۴۰- درجه سانتی گراد) | ۷۶- درجه فارنهایت (۶۰- درجه سانتی گراد) |
قطب شمال اقیانوسی است که به وسیله خشکی احاطه شده است اما قطب جنوب خشکی ای است که به وسیله اقیانوس در بر گرفته شده است.
اقیانوس زیر یخ های قطب شمال سرد است، اما به هرحال گرم تر از یخ است! بنابراین اقیانوس، هوا را کمی گرم می کند.
قطب جنوب خشک و مرتفع است. زیر یخ و برف خشکی است، نه اقیانوس و این خشکی کوه هایی هم دارد. متوسط ارتفاع قطب جنوب حدود ۲.۳ کیلومتر است و اگر به ارتفاعات بروید هوا سردتر می شود.
شبکه خبری «سایبرپرس» کانادا در گزارشی به مبارزه کشورهای حاشیه قطب شمال برای اثبات مالکیت خود بر این منطقه پرداخت و نوشت: پس از آن که روسیه هفته گذشته پرچم خود را در اعماق آب های قطب شمال نصب کرد، نوبت به دانمارک رسید که برای اثبات حاکمیت ارضی خود بر این منطقه غنی از نفت و گاز، گروهی را به قطب شمال اعزام کند.
ظاهرا تنها کانادا است که در مبارزه برای به دست آوردن قطب شمال از هم اکنون شکست خورده و اظهارات اخیر نخست وزیر این کشور نیز تاثیری در تغییر روند ماجرا نداشته است.
نخست وزیران کانادا ازچپ: «پل مارتین»، «خانم کیم کمپبل»، «استفان هارپر»، «جاستین ترودو» و ژان کرتین.
«استیفن هارپر» (نخست وزیر کانادا) روز جمعه ۱۰ اگوست ۲۰۰۷ (۱۹ مرداد ۱۳۸۶) گفت یک بندر و نیز مرکز آموزش نظامی در بطن گذرگاه «شمال- غرب» در بخش کانادایی قطب شمال ایجاد خواهد شد تا به این ترتیب، جایگاه کانادا در خصوص ادعاهایش در باره این گذرگاه که همه برای به چنگ آوردن آن دندان تیز کرده اند، تقویت شود.
«مالکیت اقیانوس منجمد شمالی»؟
«میلین پلتیه» پژوهشگر «انستیتیو دریایی کبک» در ریموسکی گفت: دو اختلاف کاملا متفاوت و جدا از یکدیگر وجود دارد؛ یکی «ادعای کشورها درباره مالکیت زمین و منابع زیرزمینی اقیانوس منجمد شمالی» است که «آب های بین المللی اقیانوس منجمدشمالی»متعلق به هیچ کشوری نیست.
و دیگری، مسئله به دست گرفتن کنترل گذرگاه «شمال- غرب» در خاک کانادا است.
بر اساس «کنوانسیون حقوق دریایی» سازمان ملل متحد که از سال ۱۹۸۲ اجرا می شود، هر کشوری تا ۲۰۰ مایلی سواحل خود مالک بستر دریایی آن است. بنا بر این، در قطب شمال بیش از یک میلیون کیلومتر مربع بدون مالک می ماند.
اختلاف کشورهای حاشیه قطب شمال نیز بر سر همین منطقه از اقیانوس منجمد شمالی است و از آنجا که این منطقه به احتمال بسیار زیاد غنی از ذخایر چشمگیر نفت و گاز است، هر کشوری تلاش می کند ماجرا را به نفع خود پایان دهد.
بنا بر این گزارش، فقط کشورهایی می توانند ادعای مالکیت بر این منطقه را داشته باشند که موفق شوند ثابت کنند ادامه یک رشته کوهی که در کشور آنها وجود دارد، تا اعماق آب های اقیانوس منجمد شمالی کشیده شده است.
با توجه به این قاعده، پنج کشور می توانند ادعای خود را مطرح کنند؛ روسیه که خواستار بیش از نیمی از سرزمین قطب شمال است، کانادا، دانمارک، نروژ و آمریکا (از طریق آلاسکا).
وی افزود: اما کانادا امکانات لازم را برای شرکت کردن در این نبرد ندارد؛ کانادا حتی یخ شکنی قوی برای این که بتواند به این منطقه از اقیانوس برود هم ندارد؛ کانادایی ها به اندازه یک دهه از روس ها عقب هستند.
پلتیه معتقد است این تصمیم نخست وزیر کانادا، همچون تصمیم وی برای ساخت یک بندر و مرکز آموزش های نظامی در شمال کشور، بیشتر با هدف تضمین حاکمیت ارضی کانادا در گذرگاه «شمال-غرب» است که ظرف چند سال آینده به دنبال یخ شدن آب های قطبی، باز خواهد شد.
گذرگاه یادشده به وضوح در خاک کانادا واقع شده است، اما برخی کشورها از جمله آمریکا می خواهند که این گذرگاه از هر گونه محدودیت کانادا آزاد باشد. در حالی که کانادا می خواهد کنترل این گذرگاه را در دست بگیرد.
به گزارش شانا، روسیه اخیرا پرچم خود را در عمق ۴هزار و ۲۰۰ متری اقیانوس منجمد شمالی در قطب شمال نصب کرد.
این اقدام روسیه، کشورهای دیگر را نیز به تکاپو واداشته؛ به گونهای که آمریکا نیز یک یخ شکن خود را راهی قطب شمال کرده است.
روسیه قطب شمال را به خاک روسیه مرتبط می داند که چنین موضوعی می تواند حاکمیت مسکو بر قطب را تثبیت کند؛ منطقهای که اکنون گفته میشود یک چهارم ذخایر نفت و گاز جهان را داراست.
تلاش روسیه در سال ۲۰۰۱برای تبدیل قطب شمال به عنوان بخشی از خاک این کشور در سازمان ملل شکست خورد، اما اگر یافتههای جدید مسکو به تایید مجامع بینالمللی برسد، کشورهای حاشیه قطب شمال ناچار باید تسلیم شوند.
قطب شمال هم اکنون تحت نظارت سازمانی بینالمللی است و جزو قلمرو هیچ کشوری محسوب نمیشود. /منبع :سایت نفت وانرژی-شانا-۲۲ مرداد ۱۳۸۶
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:«مناطق دایره قطب شمال» به هیچ کشوری تعلق ندارد، زیرا در وسط اقیانوس منجمد شمالی قرار دارداما بخش هایی از دایره قطب شمال متعلق به کانادا، روسیه،آمریکا (آلاسکا) و گرینلند است.
۳۰درصد از ذخایر نفت جهان در قطب شمال قرار دارد؟ سازمان زمینشناسی ایالات متحده معتقد است که با احتساب سرزمینهایی که هنوز تحت اکتشاف ذخایر نرفتهاند، حجم نفت میتواند بسیار بالاتر از این باشد. کشورهایی روسیه، کانادا، نروژ، دانمارک و ایالات متحده مدعی ذخایر نفت این منطقه هستند.
تمام این کشورها مجازاند که برای کشف ذخایر بالقوهی نفت تا فاصله ی ۲۰۰ مایلی از سواحل خود عملیات انجام دهند اما در سال ۲۰۰۷، روسیه با یک زیردریایی کوچک سعی کرد که پرچم خود را در کف اقیانوس منجمد شمالی قرار دهد و مدعی وجود این منطقه در دایرهی منابع طبیعی خود شد؛ حرکتی که سازمان ملل آن را رد کرد.
قطب جنوب، که میانیگن دمای آن در زمستان به منفی ۷۶- درجهی سانتیگراد میرسد، سردترین نقطهی زمین است. برخلاف قطب شمال، لایههای یخ قطب جنوب نه بر روی آب که بر روی زمین قارهی جنوبگان قرار گرفته است. همچنین با نه هزار متر ارتفاع از سطح دریا، قطب جنوب، مرتفعترین قاره جهان است.
دمای درقطب شمال - ماه جولای - به ۳۲- درجهی سانتیگراد میرسد و میانگین آن در ماه فوریه ۳۱درجه زیر صفر است. میزان نور در روز نیز بستگی زیادی به ماههای سال دارد.
آلاسکا و نروژ به دلیل زاویهای که با تابش خورشید دارند، شش ماه از سال روز و شش ماه شب است.
در طول تابستان تمام ۲۴ ساعت شبانه روز آفتاب میتابد و در طول زمستان تاریکی بر این نواحی حکمفرما است. هوای زمستانی قطب جنوب ممکن است تا ۵۸ درجه سانتیگراد(۱۲۱ درجه فارنهایت) زیر صفر سرد شود که این ناحیه را سردترین نقطه روی زمین میکند. زمینهای سنگلاخی در اطراف قطب شمال در طول ۹ ماه از سال یخ زده هستند
کشورهای قطبی: روسیه، کانادا،امریکا،دانمارک، نروژ،ایسلند، سوئد و فنلاند
وزیران خارجه ۸ کشور حاشیه اقیانوس منجمد شمالی نحوه مالکیت بر منابع قطبی را بررسی کردند
وزیران امور خارجه روسیه، دانمارک، نروژ، ایالات متحده و کانادا در نشستی که به دعوت وزیر امور خارجه کانادا در حاشیه اجلاس وزیران خارجه گروه 8 کشور قدرتمندجهان در کانادا تشکیل شده بود مسایل مربوط وضعیت منطقه قطب شمال از جمله حاکمیت بر بخش هایی از اقیانوس، تقسیم منابع و حفاظت از محیط زیست را مورد بررسی قرار دادند.
منطقه قطب شمال اقیانوس منجمد شمالی و بخش هایی از سرزمین های تحت حاکمیت کانادا، گرینلند (متعلق به دانمارک)، روسیه، آلاسکا (یکی از ایالت های آمریکا)، ایسلند، نروژ، سوئد و فنلاند و همچنین محل سکونت بومیان این منطقه تشکیل یافته است.
بخش عمده ای از منطقه قطب شمال در بیشتر مواقع سال از یخ پوشیده است اما به گفته محققان، دارای منابع طبیعی غنی از جمله در کف دریاست.
اقیانوس منجمد شمالی یک گستره آبی بین المللی محسوب می شود و حاکمیت کشورهای ساحلی منحصر به محدوده دویست میل دریایی از سواحل آنهاست.
در عین حال، کنوانسیون سازمان ملل راجع به حقوق دریاها به کشورهای ساحلی اجازه داده است طی زمانی معین، درخواست های خود در مورد توسعه فلات قاره و احراز مالکیت بر منابع کف دریا را برای بررسی تسلیم این سازمان کنند.
در حال حاضر، کشورهای روسیه، کانادا، آمریکا و دانمارک درخواست هایی را در این زمینه به کمیسیون سازمان ملل برای رسیدگی به ادعای گسترش فلات قاره قطبی تسلیم کرده اند.
غیبت ۳کشور ذینفع
در سال ۲۰۰۷، روسیه با اعزام یک زیر دریایی تحقیقاتی به قطب شمال، پرچم این کشور را بر کشف اقیانوس منجمد شمالی نصب کرد تا به شکلی نمادین، مالکیت خود بر آن را ابراز دارد.
روند گرمایش آب و هوای زمین در سال های اخیر باعث ذوب شدن یخ در بخش هایی از اقیانوس منجمد شمالی شده و در فصولی از سال، استفاده از برخی مسیرهای کشتیرانی و دسترسی به منابع قطبی را امکانپذیر ساخته است.
نخست وزیر کانادا از زمان آغاز زمامداری در سال ۲۰۰۶، توجه به منطقه قطبی را از جمله اولویت های دولت خود اعلام داشته و وعده داده است که حضور نظامی این کشور بر آبراه "شمال غرب" را که مدعی حاکمیت بر آن است افزایش دهد.
در نشست وزیران خارجه کشورهای حاشیه دریای منجمد شمالی،«بورگه برنده»وزیر امور خارجه نروژ و «هیلاری کلینتون» وزیر امور خارجه آمریکا، دولت کانادا را به خاطر دعوت نکردن ازدیگر کسانی (سوئد، فنلاند و ایسلند)که دارای منافع مشروع در قطب هستند مورد انتقاد قرار داد.
منبع:۳۰ مارس ۲۰۱۰ (۱۰فروردین ۱۳۹۸)BBC
انگلیس گ ۸۰۰ نیرو نظامی به قطب شمال اعزام میکند.
ویلیامسون در گفتوگو با روزنامه «ساندی تلگراف» گفت ده سال پیش خیلیها فکر میکردند که دوره فعالیت زیردریایی در قطب شمال تمام شده است و تهدید این فعالیتها با فروپاشی دیوار برلین، از بین رفته است اما این تهدید در حال بازگشت است.
وی به ساندی تایمز گفت «ما فعالیت زیر دریایی روسی را بسیار نزدیک به سطحی میبینیم که در زمان جنگ سرد بود و این درست است که پاسخ به آن را آغاز کنیم».
نخست وزیرگفت: انگلیس به مدت یک دهه در هر زمستان، ۸۰۰ نظامی نیروی دریایی به نروژ اعزام خواهد کرد تا در کنار نیروهای آمریکایی، هلندی و نروژی عملیات برگزار میکنند.
این اقدام انگلیس به روسیه اثبات میکند که بعد از ذوب شدن قله یخ نمیتواند زمینی را تصرف کند.
با ذوب شدن یخ شمال، آمد و شد دریایی از قبل آسانتر شده و رقابتها برای کنترل داشتن بر این منطقه و بر منابع طبیعی آن، افزایش یافته است.
روزنامه «دیلی میل» در این باره نوشت، ویلیامسون بارها درباره تهدید روسیه هشدار داده است و از این مسئله برای لابی و گرفتن بودجه از وزارت دارایی انگلیس استفاده کرده است. قرار است ویلیامسون در همایش سالیانه حزب حاکم «محافظهکار» انگلیس در شهر «بیرمنگهام» یک سخنرانی درباره ارسال نیرو به قطب شمال داشته باشد.۱۳۹۷/۰۷/۰۸فارس
تفاوت قطب شمال وجنوب
تغییر شکل «منطقه شمالگان» که در قطب شمال قرار گرفته یک چرخه ی ذوب شدن طبیعی را دنبال می کند که در طی آن تقریباً نیمی از« لایه های یخ در طول تابستان ذوب می شوند و در زمستان دوباره یخ می زنند».
«یخ ۳,۵ کیلومتر»قطب شمال
«مساحت یخ قطب شمال(زمستان ها) تقریباً به اندازه ی آمریکا است.»
با این حال تحقیقات جدیدی وجود دارند که ادعا می کنند «لایه یخی به قطر ۳,۵ کیلومتر» در «گرینلند »قرار دارد به سرعت در حال ذوب شدن است به طوری که تا پایان قرن میلادی کنونی چیزی از آن باقی نخواهد ماند. سایر تحقیقات نشان داده اند که تا پایان این قرن ممکن است منطقه ی شمالگان در طول تابستان به کلی بدون یخ باشد.
درمنطقه«حنوبگان»یخ هاآب نمی شود( لایه های یخ تقریباً در تمام مدت سال به یک اندازه وشکل هستند)
«در منطقه ی جنوبگان که در قطب جنوب قرار دارد این چرخه ی آب شدن یخ ها اتفاق نمی افتد و لایه های یخ تقریباً در تمام مدت سال به یک اندازه وشکل هستند».
واماتغییرات جوی درسالهای اخیر ،معادلات رابهم زده
اما تحقیقات جدید ثابت کرده اند که «قطب جنوب هم به دلیل تأثیرات گرم شدن کره ی زمین و تغییر در آب و هوا در حال ذوب شدن است!».
اگردر یک روز تمام یخی که در قطب جنوب قرار دارد ذوب شود ( که البته این اتفاق به این زودی نخواهد افتاد)ارتفاع آب دریاها و اقیانوس ها تا ۶۰ متر افزایش خواهند یافت.
البته یخ های قطب شمال سریع تر ذوب می شود چون داخل آب اقیانوس است و جریان های آن سرعت ذوب شدن را افزایش می بخشند اما قاره ی قطب جنوب بر روی بستری از سنگ است و بنابراین جریان های اقیانوسی بر آن تأثیری ندارد.
جنوب سردترازشمال
دمای هوا در قطب جنوب بسیار سرد تر از قطب شمال است به طوری که در بعضی قسمت های قاره ی قطب جنوب برف ها هیچ وقت ذوب نمی شوند. در طول سال میانگین دمای هوا در قطب جنوب ۴۹- درجه ی سلسیوس است و این در حالی است که دمای هوای قطب شمال در طول زمستان ۳۴- درجه ی سلسیوس است و در تابستان چند درجه هم بالا تر می رود.
خرس های قطبی در قطب شمال زندگی می کنند و از خوک های آبی، گاو های دریایی و گاهی حتی نهنگ های کوچک تغذیه می کنند.
طلای سیاه
تقریباً بیش از نیمی از ذخایر باقی مانده ی نفت جهان در زیر یخ های قطب شمال قرار دارند و بنابر این کشور روسیه قسمت بزرگی از این منطقه را در انحصار خود در آورده است و سعی در استخراج آن از طریق «خط الرأس لومانوسوف »دارد این محل در واقع یک برآمدگی زیر آبی در اقیانوس منجمد شمالی است. وسعت این منطقه ۱۸۰۰ کیلومتر است و تخمین زده می شود که چندین میلیارد تن نفت خام داشته باشد.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:میخائل لومانوسوف(۱۷۶۵-۱۷۱۱میلادی) دانشمند سرشناس روس که یک دانشگاه معتبری درروسیه بنامش نامگذاری شده است،این خط استوا ازاختراعات این نابغه می باشد.
آمریکا هم ادعای مالکیت بخشی از این منطقه را دارد و کشتی های یخ شکن را به منطقه فرستاده تا قلمرو خود را در نزدیکی آلاسکا مشخص کند. به نظر می رسد منابع نفتی در زیر پوسته ی قاره ی قطب جنوب هم وجود داشته باشند اما پیمان نامه ی قطب جنوب فعلاً هر گونه استخراج نفتی از این منطقه را منع کرده است.
قاره ی غیر قابل سکونت وبی صاحب
قطب جنوب تنها منطقه در کره ی زمین است که به هیچ کس تعلق ندارد. هنوز هم هیچ آثار تاریخی کشف نشده که نشان دهنده ی حضور مردم بومی در این منطقه باشد. قاره ی قطب جنوب توسط پیمان نامه ی قطب جنوب اداره می شود که تصریح میکند این منطقه یا منابع آن تنها باید در جهت مقاصد علمی و صلح جویانه استفاده شوند.
البته درقطب شمال بیش از ۴ میلیون نفر شهر ها ی «بارو» آلاسکا، «ترومسو »نروژ و «مورمانسک و سالکارد» روسیه.
تجارت یخ
. بر این اساس قطب نما شمال مغناطیسی را نشان نمی دهد بلکه شمال جغرافیایی را نشان می دهد اما به طور قراردادی گفته می شود که شمال مغناطیسی نزدیک قطب شمال و جنوب مغناطیسی در نزدیکی جنوب جغرافیایی است.
قطب های مغناطیسی کره ی زمین باقطب های جغرافیایی برابر نیستند زیرا منطقه ی مغناطیسی زمین مدام در حال تغیییر است.
بر خلاف قطب های جغرافیایی، دو قطب مغناطیسی در حال حرکت هستند و این مسئله در آنها مشترک است. قطب شمال مغناطیسی (جنوب منطقه ی مغناطیسی) دقیقاً در قطب شمال وجود ندارد و با سرعت سالانه ی ۵۵ تا ۶۰ کیلومتر به سمت شرق در حرکت است و به همین ترتیب قطب شمال مغناطیسی (شمال منطقه ی مغناطیسی) هنوز داخل قطب جنوب است اما با سرعت ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر در سال به سمت غرب در حرکت است.