اولین دوره مجلس خبرگان(قانون اساسی)زندگینامه منیره گرجی

​منیره گرجی:روز اولی که به مجلس رفتیم یکی از روحانیون که نماینده یکی از شهرهای اطراف شیراز بودند؛ بلند شدند و اعلام کردند :«این‌جا مجلس گناه است، یک زن و ۷۰ مرد! این خانم باید برود تا ما در این مجلس بمانیم.»

بسیاری از روحانیون دیگر با حضور من مخالف بودند،یکی ازآنها گفت:«خانم گُرجی! پاتو  از کفش من بیرون کن».

من هم جواب دادم:کفشی به اندازه پاهایت پا کن.

نمایندگان مجلس(خبرگان)، وکیل مردمند نه ولیّ آنها‏.
امام حمینی:«اکثریت هر چه گفتند آرای ایشان معتبر است ولو به خلاف، به ضرر‏‎ ‎‏خودشان باشد.»

شما ولیّ آنها(مردم)نیستید که بگویید که این به ضرر شماست ما نمی خواهیم‏‎ ‎‏بکنیم. 
«شما وکیل آنها(مردم) هستید؛ ولیّ آنها نیستید.» بر طبق آن طوری که خود ملت مسیرش‏‎ ‎‏هست.‏(مردم)

ازشما هم خواهش می کنم از اشخاصی که ممکن است یک وقتی یک چیزی را طرح‏‎ ‎‏بکنند که این طرح برخلاف مسیر ملت است، طرحش نکنند از اوّل، لازم نیست، طرح هر‏‎ ‎‏مطلبی لازم نیست. لازم نیست هر مطلب صحیحی را اینجا گفتن. شما آن مسائلی که‏‎ ‎‏مربوط به وکالتتان هست و آن مسیری که ملت ما دارد، روی آن مسیر راه را بروید، ولو‏‎ ‎‏عقیده تان این است که این مسیری که ملت رفته خلاف صلاحش است. خوب، باشد.‏‎ ‎‏ملت می خواهد این طور بکند، به ما و شما چه کار(ربطی) دارد؟ خلاف صلاحش را می خواهد.‏‎ ‎‏ملت رأی داده؛ رأیی که داده متَّبع‏‎‎‏ است.‏/بیانات امام خمینی(دیدار اعضای خبرگان قانون اساسی) ۲۷ مرداد ۱۳۵۸ 

اما بعضی مثل« آیت‌الله صدوقی »رفتار بسیار خوبی با من داشتند.

«منیره گرجی»متولد ۱۳۰۸(همسرِ مهدی گرجی)

 مجلس خبرگان قانون اساسی در پی انتخابات تاریخ ۱۲ مرداد ۱۳۵۸، در روز ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ با ۷۵ نماینده و با ریاست آیت الله منتظری و نیابت آیت الله بهشتی و با پیام امام خمینی تشکیل شد.که یکی ازآنهاخانم گرجی بودپس از سه ماه ، کار تدوین آن قانون اساسی در ۲۴ آبان ۱۳۵۸ به پایان رسید. این قانون اساسی شامل ۱۲ فصل و ۱۷۵ اصل و یک مقدمه و موخره بود که در تاریخ ۱۲ آذر ۱۳۵۸ به تصویب نهایی ملت ایران رسید.

 در تهران چهره‌هایی چون آیت‌الله محمود طالقانی، ابوالحسن بنی‌صدر، آیت‌الله حسینعلی منتظری، حجت‌الاسلام گلزاده غفوری، آیت‌الله محمد حسینی بهشتی، مهندس عزت‌الله سحابی، دکتر عباس شیبانی، حجت‌الاسلام موسوی اردبیلی، خانم دکتر منیره گرجی و علی‌محمد عرب مرحله نخست حائز اکثریت آرا شدند.

توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:خاطره تنهازن نماینده خبرگان قانون اساسی

منیره گرجی:روز اولی که به مجلس رفتیم یکی از روحانیون که نماینده یکی از شهرهای اطراف شیراز بودند؛ بلند شدند و اعلام کردند :«این‌جا مجلس گناه است، یک زن و هفتاد مرد. این خانم باید برود تا ما در این مجلس بمانیم.»

من به اظهارات آن نماینده پاسخ دادم. گفتم من مطمئن هستم هیچ‌گونه گناهی نمی‌کنم. هر کسی که فکر می‌کند گناه می‌کند مجلس را ترک کند. در ضمن من یک میلیون و نیم رای دارم در حالی که این آقا ۴۰۰ هزار رای دارد. من در قبال مردمی که به من رای داده‌اند مسئول هستم.

بسیاری از روحانیون دیگر با حضور من مخالف بودند. آقایی به من گفته بود «خانم گُرجی! پات رو از کفش من بیرون کن».

من هم جواب دادم:کفشی به اندازه پاهایت پا کن.

اما مثلا آیت‌الله صدوقی نماینده مردم یزد رفتار بسیار خوبی با من داشتند.

عالمه مجلس خبرگان می گوید: خیلی ناراحت‌کننده است، کسانی که قرآن را خوانده‌اند و مقام زن را در قرآن دیده‌اند این‌چنین حرف بزنند. هنوز هم نمی‌توانم این حرف را تحمل کنم و ببینید این مرد با این حرف مردان را تحقیر کرد.

«منیره علی» معروف به «منیره گرجی فرد» تنها زن نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی در سال ۱۳۵۸ شناخته می‌شود. وی فعالیت‌های اجتماعی خود را با ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ آغاز کرد. او پس از پایان دوره مجلس خبرگان قانون اساسی به تدریس در حوزه علمیه خدیجه کبری (س) و مرکز تربیت معلم شهید رجایی مشغول شد.

​

منیره گرجی در خانواده‌ای هشت نفره بزرگ شد. در سن ۱۵ سالگی ازدواج کرد. آغاز فعالیت های سیاسی خانم گرجی فرد به سال های آغازین نهضت (۱۳۴۲) باز می گردد که با تشدید فعالیت های انقلابی بر میزان حضور سیاسی ایشان نیز افزوده شد. خود او در این باره می گوید: «شروع فعالیتهای ما حوادث پانزده خرداد ۴۲ بود. در آن روزها ما در حوالی میدان شهدا ساکن بودیم و شاهد حضور مردم و آن کشت و کشتارهای بی رحمانه بودیم. با وجود این حوادث ما برای خانم ها جلساتی داشتیم و من با دیدن این صحنه ها، در آن جلسات تصمیم قطعی گرفتم که باید بلند شد؛ نباید همین طور نشست و شاهد قلع و قمع مردم باشیم. حتی شاهد این باشیم که آنها نگذارند ما به احساسات دینی مان جواب مثبت بدهیم و این طور بی رحمانه ما را تاراج کنند. شروع تصمیم من همان روز پانزده خرداد ۴۲ بود.»

خاطراتی از مجلس خبرگان قانون اساسی دارید؟

منیره گرجی‌فرد:در جلسه اول مجلس خبرگان یکی از نمایندگان که اهل شیراز بود، بلند شد و گفت: «این مجلس، مجلس گناه است. یک زن و ٧٠ مرد؟!» شما نمی‌توانید معنی این حرف را بفهمید! من پشت بلندگو رفتم و گفتم که من مطمئن هستم گناه نمی‌کنم هر کس فکر می‌کند گناه می‌کند و مجلس، مجلس گناه است، تشریف ببرد بیرون. مجلس، مجلس شناخت انسان است. آن شخص رفت. شما می‌توانید تصور کنید که با چه اشخاصی طرف بودیم؟

«خانم منیره گرجی» می گوید:یک مردی که روحانی است چطور فکر کرده که منِ زن، باعث گناه می‌شوم؟ اصلا نمی‌توانید تصورش را بکنید در آن زمان در مقابل چه کسانی باید می‌ایستادیم و حرف می‌زدیم. اصلا می‌شد تصورش را کرد؟ من بین آن همه مرد بلند شدم رفتم بالا ایستادم و گفتم:

«من که مطمئن هستم که گناهی در اینجا نمی‌کنم و شما به آقایان هم توهین کردید که جای خود دارد ولی من نزدیک دو‌ میلیون رأی آورده‌ام در حالی‌ که شما ٤٠٠‌ هزار رأی دارید من که نمی‌توانم جواب مردم را بدهم شما می‌توانید جواب ٤٠٠‌هزار نفر را بدهید؟ اگر گناه می‌کنید پس تشریف ببرید به‌ سلامت.»

خانم گرجی می گوید:بعد از این جواب من حرفی از این موضوع دیگر هیچ‌جا زده نشد. واقعا برایشان غیرقابل تصور بود. من، نه دختر کسی بودم و نه همسر شخصیتی. بلکه یک آدم معمولی بودم. دوره مجلس خبرگان قانون اساسی خیلی کوتاه بود(۳ماه) اما من به‌ اندازه ٥٠٠ سال در این مجلس رنج کشیدم. کار خیلی سختی بود؛ با این که چهره‌های خیلی خوبی در آن مجلس بودند.

منیره گرجی

همیشه فکر می‌کنم صحنه‌ای که آیت‌الله طالقانی بر روی زمین نشسته بودند هیچ‌وقت در تاریخ فراموش نمی‌شود بالاخره این افراد الگوهای ما بودند.

آقای"سهید"آیت مخالف خیلی مسائل بود..مخالف فعالیت زنان درجامعه

امام چه گفتند؟

 گفتند شما خودتان زن هستید و فکر کنید چه باید بگویید. درعین‌حال گفتند چرا زودتر اصل ولایت فقیه را تصویب نمی‌کنید؟ من پنجشنبه بود رفتم و شنبه صبح ولایت فقیه تصویب شد

من در قم پیش امام رفتم برای اصل رئیس‌جمهوری. قرار بود بحث زن و مرد نباشد و هر کسی می‌تواند این کار را انجام دهد. آن وقت کلمه رجال را نوشتند. این کلمه مرد چرا باید باشد هرکسی توانایی انجام این مسئولیت را داشته باشد، می‌تواند رئیس‌جمهور شود بین زن و مرد فرقی نیست. وقتی پیامبر می‌گویدأَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ نمی‌گوید انا رجل کرجالکم. بلکه می‌گوید من یک بشر مانند شما هستم و خیلی سعی کردم کلمه رجل را بردارند حتی نزد امام رحمت‌الله علیه رفتم. امام گفت شما خودتان نماینده هستید بگویید چه باید کرد؟ شنبه صبح رجل در مجلس بحث شد پنجشنبه قبلش من خدمت امام رفتم و گفتم این درست نیست نباید این‌طور باشد و تذکری بدهید، زیرا منظور همه افراد است و زن و مرد ندارد. ولی متأسفانه شنبه این بحث رأی آورد./ایسنا۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۵ بنقل ازروزنامه شرق

اما نخستین حضور زنان در مجلس خبرگان به حضور منیره گرجی در مجلس خبرگان جهت بررسی نهایی قانون اساسی بازمی گردد. منیره گرجی فرد متولد ١٣٠٨ در حوزه انتخابیه تهران توانسته بود ٥١ درصد آرا را به دست بیاورد، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و برگزاری نخستین انتخابات که منجر به تعیین نوع حکومت و تشکیل جمهوری اسلامی شد و بحث راجع به قانون اساسی نظام گسترش یافت با تاکید حضرت امام خمینی  بر تشکیل مجلس خبرگان جهت بررسی نهایی قانون اساسی، قانون انتخابات این مجلس تصویب شد و این انتخابات در ۱۲ مرداد ۱۳۵۸ برگزار شد و ۷۵ نفر نماینده این مجلس انتخاب شدند. منیره گرجی فرد بعد از فعالیت های سیاسی که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی داشت در نخستین دوره مجلس خبرگان به عنوان تنها زن عضو این مجلس انتخاب و با دیگر اعضای این مجلس قانون اساسی جمهوری اسلامی را تدوین کرد.

 انتخاب خانم گرجی به عنوان تنها زن مجلس خبرگان قانون اساسی، اعتراض برخی منتخبان این مجلس را برانگیخت. آنان تهدید کردند: «این باید برود وگرنه ما مجلس را ترک می کنیم.» او در آن زمان پاسخ داد: «من بر مسوولیتی که مردم به من واگذار کرده اند، استوارم: هر کس نمی تواند حضور یک زن را تحمل کند، برود.» منیره گرجی که با اصرار شهید بهشتی وارد عرصه انتخابات شده بود در مورد عضویتش در مجلس خبرگان گفت: «در مورد راه یافتن به مجلس، من هیچ وقت برای خودم قدمی برنداشتم. الان هم نه باکسی آشنا هستم و نه در خانه ای رفت وآمد دارم، بلکه سعی دارم بنده خدا باشم و اگر مسوولیتی احساس کنم حاضرم انجام وظیفه نمایم. وقتی جریان مجلس خبرگان مطرح شد، چند نفر از آقایان مرتب تلفن می زدند و اصرار داشتند که من در انتخابات شرکت کنم. 

من هم خودم تعجب می کردم، چون نه همسرم در این جریانات حضور داشت و نه پسر یا دامادی داشتم و نه خودم اهل این بودم و هستم که بخواهم خودم را مطرح کنم. اگر کار برای خدا باشد، خداوند خودش وسایل را جور می کند «یا من اظهر الجمیل و ستر القبیح» درباره من قضیه این طور پیش آمد. من اول نمی پذیرفتم، چون مریض بودم. یک روز از رادیو یا تلویزیون شنیدم که خانم هایی از مجاهدین (منافقین) و فداییان آن زمان مصاحبه می کردند و می خواستند با آن نظرات غیراسلامی به مجلس بروند. من با خودم گفتم اگر بناست مجلس تشکیل شود و اینها بخواهند کاندیدا شوند، من باید بروم و لااقل جلوی یکی از اینها را بگیرم.» خانم گرجی فرد پس از اتمام دوره مجلس خبرگان قانون اساسی و سپس کناره گیری از مشاغل دولتی، در حوزه علمیه خدیجه کبری (س) در تهران به تدریس فقه، تفسیر، احکام و اخلاق مشغول است و در مرکز تربیت معلم شهید رجایی، مدرس درس عرفان امام است.

توضیح نگارنده-پیراسته فر:آرای ۱۰ نفر اول  تهران :نمایندگان خبرگان قانون اساسی

۱ -آیت الله سیدمحمود طالقانی با ۲۰۱۶۸۵۱ رأی

۲-ابوالحسن بنی‌صدر با ۱۷۶۳۱۲۶ رأی

۳-آیت الله حسینعلی منتظری با ۱۶۷۲۹۸۰ رأی

۴-دکتر علی گلزاده غفوری با ۱۵۶۰۹۷۰ رأی

۵-دکتر سیدمحمدحسین بهشتی با ۱۵۴۷۵۵۰ رأی

۶-مهندس عزت‌الله سحابی با ۱۴۴۹۷۱۳ رأی

۷-میرکریم موسوی کریمی (اردبیلی) با ۱۳۸۹۷۴۷ رأی

۸-دکتر عباس شیبانی با ۱۳۸۷۸۱۲ رأی

۹-منیر علی (منیره گرجی) با ۱۳۱۳۷۳۱ رأی

۱۰-علی محمد عرب با ۱۳۰۵۱۳۶ رأی

اسامی نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی

نام اعضای خبرگان قانون اساسی	مسئولیتها
۱-حسینعلی منتظری	آیت الله حسینعلی منتظری نجف آبادی (قائم مقام رهبری) بود که  درفروردین ۱۳۶۸ عزل شد،در ۲۹ آذر ۱۳۸۸ ( سن ۸۷ سالگی) در قم درگذشت.
۲-سید محمد بهشتی	آیت الله سیدمحمد حسینی  بهشتی(متولد۱۳۰۷)در جایگاه نائب رئیس در این مجلس حاضر شد. او پس از این مجلس، در سمت‌هایی همچون رییس دیوان عالی کشور، دبیرکل حزب جمهوری اسلامی و همچنین شورای موقت ریاست جمهوری  نیز عهده دار مسئولیت شد. اما سرانجام در هفتم تیرسال ۶۰در جریان انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی شهید شد.
۳-حسن آیت*	دکترحسن آیت-جز هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان قانون اساسی بود و سمت دبیری مجلس خبرگان قانون اساسی بر عهده داشت. او پس از مجلس خبرگان قانون اساسی، نماینده تهران در اولین دوره مجلس شد و سرانجام در ۱۴ مرداد ۱۳۶۰ در مقابل منزل مسکونی‌اش ترور و به شهادت رسید.
۴-حسن عضدی*	دکترحسن عضدی عضو هیئت‌رئیسه و منشی خبرگان قانون اساسی بود. بعدها سمت‌هایی همچون ریاست سازمان سنجش آموزش کشور و معاونت وزارت فرهنگ و آموزش عالی را نیز به دست آورد. او نیز همچون چند تن دیگر از اعضای حزب جمهوری در روز هفتم تیر ۱۳۶۰ در جریان بمب‌گذاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی شهید شد.
۵-محمود روحانی*	نماینده خراسان و عضو هیئت‌رئیسه (منشی) خبرگان قانون اساسی بود.
۶-سید محمود طالقانی	آیت الله سیدمحمود طالقانی از مبارزان انقلاب ۵۷ بود و پس از ترور مرتضی مطهری، ریاست شورای انقلاب را برعهده گرفت،وی اولین امام جمعه درایران(بعدازپیروزی انقلاب بود). در۱۹ شهریور۵۸ به دلیل عارضه قلبی درگذشت.
۷-سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی	آیت الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی-علاوه بر عضویت در خبرگان قانون اساسی، در دوره اول مجلس خبرگان رهبری حضور داشت، رئیس شورای عالی قضایی ایران و رئیس دیوان عالی کشور از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۸ بود(در سال ۱۳۶۸ ریاست قوه قضاییه ایران را بر عهده داشتند) وی مدتها ریاست دانشگاه مفید در قم را بر عهده داشت.در ۰۳ آذر ۱۳۹۵درگذشت.
۸-محمد جواد باهنر	حجت الاسلام  محمدجوادباهنر-نماینده مردم تهران در مجلس بودکه پس از برکناری بنی صدر به عنوان نخست وزیر (شهیدرجایی)بودکه باهم در ‎۸ شهریور۱۳۶۰ در انفجار دفتر نخست وزیر به شهادت رسیدند.
۹- ابوالحسن بنی‌صدر*	سیدابوالحسن بنی صدرهمزمان با استعفای دولت موقت مهدی بازرگان،در۵ آبان ۱۳۵۸ اولین رئیس جمهورانقلاب اسلامی برگزیده شد(۱۷ماه) ۱۵ آبان ۱۳۵۸ تنفیذشد و (۱۷ماه)بعد  ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ با رأی نمایندگان مجلس از این سمت کنار گذاشته شدوهمراه مسعودرجوی باخلبان شاه(معزی) کشور فرانسه پناهنده شد.
۱۰-سید عبدالحسین دستغیب	آیت الله سید عبدالحسین دستغیب-امام جمعه شیرازبود که در۲۰ آذر ۱۳۶۰ پس از اقامه نماز در یک حمله انتحاری به شهادت رسید.
۱۱- منیره گرجی‌فرد*	خانم عالمه منیره علی مشهور به منیره گرجی، « تنها زن تدوینگر قانون اساسی»لقب گرفته است. او به عنوان عضو در مجلس خبرگان قانون اساسی حاضر شد و حضورش در این مجلس پایانی بر فعالیت‌های سیاس‌اش بود. گرجی پس از اتمام کار مجلس خبرگان قانون اساسی، به فقه، تفسیر احکام و اخلاق در حوزه علمیه پرداخت. او به دلیل کهولت سن خانه نشین شده است.
۱۲ - مرتضی حائری یزدی	آیت الله شیخ  مرتضی حائری یزدی-فرزندمؤسس حوزه علمیه قم(آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی) وپدرخانم سیدمصطفی خمینی(پدرمعصومه حائری) ،در ۲۵اسفند۱۳۶۴ درگذشت.
۱۳ -محمدجوادحجتی کرمانی	آیت الله محمدجوادحجتی کرمانی  که به عنوان نماینده استان کرمان به عضویت مجلس خبرگان قانون اساسی درآمد، توانست پس از این مجلس نمایندگی مجلس شورای اسلامی و مشاور آیت‌الله خامنه‌ای در زمان ریاست‌جمهوری‌اش و همچنین عضویت در مجلس خبرگان را در پرونده کاری خود ثبت کند. او که سال‌هاست با عضویت در شورای عالی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی از سیاست فاصله گرفته و مشغول تألیف است، در آخرین اقدام سیاسیش برای حضور در پنجمین دوره مجلس خبرگان با سد رد صلاحیت مواجه شد و از حضور در این مجلس بازماند.
۱۴-عبدالله جوادی آملی	آیت الله عبدالله جوادی آملی، علاوه بر حضور در این مجلس، تجربه مجلس خبرگان اول و دوم نیز درک کرده است. جوادی آملی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است و سال‌ها نیز به عنوان امام جمعه موقت قم، اقامه نماز میکرد اما سرانجام در سال ۱۳۸۸ از این سمت به دلایل نامعلومی استعفا داد.
۱۵-سید محمدخامنه‌ای	آیت الله سیدمحمدخامنه ای-برادر بزرگ رهبرانقلاب و رئیس بنیاد ایران‌شناسی و بنیاد حکمت اسلامی صدرا است و همچنین به عنوان منتخب مردم خراسان در ادوار اول و دوم راهی مجلس شورای اسلامی شد.
۱۶-ابوالقاسم خزعلی	آیت الله ابوالقاسم خزعلی-نماینده مردم سمنان در مجلس خبرگان قانون اساسی و همچنین سه دوره حضور در مجلس خبرگان حضورداشت.پس از استعفای مهدوی کنی در بهمن ۱۳۵۹ با حکم آیت الله خمینی به عنوان یکی از شش فقیه به عضویت شورای نگهبان منصوب شد و اما سرانجام در مرداد ۱۳۷۸ از عضویت در این شورا استعفا داد(پدر دکترمهدی خزعلی،،کبری و انسیه(معاون آیت الله رئیسی).مدیریت بنیادغدیر ازجمله از فعالیتهایش تازمان فوتش(۲۵ شهریور ۱۳۹۴)بود.
۱۷-ناصر مکارمشیرازی	آیت الله ناصرمکارم شیرازی  از مراجع تقلید شیعان  است.
۱۸-علی‌اکبرمشکینی	آیت الله علی اکبر مشکینی در تیرماه ۱۳۶۲ یعنی از زمان تأسیس مجلس خبرگان رهبری به ریاست این مجلس منصوب شد ،وی مدتی امامت جمعه شهرهای قم وتبریزرانیزبعهده داشته است که  در۸مرداد ۱۳۸۶ که بر اثر بیماری درگذشت.
۱۹ -لطف‌الله صافی گلپایگانی	آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی (متولد۳۰ بهمن ۱۲۹۷) از مراجع تقلید شیعه است که در قم زندگی می‌کند.در سال ۱۳۵۹ نیز از سوی آیت‌الله خمینی به‌عنوان دبیر شورای نگهبان انتخاب شدند و سرانجام پس از گذشت هشت سال یعنی در سال۱۳۶۷ از این سمت استعفا دادند. به تدریس و تألیف مشغول هستند ودر  ۱۲ بهمن ۱۴۰۰ درگذشت
۲۰-عزت‌الله سحابی*	مهندس عزت الله سحابی-به عنوان رئیس شورای فعالان ملی و مذهبی، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی شد،وی نماینده مردم تهران در مجلس اول حضور بود،در دولت مهدی بازرگان رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور بود، در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۷۶ از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شد، در ۱۰خرداد ۱۳۹۰ در بیمارستان درگذشت.
۲۱-جعفر سبحانی	آیت الله جعفر سبحانی  ازمراجع تقلید و اساتید حوزه علمیه قم هستند .وی ازنویسندگان توانای حوزه است.
محمد یزدی	آیت الله شیخ محمدیزدی از دوره دوم تا چهارم عضو مجلس خبرگان بودند و در چهارمین دوره نیز به کرسی ریاست این مجلس دست یافتند.، در انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان نتوانستند رای کافی را کسب کنند.واما بافوت آیت الله محمدمؤمون توفیق حضوردرمجلس راپیداکرد وتوفیق مضاعفی چون  ریاست مجلس خبرگان  راعهده دارشدوسرانجام در  ۱۹ آذر ۱۳۹۹ درگذشت
۲۲-سید اسماعیل موسوی زنجانی	آیت الله سید اسماعیل موسوی زنجانی- نماینده ولی‌فقیه و امام‌جمعه استان زنجان بود در ۲۷آذر ۱۳۸۱بر اثر ایست قلبی درگذشت..
۲۳-سید عبدالله ضیائی‌نیا	آیت الله دکترسید عبدالله ضیایی نیا- عضوشورای سیاستگذاری حوزه علمیه قم بود،حکم امام خمینی رابرای کمیته های انقلاب اسلامی  گیلان داشت(مشترک باآیت الله احسانبخش) سرانجام در ۲۳ مرداد ۱۳۶۸ در۶۶ سالگی بر اثر بیماری درگذشت.
۲۴-عبدالرحمان قاسملو *	قاسملو کومله  که به عنوان یکی از اعضای به مجلس خبرگان قانون اساسی معرفی شده بود، پس از آنکه حزب متبوعش از سوی نظام جمهوری اسلامی غیرقانونی اعلام شد،‌ از حضور در این مجلس بازماند. او که رهبر حزب دموکرات کردستان را برعهده داشت در ۲۲ تیر ۱۳۶۸ در سن ۵۹سالگی درکشور(اتریش)براثر تروروکشته شد.
۲۵-میرزا محمدعلی انگجی	آیت الله میرزامحمدعلی انگجی-نماینده تبریز در خبرگان قانون اساسی بود و در دوره اول مجلس خبرگان رهبری هم حضور داشت. او روز ۱۵ خرداد ۱۳۶۲ در مصلای امام خمینی تبریز درگذشت.
۲۶ -میرزا محمد انواری	آیت الله میرزا محمد انواری-سه دوره نماینده مردم هرمزگان در مجلس خبرگان باشد و سرانجام ۱۹خرداد ۱۳۸۱ درگذشت.
۲۷-علی‌محمد عرب *	حضور در این مجلس به عنوان تنها فعالیت سیاسی او یاد میشود، البته عرب در دور دوم مجلس شورای اسلامی کاندیدای دفتر تحکیم وحدت بود.
۲۸-هادی باریک بین	آیت الله شیخ هادی باریک بین..سه دوره نمایندۀ قزوین در مجلس خبرگان رهبری( دوره های اول و چهارم )-امام جمعه قزوین نیز بود(۱۹ فروردین ۱۳۹۶ )درگذشت.
۲۹-محمدتقی بشارت	حجت الاسلام محمدتقی بشارت-سرپرستی بنیاد شهید و کمیته انقلاب اسلامی سمیرم را نیز بر عهده داشت. بشارت در دوره اول مجلس شورای اسلامی نماینده سمیرم بود که ۷ دی‌ماه ۱۳۶۰ از سوی منافقین به شهادت رسید.
۳۰-سرگن بیت اوشانا کوگ‌تپه*	او نماینده آشوریان و کلدانی‌ها در خبرگان قانون اساسی و همچنین نماینده آشوریان در دوره اول مجلس بود. او بعدها به دلیل همکاری با حزب توده بازداشت شد و اما بیماریش او را از زندان آزاد  سرانجام در سال ۱۳۶۷ درگذشت.
۳۱-عزیز دانش‌راد*	مهندس عزیز دانش راد (کیائی)بعداز این نمایندگی (۳ماهه مجلس خبرگان)  پست و سمت سیاسی و مدیریتی نداشت.​​​​​​​ در سال ۱۳۷۰ شمسی در سن ۷۱ سالگی به دلیل بیماری از دنیا رفت
۳۲-جعفر افروغ-اشراقی	آیت الله جعفر افروغ  (اشراقی ) بعدازخبرگان به تدریس و تبلیغ درحوزه  مشغول بود که در سال ۱۳۷۹ درگذشت.
۳۳-میرزا علی فلسفی (تنکابنی)	آیت الله میرزاعلی فلسفی تنکابنی برادرِآیت الله محمدتقی فلسفی(زبان گویای اسلام) است وازمدرسان حوزه بودکه در ۱۹بهمن ۱۳۸۴ در سن ۸۵ سالگی درگذشت.
۳۴-جلال‌الدین فارسی*	دکترسیدجلال الدین فارسی-عضو ستاد انقلاب فرهنگی و نماینده دوره دوم مجلس شورای اسلامی بود. او نخستین نامزد حزب جمهوری اسلامی در اولین انتخابات ریاست جمهوری در ایران بود ودرآستانه رسیدم به کرسی ریاست قوه مجریه بودکه  در مورد "ایرانی‌الاصل" بودنش تردیدهایی مطرح شدوجبوربه استعفاشد وراه رابرای پیروزی بنی صدرهموارکرد..
۳۵-جواد فاتحی	حجت الاسلام جوادفاتحی که از استان کردستان راهی مجلس خبرگان رهبری شده بود، بعد از پایان مجلس خبرگان قانون اساسی به تدریس علوم دینی در حوزه‌های علمیه و نیز مراکز آموزشی پرداخت.
۳۶ -محمد فوزی	حجت الاسلام محمدفوزی بعد از خبرگان قانون اساسی به ارومیه رفت و در تأسیس کمیته‌های انقلاب اسلامی نقش داشت. او سپس برای تحقیق و تدریس به قم رفت و در سال ۱۳۸۶  درگذشت.
۳۷-علی قائمی امیری*	دکترعلی قائمی امیری در دوره اول مجلس شورای اسلامی (بابلسر) عضو هیئت رئیسه بود،استاد دانشگاه .
۳۸ -سید موسی موسوی قهدریجانی	حجت الاسلام سید موسی موسوی  قهدریجانی نماینده کرمانشاه در مجلس خبرگان قانون اساسی بود.او در حال حاضر قائم‌مقام مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است.
۳۹-علی‌اکبرقریشی	آیت الله سیدعلی اکبر قرشی نماینده آذربایجان غربی در مجلس خبرگان قانون اساسی که در دوره‌های اول، دوم ، چهارم و پنجم مجلس خبرگان رهبری نیز حضور یافته است.
۴۰-علی گلزاده غفوری	آیت الله دکترعلی گلزاده غفوری،  حقوقدانی بود که پس از خبرگان قانون اساسی، عضو دوره اول مجلس شد ودر ۱۱ دی‌ماه ۱۳۸۸ درگذشت.
۴۱-عبدالکریم هاشمی نژاد	آیت الله شهید  سید عبدالکریم هاشمی نژاد-دبیر حزب جمهوری اسلامی در مشهد که در ۷آبان ۱۳۶۰ در محل دفتر این حزب شهید شد.
۴۲-عبدالرحمن حیدری	آیت الله عبدالرحمن حیدری-نماینده ایلام در خبرگان قانون اساسی که تجربه حضور در مجلس خبرگان رهبری را نیز داشت،وی ازتحصیلکرده های حوزه‌های کربلا،  نجف وسامرا است و«تاسیس«حوزه علمیه باقریه ایلام ازجمله خدمات ایشان است.در ۱۱ دی ۱۳۶۵ درگذشت.
۴۳-منیرالدین حسینی الهاشمی	آیت الله سید منیر الدین حسینی الهاشمی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بودفتر مجامع مقدماتی فرهنگستان علوم اسلامی را بنیان نهاد و۱۲ اسفند ۷۹ درگذشت.
۴۴-محمدعلی موسوی جزایری	آیت الله موسوی جزائری نماینده امام ورهبری درخوزستان(امام جمعه اهواز)بودکه امسال استعفاداد و در حال حاضر عضو مجلس خبرگان رهبری ومدیرحوزه های استان  است.
۴۵-محمد کرمی	آیت الله محمد کرمی حویزی- پس از پایان کار مجلس خبرگان قانون اساسی به اهواز بازگشت و تا ۹ بهمن ۱۳۸۱ که درگذشت به تدریس علوم دینی پرداخت.
۴۶-سید جعفرکریمی دیوکلایی	آیت الله سیدجعفرکریمی-از مازندران در مجلس خبرگان قانون اساسی حضور داشت در حال حاضر رئیس شورای استفتائات رهبر جمهوری اسلامی است. او عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ورئیس دفترتبلیغات اسلامی. که در۹فروردین ۱۳۹۹ درگذشت
۴۷-حسین خادمی	آیت الله سید حسین خادمی (مجلسی )  اولین جلسه مجلس خبرگان قانون اساسی با ریاست سنی او آغاز شد،وی  نماینده مردم  اصفهان در مجلس خبرگان رهبری هم  بود و در ۲۰ اسفند ۱۳۶۳ درگذشت.
۴۸-هرایر خالاتیان*	نماینده ارامنه تهران و شمال کشور در خبرگان قانون اساسی بود. او در دوره اول عضو مجلس شد و پس از پایان دوره اش از سیاست فاصه گرفت،سرانجام در۱۹ تیر ۱۳۶۷ درگذشت.
۴۹-سید حسن طاهری خرم‌آبادی	آیت الله سیدحسن طاهری خرم آبادی-عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود که دوره چهارم شورای نگهبان به‌عنوان یکی از فقهای این شورا منصوب شد وسابقه امامت نمازجمعه تهران رانیزدرنامه اعمالش دارد. او ۱۶ شهریور ۱۳۹۲ درگذشت.
۵۰-سید محمد کیاوش*	نماینده اهواز در دوره اول مجلس شورای اسلامی بود و در جریان بمب‌گذاری هفت تیر ۱۳۶۰ مجروح شد.
۵۱-میر اسدالله مدنی	آیت الله سیداسدالله مدنی -امام جمعه تبریزدر ۲۰شهریور ۱۳۶۰ حین اقامه نماز، مورد سوءقصد قرارگرفته وشهید شد.
۵۲-رحمت‌الله مقدم مراغه‌ای*	مهندس رحمت اله مقدم مراغه ای-بعد از انقلاب در مقام استانداری آذربایجان شرقی فعالیت کرده و از جمله نمایندگان آذربایجان در خبرگان قانون اساسی بودکه درسال ۱۳۹۱ درگذشت.
۵۳ -عبدالعزیز ملازاده	عبدالعزیز ملازاده معروف به مولانا عبدالعزیز مابون-رهبر اهل سنت در سیستان و بلوچستان بود که در ۲۱مرداد ۱۳۶۶ درگذشت​​​​​​​.
۵۴-سیدکاظم اکرمی*	نماینده دور اول مجلس شورای اسلامی و وزیر آموزش و پرورش در دولت دوم میرحسین موسوی بود.
۵۵-حمیدالله میرمرادزهی*	نماینده سیستان و بلوچستان در خبرگان قانون اساسی پس از پایان دوره این مجلس به وکالت پرداخت.
۵۶-محمدحسن نبوی	آیت الله سید محمد حسن نبوی-در سال ۱۳۶۰ پس از شهید عباس حیدری، نماینده بوشهر در مجلس اول شورای اسلامی، در انتخابات میان‌دوره‌ای به مجلس راه یافت. او در دوره‌های دوم و سوم مجلس شورای اسلامی هم حضور داشت،در۱۶آبان۱۳۸۱ درگذشت.
۵۷-سید احمد نوربخش*	دکتر سیداحمدنوربخش،دارای دکتری مهندسی مکانیک ازدانشگاه بروکسل(بلژیک)(نماینده چهارمحال و بختیاری در خبرگان قانون اساسی) ،ازسال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ در وزارت نیرو فعالیت می‌کرد.
۵۸-سید اکبر پرورش*	سید علی اکبر  پرورش،وزیروزارت آموزش پرورش در دولت‌های باهنر و میرحسین موسوی بود،در سال ۱۳۶۰ از سوی رئیس‌جمهور(آیت‌الله سیدعلی  خامنه‌ای) به‌عنوان نخست‌وزیر به مجلس پیشنهاد کرد اما رأی اعتماد نگرفت. آقای پرورش عضو مجلس خبرگان رهبری و دو دوره نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی بود و در۶ دی ۱۳۹۲ درگذشت.
۵۹-محمدمهدی ربانی املشی	آیت الله محمد مهدی ربانی املشی-پس از نمایندگی گیلان در خبرگان قانون اساسی بر مسند دادستان کل کشور نشست و به عضویت شورای نگهبان درآمد. او در دوم شهریور ۱۳۶۰ از سوءقصد جان سالم به در برد.نائب رئیس مجلس شورای اسلامی دوم نیز از جمله فعالیت‌های او بود.ربانی در ۱۷ تیر۱۳۶۴ بر اثر عوارض ناشی ازترور درگذشت.
۶۰-عبدالرحیم ربانی شیرازی	آیت الله عبدالرحیم ربانی شیرازی- عضو شورای نگهبان و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود و در۱۷اسفند۱۳۶۰ درگذشت.
۶۱- حسینعلی رحمانی	آیت الله حسینعلی رحمانی -در دوره‌های اول و دوم مجلس شورای اسلامی نماینده مردم بیجار بود که در۱۹فروردین ۱۳۷۵ در سن ۷۰ سالگی درگذشت.
۶۲-محمد رشیدیان*	محمد رشیدیان(دبیرآموزش وپرورش)- در دوره‌های اول، دوم، سوم و ششم نماینده مجلس شورای اسلامی بود. رشیدیان ۲۸ خرداد۱۳۹۲ درگذشت.
۶۳ -محمد صدوقی	آیت الله محمد صدوقی، امام‌جمعه یزد بود که ۱۱ تیرماه ۱۳۶۱ در نماز جمعه این شهر و در اثر یک عملیات انتحاری به شهادت رسید.
۶۴-رستم شهزادی*	رستم شهرزادی- پیشوای دینی زرتشتیان ایران(مؤبد) بود که ۲۳ اسفند ۱۳۸۷ درگذشت.
۶۵-دکترعباس شیبانی*	دکترعباس شیبانی  پنج دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی را تجربه کرد، عضو شورای شهر تهران بود/اول دی ۱۴۰۱ درگذشت.
۶۶-ابوالحسن شیرازی	آیت الله ابوالحسن مقدسی شیرازی-دو دوره در مجلس خبرگان رهبری به عنوان نماینده استان خراسان حضور داشت و ۱۶ مرداد ۷۹ درگذشت.
۶۷-سید محمدباقر سلطانی طباطبایی بروجردی	آیت الله سید محمد باقرطباطبایی سلطانی (پدر همسرحاج سیداحمد خمینی)، پس از مجلس خبرگان قانون اساسی به تدریس پرداخت و سرانجام در ۸۶ سالگی در۳۱ خرداد ۷۶ درگذشت.
۶۸-میر ابوالفضل موسوی تبریزی	آیت الله میرابوالفضل موسوی تبریزی‌ ،وی ازشاگردان ومعتمدین آیت الله شریعتمداری بود ونماینده مجلس شورای اسلامی در دوره اول و دوم، نماینده مجلس خبرگان رهبری در سه دوره، رئیس دیوان عدالت اداری و نیز دادستان کل کشور بود. در ۲۵ فروردین ۱۳۸۲ درگذشت.
۶۹- حبیب‌الله طاهری گرگانی	آیت الله حبیب الله طاهری گرگانی-عضو و سخنگوی جامعه روحانیت مبارز استان مازندران و همچنین نماینده بنیاد بین‌المللی غدیر در استان گلستان بودکه در  ۸ دی ۱۳۸۷ درگذشت.
۷۰-سید جلال طاهری اصفهانی	آیت الله سید جلال طاهری اصفهانی چندین دوره نماینده اصفهان در مجلس خبرگان رهبری و اولین امام‌جمعه شهر اصفهان بودکه بعداستعفاداد،۱۲ خرداد ۱۳۹۲ در اصفهان درگذشت.
۷۱-میرزا جوادآقا تهرانی	آیت الله میرزا جواد حاجی ترخانی (تهرانی )-در حوزه علمیه مشهدمشغول تدریس شد ،دوم آبان ۱۳۶۸ به دلیل بیماری کبد درگذشت.
۷۲-شیخ علی تهرانی	علی مرادخانی ارگنه معروف به شیخ علی تهرانی(دامادآیت الله خامنه ای)مدتی به عراق پناهنده شد که بطریقی بعدازچندسال برگشت ...۲۷ مرداد ۱۴۰۱ درگذشت.

توضیح نگارنده-پیراسته فر:ستاره دارها(*)غیرروحانی هستند.

*۷۳- «عبدالرحمان قاسملو» به نمایندگی از استان آذربایجان غربی برگزیده شد که به دلیل شروع جنگ کردستان و غیرقانونی شدن حزب دموکرات در این مجلس شرکت نکرد. 

مصاحبه کامل خانم گرجی:​

این مصاحبه چه زمانی؟

ایسنا(۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۵ )نوشت:گفت‌وگویی که می‌خوانید، شش ماه پیش و پس از دو سال ممارست، پیگیری و امتناع منیره گرجی بالاخره در یک شب سرد پاییزی انجام شد اما نارضایتی بانو گرجی مانع چاپ آن تاکنون بود تا این که چندی پیش بزرگداشتی برای تجلیل از این بانوی قرآن‌پژوه توسط معاونت زنان ریاست‌جمهوری برگزار شد و مجوز انتشار این گفت‌وگو را فراهم کرد.

خانم گرجی نام‌خانوادگی شما فارسی است یا تُرکی؟

فامیلی خود من علی است. منیره علی، گرجی نام همسرم است.

اصالتا اهل تهران هستید؟

بله اما اجداد همسرم اهل گرجستان بودند. من در خیابان ایران و کوچه عین‌الدوله به دنیا آمدم. کوچه عین‌الدوله کوچه وزرا و حکما بود.

چه زمانی خواندن قرآن را آغاز کردید؟

من در پنج‌ سالگی در زمان رضاخان به مدرسه رفتم. سال چهارم بودم، پیرمرد نابینایی در مدرسه به ما قرآن آموزش می‌داد. سه یا ١٠ آیه از سوره مائده و آل‌عمران بلد بودم و تصمیم گرفتم به‌ صورت تطبیقی خودم این آیه‌ها را بخوانم یعنی این آیات را با آیات دیگر مقایسه می‌کردم و آرام‌آرام شروع کردم به تفسیرکردن قرآن.

دوستانی داشتید یا خودتان تنهایی انجام دادید؟

خودم تنها می‌خواندم.

زبان عربی را پیش کسی یاد گرفتید؟

عربی را نزد استادی خواندم اما بیشتر تلاش خودم بود که توانستم یاد بگیرم.

خاطره‌ای از برگزاری جلسات قرآنی در قبل از انقلاب دارید؟

یک‌ بار در قبل از انقلاب آیت‌الله طالقانی به من گفتند در جلساتی که من می‌روم، همراه من باشید و پاسخ‌گوی خانم‌ها باشید.

همسرتان با فعالیت‌های اجتماعی شما موافق بوده‌اند؟

قدیمی‌ها به زن اجازه درس‌ خواندن نمی‌دادند. مادرشوهرم که یک خانم مؤمن بود، می‌گفت: این دختر که جاهای مختلف می‌رود و درس می‌دهد، چگونه است؟ همسرم می‌گفت: مادر جان، من خودم می‌فرستمش. در کنارش همه کارهای خانه را خودم می‌کردم و هیچ کمکی نداشتم.

همسر شما در قید حیات هستند؟

خیر، ١٠ تا ١٢ سال پیش فوت کرده‌اند.

چند فرزند دارید؟

سه فرزند دختر دارم که ازدواج کرده‌اند.

از جانب ساواک به خاطر برگزاری جلسات قرآن یا همراهی با افرادی مانند آیت‌الله طالقانی زیر فشار قرار نگرفتید؟

تذکر می‌دادند.

دستگیر هم شدید؟

خیر اما خاطره‌ای در ایام پیروزی انقلاب دارم. یک شب ساعت ٩ بود که در منزل را زدند. در را باز کردم و بالا آمدند و بدون اجازه وارد شدند. فردی از میان آنها که ظاهرا مسئول آن گروه بود، گفت: «تنها زندگی می‌کنید؟ شما می‌دانید من کی هستم، اگر من آدمکش بودم چی؟» گفتم تا خدا را دارم از هیچ‌چیز نمی‌ترسم. گفت: «چند روز است مجاهدین اطراف منزل شما هستند که یک بلایی سر شما بیاورند. من آمده‌ام که بگویم یک پلیس برای شما می‌فرستیم و با آن خانم همراه شوید.»

آیا شما به‌ عنوان استاد قرآن تلاشی برای زدودن نگاه جنسیتی از متون دینی انجام داده‌اید؟

بله، خیلی تلاش کردم. قرآن مردانه نیست؛ مردانه تفسیرش کرده‌اند. وقتی در مجلس خبرگان قانون اساسی به بررسی اصل نوزدهم رسیدیم و می‌خواستند این اصل را تصویب کنند که: «مردم ایران از هر قوم و قبیله‌ای که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند این‌ها سبب امتیاز نخواهد شد»، می‌خواستیم بگوییم تمام افراد ملت در مقابل قوانین کشور برابرند، من گفتم بنویسید اعم از زن و مرد، امامگر قبول می‌کردند!؟البته چند نفر ازنمایندگان با من موافق بودند.

نماینده زن مجلس خبرگان می گوید:زمانی که از مجلس بیرون آمدم، دور همه چیز را خط کشیدم! شما نمی‌دانید در مجلس خبرگان چه خبر بود! نه یک لقمه نان خوردم، نه یک ریال حقوق گرفتم. هیچ چیز.

علاوه بر درس فقه درس طلبگی هم خوانده‌اید؟

ابدا. مشکل من این بود که با هیچ‌کس نساختم.

نظر شما درباره حجاب از نظر قرآن چیست؟

پیامبر به خداوند می‌گوید: می‌خواهی مردم به‌ اجبار ایمان بیاورند؟ و خداوند در پاسخ به پیامبر می‌گوید در راه ایمان‌ آوردن هیچ زور و اجباری نیست. باید برای انسان شأن قائل بود و به او دستور اجباری نداد. حال خدا که با پیامبرش این‌ گونه صحبت می‌کند، آیا می‌توانیم بپذیریم انسان، انسان را مجبور به کاری کند؟ وقتی خداوند به انسان اجباری نمی‌کند، من چه کسی هستم که به انسان‌ها بگویم چگونه پوششی داشته باشند؟

خاطره جالب از«قرآن خواندن یهودیان»

منیره گرجی:من همان اوایل انقلاب برای سخنرانی به مدرسه یهودیان رفتم باور کنید قرآن را می‌خواستم بخوانم از من زودتر شروع می‌کردند یعنی قرآن را بلد بودند. همه‌ چیز را از قرآن یاد گرفتند، به آسمان رفتن را از قرآن یاد گرفتند.

اسرائیل اسم  حضرت یعقوب وپدرحضرت موسی است..چرامی گویید«مرگ براسرائیل»؟

نماینده سابق مجلس خبرگان می گوید:مسئولین مدرسه یهودیان من را به دفتر بردند و بعد از تقدیر به من گفتند شما می‌گویید مرگ بر اسرائیل، اسرائیل نام پدر موسی و پیغمبر ماست. یعقوب اسمش اسرائیل است و گفتند ما تنمان می‌لرزد. ما که کافر نیستیم، نگویید بنی‌اسرائیل خب هر کس گنه‌کار است، گنه‌کار.

علت اینکه تصمیم گرفتید نامزد مجلس خبرگان قانون اساسی شوید چه بود؟

یک شب در تلویزیون دیدم خانمی که کاندیدا بود می‌گفت اگر بتوانیم به مجلس برویم این اتفاق می‌افتد یا آن اتفاق می‌افتد. خیلی مسائل را مطرح کرد و گفت حتی باید قرص ضدحاملگی در کشور باشد تا افراد بی‌جهت باردار نشوند. وقتی دیدم چنین افرادی تصمیم به ورود به مجلس خبرگان دارند تصمیم گرفتم خودم نامزد شوم. یک‌ بار دیگر هم شنیدم کسی در رادیو در حال صحبت بود و قول‌هایی که داشت به مردم می‌داد و حرف‌هایی که می‌زد با اهداف انقلاب مغایرت داشت. گفتم اگر اینها بروند همه مجلس به سمت‌وسویی می‌رود که نباید برود بنابراین تصمیم گرفتم که کاندیدا شوم و احساس مسئولیت کردم. من از زمان شاه سخنرانی‌های تند و داغ داشتم و در دانشگاه مرا می‌شناختند. سطح مطالعات و پیشینه‌ای که داشتم و ارتباطی که با قرآن داشتم باعث شده بود در بین مردم به‌ خصوص نسل جوان طرفدارانی داشته باشم و از طرفی مطالعات قرآنی‌ام باعث شد که برای کاندیداتوری مجلس خبرگان قانون اساسی از سوی زنان روشنفکر دعوت شوم. به نظر من سطح مطالعه و شناخت قوانین لازمه کسی است که می‌خواهد منتخب مردم در نهادهای قانونی باشد.

خاطراتی از مجلس خبرگان قانون اساسی دارید؟

در جلسه اول مجلس خبرگان یکی از نمایندگان که اهل شیراز بود، بلند شد و گفت: «این مجلس، مجلس گناه است. یک زن و ٧٠ مرد؟!» شما نمی‌توانید معنی این حرف را بفهمید! من پشت بلندگو رفتم و گفتم که من مطمئن هستم گناه نمی‌کنم هر کس فکر می‌کند گناه می‌کند و مجلس، مجلس گناه است، تشریف ببرد بیرون. مجلس، مجلس شناخت انسان است. آن شخص رفت. شما می‌توانید تصور کنید که با چه اشخاصی طرف بودیم؟ یک مردی که روحانی است چطور فکر کرده که منِ زن، باعث گناه می‌شوم؟ اصلا نمی‌توانید تصورش را بکنید در آن زمان در مقابل چه کسانی باید می‌ایستادیم و حرف می‌زدیم. اصلا می‌شد تصورش را کرد؟ من بین آن همه مرد بلند شدم رفتم بالا ایستادم و گفتم: «من که مطمئن هستم که گناهی در اینجا نمی‌کنم و شما به آقایان هم توهین کردید که جای خود دارد ولی من نزدیک دو‌ میلیون رأی آورده‌ام در حالی‌ که شما ٤٠٠‌ هزار رأی دارید من که نمی‌توانم جواب مردم را بدهم شما می‌توانید جواب ٤٠٠‌هزار نفر را بدهید؟ اگر گناه می‌کنید پس تشریف ببرید به‌ سلامت.»بعد از این جواب من حرفی از این موضوع دیگر هیچ‌جا زده نشد. واقعا برایشان غیرقابل تصور بود. 

آیت الله طالقانی(درمجلس خبرگان قانون اساسی)هیچگاه روی صندلی ننشست،روی زمین می نشست.

منیره گرجی:من، نه دختر کسی بودم و نه همسر شخصیتی. بلکه یک آدم معمولی بودم. دوره مجلس خبرگان قانون اساسی خیلی کوتاه بود اما من به‌ اندازه ٥٠٠ سال در این مجلس رنج کشیدم. کار خیلی سختی بود؛ با این که چهره‌های خیلی خوبی در آن مجلس بودند. همیشه فکر می‌کنم«صحنه‌ای که آیت‌الله طالقانی بر روی زمین نشسته بودند» هیچ‌وقت در تاریخ فراموش نمی‌شود. بالاخره این افراد الگوهای ما بودند.

آقای محمدجواد حجتی‌کرمانی می‌گوید هر اصلی که در رابطه با زنان در قانون اساسی آمده با تلاش و کوشش خانم گرجی بوده که در مجلس بلند می‌شد و از حقوق زنان دفاع می‌کرد. یا خاطره‌ای از شما نقل می‌کنند که شما با آوردن کلمه رجال در بحث انتخابات ریاست‌جمهوری در قانون اساسی مخالف بودید و شما بلند شدید و اعتراض کردید... آیا این درست است یا نه؟

پیش از انقلاب به همدان رفته بودم و سخنرانی‌های زیادی در آنجا داشتم. بعد از انقلاب آقای «دکترسید کاظم اکرمی» در مجلس خبرگان که از همدان انتخاب شده بود من را می‌شناخت به من گفت در همدان همه‌ چیز به هم ریخته است. شما دو روز به همدان بیایید و با سابقه‌ای که مردم همدان از شما در ذهن خود دارند شاید اوضاع شهر آرام شود. در فاصله‌ای که من به همدان رفته و برگشتم بحث انتخاب رئیس‌جمهور و کلمه رجال (در خبرگان مطرح) بود. می‌گفتند که رئیس‌جمهوری حتما باید مرد باشد و زن نمی‌تواند رئیس‌جمهور شود. بعضی از نمایندگان هم می‌گفتند ما زنی نداریم که بتواند توانایی اداره مملکت را داشته باشد. اعتراض کردم و گفتم این دو روزی که من نبودم چرا آقایان این‌ قدر نظرات خود را تغییر دادند؟ گفتم به چه دلیل می‌گویید زن‌ها توانایی اداره مملکت را ندارند؟ پیغمبر با آن عظمتش می‌گوید من بشر هستم و تو هم بشر هستی ما با هم تفاوتی نداریم حتی پیغمبر هم به اذن خدا از دامن زن به وجود می‌آید حالا پیامبر از من جلوتر است یا من از پیامبر؟ زیر بار نرفتند که کلمه «رجل» از قانون اساسی حذف شود. گفتند این سخنان شعاری و احساسی است. خاطره دیگری برای شما نقل کنم یک شب از مجلس خبرگان به خانه آمدم تلویزیون خانه روشن بود و صحنه‌ای که زنی را داشتند سنگسار می‌کردند در حال پخش بود. همان‌جا ماشین گرفتم و رفتم نزد آقای قطب‌زاده که آن زمان رئیس صداوسیما بود و به او گفتم این صحنه‌ها که شما پخش می‌کنید باعث وهن اسلام است؛ ایشان گفت: «دست من نبود و من خبر نداشتم و بدون اطلاع من این برنامه پخش شد و به من چیزی نگفتند.» به ایشان گفتم پخش این برنامه وهن اسلام است. مواظب باشید شما در جای حساسی مسئولیت دارید و باید خیلی مسائل را رعایت کنید. یادم می‌آید ایشان لباس شیکی پوشیده بود. به ایشان گفتم این لباس‌ها را مردم تن شما کرده‌اند مواظب باشید از تنتان بیرون نیاورند.

آیا این درست است آقای« حسن آیت» یکی از کسانی بودند که نگرش بدی نسبت به زن داشته‌اند؟

بله. مخالف خیلی مسائل بود... .

نظر شما درباره رئیس‌جمهوری زنان چیست؟

هیچ تفاوتی نمی‌کند. هر کسی عمل صالح انجام دهد خواه مرد باشد خواه زن و ایمان هم داشته باشد، هیچ فرقی نمی‌کند. من در قم پیش امام رفتم برای اصل رئیس‌جمهوری. قرار بود بحث زن و مرد نباشد و هر کسی می‌تواند این کار را انجام دهد. آن وقت کلمه رجال را نوشتند. این کلمه مرد چرا باید باشد هرکسی توانایی انجام این مسئولیت را داشته باشد، می‌تواند رئیس‌جمهور شود بین زن و مرد فرقی نیست. وقتی پیامبر می‌گوید انا بشر مثلکم نمی‌گوید انا رجل کرجالکم. بلکه می‌گوید من یک بشر مانند شما هستم و خیلی سعی کردم کلمه رجل را بردارند حتی نزد امام رحمت‌الله علیه رفتم. امام گفت شما خودتان نماینده هستید بگویید چه باید کرد؟ شنبه صبح رجل در مجلس بحث شد پنجشنبه قبلش من خدمت امام رفتم و گفتم این درست نیست نباید این‌طور باشد و تذکری بدهید، زیرا منظور همه افراد است و زن و مرد ندارد. وقتی پیامبر می‌گوید بگو انما انا بشر مثلکم، من هم یک بشر هستم. ما زن و مرد کلا ایهاالناس هستیم. ناس که زن و مرد ندارد. اصلا ما مسئله زن و مرد را نداریم. ولی متأسفانه شنبه این بحث رأی آورد.

امام چه گفتند؟

گفتند شما خودتان زن هستید و فکر کنید چه باید بگویید. درعین‌حال گفتند چرا زودتر اصل ولایت فقیه را تصویب نمی‌کنید؟ من پنجشنبه بود رفتم و شنبه صبح ولایت فقیه تصویب شد.

زمانی که قانون انتخابات ریاست‌جمهوری در مجلس خبرگان بررسی می‌شد، مشهور است که مرحوم‌ آیت‌الله صدوقی در مخالفت با ریاست‌جمهوری زنان سخنی گفتند. یادتان هست؟

در یک جلسه‌ای ایشان این داستان را تعریف کرد که دختربچه‌ای یک گوساله را روی دوشش می‌گذاشته و به پشت‌بام می‌برده و هر روز این کار را می‌کرد با این که گاو شده بود، اما دختر آن را روی دوش خود می‌گذاشت. ایشان می‌خواستند بگویند چون از اول شروع کرده است، می‌تواند این کار را انجام دهد.

اگرها چرا به قوانین اضافه شده؟

ببینید اولین‌ بار بود که این اتفاق می‌افتاد. ساده نگیریم. خیلی مشکل بود یعنی کار ساده‌ای نبود. آن اشخاصی که در بدو انقلاب قانون اساسی را تدوین کردند، اصلا تصور این‌ چنینی نداشتند وگرنه قانون را جور دیگری می‌نوشتند.

رفت‌وآمدتان به مجلس چگونه بود؟

چند روز اول یک خانم را گذاشتند و یک ماشین به ما دادند که مرا برساند. بعد از حدود هشت روز گفتم من ماشین نمی‌خواهم و خودم می‌روم و می‌آیم و نیاز به کسی به‌ عنوان راننده ندارم. بنابراین بعد از آن دیگر رفت‌وآمد با خودم بود و حتی شوهرم لج کرد و گفت حالا که ماشین را رد کردی، من هم تو را نمی‌رسانم. بنابراین من هم تا سر میدان می‌آمدم و خیابانی که خیلی طولانی بود را می‌رفتم و برمی‌گشتم. یک روز در ماشین بودم در یک تاکسی و سه خانم هم در آن تاکسی بودند و شروع کردند و هرچه دلشان خواست فحش و بدبیراه به مسئولان آن زمان گفتند. من هم که آن روز صبحانه نخورده بودم و لقمه نان و پنیری همراه آورده بودم، آن لقمه را درآوردم و گفتم یکی از آنها که شما می‌گویید من هستم و این غذای من و این هم ماشین من است. آنها معذرت‌خواهی کردند و گفتم مجلس در حال‌ حاضر کاره‌ای نیست مجلس اگر قوانینش تصویب شود بعدها اگر مجری داشته باشد، اجرا خواهد شد. این مجلس در حال‌ حاضر کاره‌ای نیست که بخواهیم بگوییم آن چیز گران یا ارزان است. ربطی به مجلس ندارد. بدانید چه دارید می‌گویید و چه می‌کنید.

چرا بعد از مجلس خبرگان قانون اساسی نامزد هیچ انتخاباتی نشدید؟

توبه محض کردم.

یعنی از کاری که می‌کردید و بعضی مواقع نتیجه نمی‌گرفتید، ناامید شدید؟

چرا نتیجه نمی‌گرفتم؟ من تکلیف خودم را انجام می‌دادم، من قرآن را خوانده بودم و در مقابل این کتاب خودم را مسئول می‌دانستم. من نمی‌توانم بگوییم کجاها تک‌وتنها رفتم، نزدیکی مرز، کرمانشاه، خیلی اوقات رفتن خیلی سخت بود. یک‌ بار شب عید داشتم برمی‌گشتم زمانی بود که امام برگشته بودند. کرمانشاه می‌رفتم خیلی وضع خراب بود و دودستگی و... موقع برگشتن، سال تحویل شد، باران می‌آمد من همین‌طور اشک می‌ریختم می‌گفتم خدایا اشک‌های من از باران تو سریع‌تر پایین می‌آید، آیا به تهران برسم چیزی از انقلاب مانده است؟

به‌خاطر صراحتتان مشکلی برای شما پیش نمی‌آمد؟

مَنْ عَمِلَ صالِحا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی‏ (هرکس از مرد یا زن، عمل نیک انجام دهد). این آیه جواب سؤال شماست.

دوست داشتید الان در جامعه چه اتفاقی می‌افتاد؟

دلم می‌خواست انسان‌ها به همان شأن و شخصیتی را پیدا کنند که خداوند در قرآن گفته است.

بزرگ‌ترین‌ آرزوی شما چیست؟

یک لا اله الا الله بگویم و از این دنیا بروم.»

فهرست اعضای مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی/ ۱۳۵۸

۱ - سید کاظم اکرمی
۲ - سید محمود طالقانی
۳ - میرزا محمدعلی انگجی
۴ - میرزا محمد انواری
۵ - علی‌محمد عرب
۶ - میر عبدالکریم موسوی‌اردبیلی
۷ - سید حسن آیت
۸ - حسن عضدی
۹ - محمد جواد باهنر
۱۰ - ابوالحسن بنی‌صدر
۱۱- هادی باریک‌بین
۱۲ - محمد بهشتی
۱۳ - محمدتقی بشارت
۱۴ - سرگن بیت اوشانا کوگ‌تپه
۱۵ - عزیز دانش‌راد (کیائی)
۱۶ - سید عبدالحسین دستغیب
۱۷ - جعفر افروغ (اشراقی)
۱۸ - میرزا علی فلسفی (تنکابنی)
۱۹ - جلال‌الدین فارسی
۲۰ - جواد فاتحی
۲۱ - محمد فوزی
۲۲ - علی قائمی امیری
۲۳ - سید موسی موسوی قهدریجانی
۲۴ - سید علی‌اکبر قرشی
۲۵ - علی گلزاده غفوری
۲۶ - منیره گرجی‌فرد 
۲۷ -مرتضی حائری یزدی
۲۸ - سید عبدالکریم هاشمی نژاد
۲۹ - عبدالرحمن حیدری
۳۰ - محمدجواد حجتی کرمانی
۳۱ - سید منیرالدین حسینی‌الهاشمی
۳۲ - عبدالله جوادی آملی
۳۳ - سید محمدعلی موسوی جزایری
۳۴ - محمد کرمی
۳۵ - سید جعفر کریمی دیوکلاهی
۳۶ - حسین خادمی
۳۷ - هرای خالاتیان
۳۸ - سید محمد خامنه‌ای
۳۹ - ابوالقاسم خزعلی
۴۰ - سید حسن طاهری خرم‌آبادی
۴۱ - سید محمد کیاوش
۴۲ - میر اسدالله مدنی دهخوارقانی
۴۳ - ناصر مکارم شیرازی
۴۴ - علی‌اکبر مشکینی
۴۵ - رحمت‌الله مقدم مراغه
۴۶ - عبدالعزیز ملازاده
۴۷ - حسینعلی منتظری
۴۸ - حمید‌الله میرمرادزهی
۴۹ - سید محمدحسن نبوی
۵۰ - سید احمد نوربخش
۵۱ - سید اکبر پرورش
۵۲ - محمد مهدی ربانی املشی
۵۳ - عبدالرحیم ربانی شیرازی
۵۴ - حسینعلی رحمانی
۵۵ - محمد رشیدیان
۵۶ - محمود روحانی
۵۷ - محمد صدوقی
۵۸ - لطف الله صافی
۵۹ - عزت‌الله سحابی
۶۰ - رستم شهزادی
۶۱ - عباس شیبانی
۶۲ - ابوالحسن شیرازی
۶۳ - جعفر سبحانی
۶۴ - سید محمدباقر سلطانی
۶۵ - میر ابوالفضل موسوی‌تبریزی
۶۶ - حبیب‌الله طاهری
۶۷ - سید جلال طاهری اصفهانی
۶۸ - میرزا جوادآقا تهرانی (حاجی ترخانی)
۶۹ - شیخ علی تهرانی (علی‌مراد خانی ارنگه)
۷۰ - محمد یزدی
۷۱ - سید اسماعیل موسوی‌زنجانی
۷۲ - سید عبدالله ضیائی‌نیا
*۷۳- عبدالرحمان قاسملو به نمایندگی از استان آذربایجان غربی برگزیده شد که به دلیل شروع جنگ کردستان و غیرقانونی شدن حزب دموکرات در این مجلس شرکت نکرد. 

عمرنمایندگی۳ماه
پس از سه ماه ، کار تدوین آن قانون اساسی در ۲۴ آبان ۱۳۵۸ به پایان رسید.

نقش مردم درانقلاب ازنگاه امام خمینی

اعتراف کنم؛ اول کسی که این نقش را فهمید...نقش مردم ونقش زن درجامعه

آیت الله خامنه ای:خیلی چیزهای دیگری که اول او فهمید، در حالی که هیچکدام از ماها نمیفهمیدیم - همچنان که امام نقش مردم را فهمید. امام تأثیر حضور مردم را درک کرد، آن وقتی که هیچ کس درک نمیکرد. بزرگانی با یک تعبیرات زشتی به ما میگفتند که شما فکر میکنید با همین مردم میشود کار بزرگی انجام داد؟! آنچنان با تحقیر حرف میزدند، کأنه اصلاً انسان نیست آن کسی که به او اشاره میکنند! امام نه؛ امام قدر مردم را دانست، مردم را شناخت، توانائی‌های آنها را درک کرد، کشف کرد، فراخوان داد. امام چون صادق بود، چون سخن از آن دل پاکِ بزرگِ نورانی بیرون می‌آمد، اثر گذاشت؛ لذا همه آمدند توی میدان. آن روزی که روز تشکیل کمیته بود، از همه‌ی قشرها آمدند توی کمیته؛ دانشجو آمد، استاد آمد، طلبه آمد، عالم طراز بالا آمد، مردم کوچه و بازار آمدند؛ آمدند عضو کمیته شدند. آن روزی که نوبت جنگ شد، همه به دستور امام رفتند داخل میدان جنگ شدند.

آن روزی که امام در اواخر عمرش فرمود باید بروید، بسازید، درست کنید - استغناء - آمدند وارد میدان سازندگی شدند. آن راهگشائی‌ها تا امروز هم ادامه دارد. به نظر من الان هم هرچه ما داریم پیش میرویم، ضرب دست امام است. ایشان آنچنان این گوی را محکم پرتاب کرده، که حالا حالاها امثال بنده باید دنبالش بدویم. این مردم حرکت کردند. نسل به نسل هم دارد دست به دست میشود.

امام در زمینه‌ی زن هم همین جور بود. امام نقش زنان را فهمید؛ والّا بودند بزرگانی از علما که ما با اینها بگومگو داشتیم، که اصلاً زنها در تظاهرات شرکت بکنند یا نکنند! آنها میگفتند زنها در تظاهرات شرکت نکنند. آن حصار محکمی که انسان به او تکیه میداد، خاطرجمع میشد، تا بتواند در مقابل اینجور نظراتی که از مراکز مهمی هم ارائه میشد، بایستد، حصار رأی امام و فکر امام و عزم امام بود. رحمت خدای متعال تا ابدالآبدین بر این مرد بزرگ باد./افکارنیوز۱۳۹۵/۰۲/۲۳بنقل ازkhamenei.ir​

امام خمینی خطاب به نمایندگان مجلس خبرگان: اکثریت هر چه گفتند آرای ایشان معتبر است و لو به خلاف، به ضرر خودشان باشد. شما ولیّ آنها نیستید که بگویید که این به ضرر شماست ما نمی خواهیم بکنیم. 

«دمکراسی» آن است که آراء اکثریت باشد.

این جملات بخشی از سخنان امام خمینی  است که روز۲۷مرداد۳۵۸  در جمع نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی در قم بیان داشتند.

امام خمینی:همان مسیری که ملت داشتند، همین چیزی که اگر می خواهید مطابق با میل خودتان دمکراسی عمل بکنید، دمکراسی این است که آراء اکثریت-باشد- آن هم این طور اکثریت، مُعتبر است. اکثریت هر چه گفتند آرای ایشان معتبر است و لو به خلاف، به ضرر خودشان باشد.

امام خمینی درادامه خطاب به نمایندگان خبرگان می گوید:شما ولیّ آنها نیستید که بگویید که این به ضرر شماست ما نمی خواهیم بکنیم.

معمارانقلاب اسلامی تأکیدمی کند: شما وکیل آنها هستید؛ ولیّ آنها نیستید. بر طبق آن طوری که خود ملت مسیرش هست-عمل کنید.

خواهش امام ازخبرگان ،بابت مطرح نکردن مسائلی که آرای اکثریت مردم رازیرسئوال می برد.
(من از)شما هم خواهش می کنم از اشخاصی که ممکن است یک وقتی یک چیزی را طرح بکنند که این طرح بر خلاف مسیر ملت است، طرحش نکنند از اوّل، لازم نیست(طرح کنید).

تأکیدعجیب امام دردفاع ازملت(اکثریت).

امام خمینی ازنمایندگان خبرگان میخواهدکه ازهرگونه ارائه نظرات برخلاف اکثریت،اجتناب کنند،حتی مطمئن باشندکه خواسته ملت برضررشان باشد.

امام خمینی:طرح هر مطلبی لازم نیست. لازم نیست هر مطلب صحیحی را اینجا گفتن. شما آن مسائلی که مربوط به وکالتتان هست و آن مسیری که ملت ما دارد، روی آن مسیر راه را بروید، و لو عقیده تان این است که این مسیری که ملت رفته خلاف صلاحش است. خوب، باشد.

این جمله حضرت امام که درتأییدوتأکید«میزان رأی ملت است»رادقت کنید:

امام خمینی:ملت می خواهد این طور بکند، به ما و شما چه کار(ربطی) دارد!؟ خلاف صلاحش را می خواهد. ملت رأی داده؛ رأیی که داده متَّبع است.

درهمه دنیا«رأی اکثریت»معتبراست.

امام خمینی :در همه دنیا رأی اکثریت، آن هم یک همچو اکثریتی، آن هم یک فریاد چند ماهه و چند ساله ملت، آن هم این مصیبتهایی که ملت ما در راه این مقصد کشیده اند، انصاف نیست که حالا شما بیایید یک مطلبی بگویید که بر خلاف مسیر است.

رهبرانقلاب ،«حرکت برخلاف مسیرملت» راناشدنی می داند.وتأکیدمی کندکه اگرهم بخواهیدبرخلاف مسیرملت اقدام کنیدناموفق خواهیدشد.واینگونه اقدامات رابرخلاف وکالت می داند.

امام خمینی:یعنی انصاف نیست(بر خلاف مسیر)، که نمی شود هم، پیش نمی رود. اگر چنانچه یک چیزی هم گفته بشود، پیش نمی رود؛ برای اینکه اولًا مخالف با وضع وکالت شما هست و شما وکیل نیستید از طرف ملت برای هر چیزی.

امام ،حرکت برخلاف مسیرملت(آرای اکثریت)راخلاف مصالح کشورمی داند.

امام خمینی :و(بر خلاف مسیر) ثانیاً بر خلاف مصلحت مملکت است، بر خلاف مصلحت ملت است؛ بر خلاف مصلحت خود آقایان(نمایندگان) است./صحیفه امام؛ ج ۹، ص ۲۹۶ - ۳۰۵

​توضیح نگارنده-پیراسته فر:تیتر وجملات داخل پرانتز،ازاینجانب است.

حضرت امام خمینی: «میزان رای ملت است.»

​
آیت‌الله جوادی آملی بااشاره  به نامه‌ای از حضرت علی(ع) به مالک اشتر «انّ عمادالدین با الجماع المسلمین»یعنی

​

مردم حرف اول را می‌زنند، اگر مردم نباشند و رهبر، ولو حضرت علی(ع) باشد، حکومت اسلامی شکست می‌خورد/۰۸ شهریور ۱۳۹۵انتخاب دیدارباهاشمی

farsi.khamenei.ir۱۳۸۹/۰۳/۱۶سایت آیت الله خامنه ای… توجه دارند آقایان که تا ملت در کار نباشد، نه از دولت و نه از استانداران کاری نمی‌آید. یعنی، همه دستگاههای دولتی به استثنای ملت کاری از او نمی‌آید. از این جهت همه‌مان و شما آقایان همه و آنهایی که در اختیار شما هستند، همه باید کوشش بکنید که رضایت مردم را جلب بکنید در همه امور./صحیفه مام، ج‌۱۸، ص: ۳۷۸

امام خمینی:ما بنای بر این نداریم که یک تحمیلی به ملتمان بکنیم، ما تابع آرای ملت هستیم. ملت ما هرطور رأی داد ما هم از آنها تبعیت می کنیم. ما حق نداریم. خدای تبارک و تعالی به ما حق نداده است، پیغمبر اسلام به ما حق نداده است که ما به ملتمان یک چیزی را تحمیل بکنیم.(صحیفه امام، ج ۱۱، ص ۳۵)

جلب نظر مردم از اموری است که لازم است ،پیغمبر اکرم(ص) جلب نظر مردم را می‌کرد، دنبال این بود که مردم را جلب کند دنبال این بود که مردم را توجه بدهد به حق /صحیفه امام  ج ۱۷،ص ۲۵۱

و بالاخره ما مردم را لازم داریم، یعنی، جمهوری اسلامی تا آخر مردم را می‌خواهد. این مردمند که این جمهوری را به این‌جا رساندند و این مردمند که باید این جمهوری را راه ببرند تا آخر /صحیفه امام  ج۱۹،ص ۳۶

​

ما باید این قدر سخت نگیریم و به فکر مردم باشیم. مردم ما خیلی زحمت کشیده‌اند. مردم عادی غیر از طبقه مرفه هستند. مردم عادی ما، اسلام را پیاده کرده‌اند و تمام زحمات حکومت را متحمل می‌شوند. پس ما باید بسیار به فکر مردم باشیم و بر آنان سخت نگیریم که از صحنه خارج شوند /صحیفه امام ج۱۹،ص۴۴

سخنان امام خمینی درجمع فقها وحقوقدانان شورای نگهبان:من با نهاد شورای نگهبان صددرصد موافقم و عقیده ام هست که باید‏‎ ‎‏قوی و همیشگی باشد، ولی حفظ شورا مقداری به دست خود شماست ،رفتار شما باید به صورتی باشد که انتزاع نشود که شما در مقابل مجلس و‏‎ ‎‏دولت ایستاده اید. اینکه شما یکی و مجلس یکی، شما یکی و دولت یکی، ضرر می زند.‏‎ ‎‏شما روی مواضع اسلام قاطع بایستید، ولی به صورتی نباشد که انتزاع شود شما در همه جا‏‎ ‎‏دخالت می کنید. صحبتهای شما باید به صورتی باشد که همه فکر کنند در محدوده قانونی‏‎ ‎‏خودتان عمل می کنید، نه یک قدم زیاد و نه یک قدم کم. در همان محل قانونی وقوف‏‎ ‎‏کنید، نه یک کلمه این طرف و نه یک کلمه آن طرف. گاهی ملاحظه می کنید که مصالح‏
اسلامی اقتضا می‌کند که به عناوین ثانوی عمل کنید. به آن عمل کنید گاهی می‌بینید که باید نخست وزیر در کاری دخالت کند که اگر دخالت نکند به ضرر اسلام است، به او اجازه دهید عمل کند. ضرورت اقتضا می‌کند که نخست وزیر فلان کار را انجام دهد که از کس دیگری بر نمی‌آید. شما باید سعی کنید که نگویند می‌خواهید در تمام کارها دخالت کنید، حتی در مسائل اجرایی. البته خود این مسائل را می‌دانید و عمل می‌کنید، ولی من تذکر می‌دهم. شما باید توجه داشته باشید که اگر مباحثات به مناقشات تبدیل شود و جلوی یکدیگر بایستید، اسباب این می‌شود که شورای نگهبان تضعیف شود و در آتیه از بین برود. و آن کسانی که علمایی را که قبلاً کار شورای نگهبان را می‌کردند، کنار گذاشتند، به این خاطر بود، که کم کم آنها را مخالف خود احساس کردند و کنار گذاشتند و بتدریج این شیطنت صورت گرفت. پس همه ما باید بیدار باشیم.
به فکر مردم بودن و سخت گیری نکردن
مسئله دیگر رفتار نهادها با مردم است. باید حرکت ما به صورتی باشد که مردم بفهمند که اسلام برای درست کردن زندگانی دنیا و آخرت ما آمده  است تا ملت احساس آرامش کند. اینکه آمده است: «الاسْلامُ یَجُبُّ ماقَبْلَهُ» (اسلام ماقبل رانادیده می‌گیرد) این یک امر سیاسی است.

ماباید این قدر سخت نگیریم و به فکر مردم باشیم. مردم ما خیلی زحمت کشیده‌اند. مردم عادی غیر از طبقه مرفه هستند. مردم عادی ما اسلام را پیاده کرده‌اند و تمام زحمات حکومت را متحمل می‌شوند. پس ما باید بسیار به فکر مردم باشیم و بر آنان سخت نگیریم که از صحنه خارج شوند. البته فاسدین را رها نکنیم، اما اینکه این فرد با کی عکس انداخته‌ است یا اسمش در کجاست و یا به استقبال چه کسی رفته است، نباید به این سببها برای مردم ناراحتی درست کرد(به این دلائل نبایدردصلاحیت کرد)۱۱شهریور۱۳۶۳(صحیفه امام ج۱۹صفحات۴۵و۴۴).

زندگینامه آیت الله سیدعبدالله ضیائی نیا(نمایندگان خبرگان قانون اساسی)

آیت الله ضیایی نیا ازاعضای  نمایندگان خبرگان قانون اساسی بود ودرمدیریت شورای حوزه علمیه قم ،تدبیرامورمی کرد،

اماخمینی ایشان رابخوبی می شناخت،آتقدرمورداعتمادش بودکه وقتی حکم ریاست کمیته های انقلاب اسلامی گیلان رابرای آیت الله احسانبخش صادرمی کند،می نویسد«امورمحوله راباکمک وهمکاری آیت الله ضیایی نیا انجام دهید»

​درقبل ازانقلاب ۲نفردرگیلان «نمازجمعه»اقامه می کردند یکی « آیت‌الله سیدمحمود ضیابری» امام‌جماعت مسجد کاسه‌فروشان رشت ،نفردوم  آیت‌الله ضیایی  بود که در آستانه اشرفیه نمازجمعه را اقامه می کرد.

درادامه اسامی ۷۳ نماینده خبرگان بمدت ۳ماه مسئولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی را عهده‌دار بودندراخواهیددیدکه آیت الله دکترضیایی یکی ازفعالترین ترین آنهابود.

آیت الله دکتر سید عبدالله ضیایی نیا کیست؟ 

آیت الله دکتر سید عبدالله ضیایی (فرزندسید حسین)متولد۱۳۰۲ روستای دریاکنار شهرستان لنگرود

وی بعداز تحصیلات  ششم ابتدایی در سال ۱۳۲۳ ش عازم حوزه علمیه قم گردید.

 

ورود به حوزه قم 

دکتر ضیایی درباره مسافرت خود به حوزه علمیه قم می نویسد:«من به همراه عدّه ای که عازم کربلا بودند، با مختصر اثاثیه زندگی مجرّدی و مبلغ ۳۵۰ تومان، که شاید ۷۰ تومان هم خودم داشتم، به طرف قم حرکت کردیم. اما از رشت تا قم دو شب و یک روز طول کشید تا وارد قم شدیم. در سال ۱۳۲۳شمسی بود. فردای آن روز، وارد یکی از حجرات مدرسه فیضیه، که سه نفر از طلاب گیلان سکونت داشتند، شدیم. با آنها در آن حجره بودیم و مشغول درس شدیم. تا یکی از روزها بعضی از بزرگان علما از من دیدن کردند و پس از چند سؤال از صرف میر و امثله از ما چند نفر، خطاب به حاضرین کرده و فرمودند:هر چه زودتر برایش لباس روحانیت تهیه کنید تا در نرود!»

ورود به نجف اشرف

دکتر ضیایی، در سال ۱۳۲۷ ش به قصد زیارت عتبات مقدس عراق و نیز ادامه تحصیل در حوزه نجف، از قم به آن دیار عزیمت می کند و مابقی سطوح را در آنجا به اتمام می رساند و به مدت سه سال تمام در آن دیار ماندگار می شود.

توضیح نگارنده-پیراسته فر:بیشترین نقدوبررسی-اظهارنظر-ازطرف آیت الله ضیایی بوده  ،چه درزمانی که درصندلی خودنشسته بوده ویابعنوان ناطق درتریبون مجلس خبرگان ،سخن می گفته وآیت بهشتی که مدیریت جلسه رابعهده داشته چندمرتبه باعنوان«آقای دکترضیایی»ایرادتتان به کدام مبحث است...آقای دکترضایی بفرمایید.و.../پایان.

ایشان درخاطرات عتباتش می نویسد«سپس به اتفاق دو نفر از دوستان صمیمی عازم زیارت کربلا به طور قاچاق شدیم. ولی من تصمیم داشتم در نجف بمانم و پس از توفیق زیارت عتبات مقدسه در نجف ماندم. و دو سه سالی که در نجف بودم، خوب موفق به عبادات و زیارات و دروس بودم؛ به طوری که در مدرسه حاج میرزا خلیل سمت مدرّسی «معالم» و «مغنی» یافتم و قصد توطّن کردم؛ اما روزگار جریانی برای خانواده ام پیش آورد که پدر و مادرم با اصرار هر چه زیادتر، بازگشتم را دستور دادند؛ لذا اطاعت کرده و در قم اقامت گزیدم.»

هجرت به تهران

آیت الله دکتر ضیایی، پس از اقامت در قم، به درس خارج آیت الله بروجردی و نیز به درس فلسفه و حکمت حضرات: علامه طباطبایی و امام خمینی حاضر و  بهره مند شد.

اقامت آیت الله ضیایی در قم، چندان دوامی نیافت و پس از چندی به ناچار به تهران کوچید، در «مدرسه علمیه مروی تهران» به تحصیل خود ادامه داد و در درس خارج «کفایه»و «رسائل» و «مکاسبِ» آیات عظام: حاج سید احمد خوانساری، حاج عمادالدین غروی رشتی، آقا باقر آشتیانی و آقا میرزا هاشم آملی(پدرآقایان لاریجانی) شرکت جست. وی در این باره می نویسد:«من نیز دروس آیات عظام: خوانساری، غروی رشتی – که شاید در علم اصول بی نظیر بود – ، آقا میرزا هاشم آملی و آقا باقر آشتیانی را فرا گرفته و در مدرسه شیخ عبدالحسین سمت مدرسی داشتم و نیز به دعوت آیت الله خوانساری در جلسه استفتای معظم له حضور می یافتم. تا این که پس از چند سالی به اتفاق عده زیادی از فضلای تهران و قم ،از جمله شهید مطهری ، در امتحان «تصدیق مدرسی» که برای اولین بار تشکیل شده بود، شرکت کردیم.»

منیره گرجی

تنها زن نماینه خبرگان قانون اساسی(منیره گرجی)

ورود به دانشگاه

دکتر ضیایی، از جمله برجستگان ممتاز حوزوی(همانندمطهری ومفتح وبهشتی ) بود که به دانشگاه راه یافت و در ضمن تحصیل در دانشگاه جهت اخذ مدرک لیسانس در رشته معقول و منقول، افکارحوزوی رادردانشگاه نشرداد.

«آیت الله سیدعبدالله ضایی نیا» فعالیت در دستگاه طاغوتی را جایز نمی دانست. این در حالی بود که وضع معیشت بر او بسیار سخت می گذشت و دوستان و دشمنان، هر کدام به طریقی او را مورد ملامت قرار می دادند که چرا با این مدرک با ارزش، استخدام نمی شوی تا وضع زندگی و آینده ات سر و سامانی بیابد!؟

در این باره می نویسد: «تمام افرادی که با من بودند، استخدام شدند و من جرأت دخول در جرگه ظلمه را نداشتم و شبهه رکون به ظالم و معاونت ظلمه در نزد من قوی بود و زندگی برای من بسیار سخت شده بود. روزی از آیت الله خوانساری پرسیدم که طلبه ای چنین و چنان است و می گوید اگر در دستگاه دولتی قرار بگیرم ممکن است داد مظلومی و یا جای یک بهایی یا کمونیست را بگیرم، آیا جایز است؟

فرمودند: «این همه، وسوسه های شیطانی است و شیطان قوی است.» و قصه ای نقل کردند که شیطان از طریق حمایت از دین مرجعی را گول زد و دیگر راه جبران نداشت که شرحش مفصل است. «و بعد فرمودند:

«اگر روزگار خیلی سخت می گذرد، چرخ دستی بگیرید و سیب زمینی بفروشید.» بالاخره به مدت ۲تابستان در روستای ما، دریاکنار لنگرود،به کارکشاورزی- مشغول پرورش کرم ابریشم شدم- اما چون نابلد بودم خیلی بر من سخت گذشت، به پای خداوند متعال محسوب داشتم.»

دکتر ضیایی با همه سختی ها و گرفتاری های زندگی، لحظه ای از کسب علم و دانش غافل نماند. ایشان بعد از اخذ مدرک لیسانس، به تحصیلات دانشگاهی ادامه داد تا موفق به اخذ دکترا در رشته علوم تربیتی از دانشگاه تهران شد. وی در این باره خاطره ای نقل می کند: «در دوره دکترا مبصر کلاس بودم، آخر سال ها بود، یعنی در حدود سال ۱۳۳۵ ش، که مرحوم «آقای مشکاه» حُسن ظنّی به من داشت، در حضور جمعی از اساتید از من خواست که استخدام شوم؛ اما من این کار را حرام می دانستم، به تعلّل متوسل شدم. بالاخره استدلال آنها قوی بود و من جرأت نمی کردم که بگویم من حرام می دانم. تا آنجا که مستأصل شدم، گفتم استخاره می کنم.

قرآن گرفتم و استخاره کردم. از باب اعجاز قرآن، این آیه در اول صفحه دست راست قرآن، بعد از گشودن، نوشته شده بود: أَهُمْ یَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّکَ ۚ نَحْنُ قَسَمْنَا بَیْنَهُم مَّعِیشَتَهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا ۚ وَرَفَعْنَا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِّیَتَّخِذَ بَعْضُهُم بَعْضًا سُخْرِیًّا ۗ وَرَحْمَتُ رَبِّکَ خَیْرٌ مِّمَّا یَجْمَعُونَ ﴿٣٢زُخْرُف﴾

وقتی این آیه را دیدند،کَأَنَّهُ عَلَى رُءُوسِهِمُ الطَّیْرُ!(اشاره به -شادی وشعف-بال درآوردن است)  در مورد عدم قبول استخدام دولتی خیلی حرف ها خوردم؛ اما همه را به پای خدا محسوب داشتم که ان شاء الله همان طور که در دنیا پاداش مضاعف داده، در آخرت نیز عطا فرماید.»

نشسته روی زمین از راست: محمد جواد حجتی کرمانی، سید محمود علایی طالقانی، علی قائمی امیری، شهید محمدجواد باهنر، سید ابوالحسن بنی صدر،سیدعبدالله  ضیایی نیا، شهید سید محمد حسینی بهشتی و سید علی اکبر پرورش/مجلس خبرگان قانون اساسی

دکتر ضیایی از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۱ ش به امامت جماعت نازی آباد تهران مشغول شد و از دوستان و همکاران نزدیک آیت الله کاشانی  در مبارزه علیه حکومت وقت بود.

دبیرشورای حوزه علمیه قم 

«آیت الله ضیایی» بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان یکی از خبرگان از استان گیلان به منظور تدوین قانون اساسی انتخاب گردید و سپس به طور موقت به تهران رفته، پس از چندی هم در قم مقیم شد. ایشان علاوه بر تدریس در حوزه، در شورای مدیریت حوزه علمیه قم در سمت دبیر شورا هم انجام وظیفه می کرد. به همت ایشان و جمعی از بزرگان حوزه علمیه و مدرسین عالی مقام، نخستین برنامه جهت ساماندهی و قانون مندی دروس و امور مربوط به طلاب تدوین شد.

دکترضیایی نیا مسلح به سلاح ومعنوی وحدید

آیت الله زین العابدین قربانی، امام جمعه -سابق-لاهیجان ورشت، درباره دکترضایی می گوید:

در سال ۱۳۵۶ ش، که ما به همراه ایشان به حج مشرف شده بودیم، در روز عرفه، معظم له با حال خوشی دعای سید الشهدا(ع) را به گونه ای سوزناک می خواندند که هنوز طنین آن سوز و گدازها در گوش من موجود است. هم چنین می توان به شجاعت و دلیری و غیرت مندی وی اشاره نمود؛ به نحوی که در رژیم شاه معمولاً ایشان مسلّح بود و سلاح حمل می نمود و هم چنین می توان به توان ایشان در زمینه بحث و جدل پیرامون انواع موضوعات بویژه عقاید و دفاع از حریم ولایت عظمی اشاره نمود که ساعت ها می توانست پیرامون آنها بحث و مناظره کند./پایان اظهارات قربانی.

آستانه اشرفیه- زادگاه

​​

«آیت الله ضیایی»بعد از اخذ مدرک دکترا و اخذ اجازات اجتهاد از آیات عظام، به امر مراجع ت ،ازجمله امام خمینی از تهران به آستانه‌اشرفیه مراجعت کرد.

حکم امام خمینی به صادق احسان بخش جهت «سرپرستی کمیته‌های رشت» و حومه

حکم به آقای صادق احسانبخش جهت رسیدگی به کمیته های رشت و حومه
زمان: ۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ مصادف با ۲۳ جمادی الاول ۱۳۹۹
مکان: قم
موضوع: رسیدگی به کمیته‌های رشت و حومه
مخاطب: صادق احسان بخش
بسمه تعالی
«جناب مستطاب ثقة الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ صادق احسان بخش» - دامت افاضاته
لازم است «جنابعالی با همکاری و کمک جناب مستطاب ثقة الاسلام والمسلمین آقای حاج سید عبدالله ضیایی - دامت افاضاته » در شهرستان رشت و حومه به کار کمیته‌ها رسیدگی و تصفیه کنید؛ و نسبت به مشکلات مالی که دارند اقدام نموده ضمناً آنان را به اتحاد و یگانگی دعوت نموده، از اختلاف و تفرقه برحذر دارید. و در تمام کارها با علمای اعلام محل - دامت افاضاتهم - مشورت و همکاری داشته باشید. از خدای تعالی ادامه توفیقات همگان را خواستارم. والسلام علیکم و رحمة الله.
روح الله الموسوی الخمینی‌

حکم امام خمینی به صادق احسان بخش و  سید عبد الله ضیایی نیا جهت سرپرستی بقاع متبرکه گیلان

‏‏زمان: ۲۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ مصادف با ۱۴ جمادی الثانی ۱۳۹۹

‏‏مکان: قم‏

‏‏موضوع: بقاع متبرکۀ استان گیلان‏

‏‏مخاطب:صادق احسان بخش و سید عبدالله ‏ضیایی

‏‏بسمه تعالی‏

‏‏جنابان مستطابان حجت الاسلام آقای احسان بخش و حجت الاسلام آقای ضیایی ـ دامت‏‎ ‎‏افاضاتهما‏

‏‏     لازم است آقایان در معیت چند تن از معتمدین محل و با همکاری و نظارت آنان به‏‎ ‎‏اموال و نذورات متعلقۀ بقاع متبرکۀ استان گیلان رسیدگی و ضبط و جمع آوری نمایید؛ و‏‎ ‎‏آنچه را برای تعمیر و بازسازی بقاع مزبوره لازم است به مصرف برسانید، و مازاد آن را‏‎ ‎‏در امور مستضعفین محل ـ به هر نحو که مصلحت می دانید ـ صرف کنید. از خدای تعالی‏‎ ‎‏موفقیت همگان را خواستارم.‏

‏‏روح الله الموسوی الخمینی‏

به مدت ۱۷ سال ( از سال ۱۳۴۱ تا دی ماه ۱۳۵۷) به درس و بحث و امامت‌جمعه و جماعت در مسجد جامع آستانه‌ پرداخت.

در آستانه اشرفیه ، در منابر و سخنرانی‌ها، در مناسبت‌های مختلف، مفاسد رژیم بیان می‌کرد. به طوریکه یک سال قبل از انقلاب ممنوع المنبر شد و چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، منزلش به دست عوامل ساواک به آتش کشیده شد که بر اثر آن، بسیاری از نوشته‌هایش ازبین رفت وناگزیر«جلای وطن»کرد.

بعد از اخذ مدرک دکترا و اخذ اجازات اجتهاد از آیات عظام، به امر مراجع تقلید، تهران را به قصد اقامت در گیلان ترک کرد و در آستانه اشرفیه اقامت گزید. «آیت الله ضیایی»بعد از اخذ مدرک دکترا و اخذ اجازات اجتهاد از آیات عظام، به امر مراجع ت ،ازجمله امام خمینی از تهران به آستانه‌اشرفیه مراجعت کردبه مدت ۱۷ سال ( از سال ۱۳۴۱شمسی تاآخرمحرم ١٣٩٩-نهم دی ماه ۱۳۵۷) به درس و بحث و امامت‌جمعه و جماعت در مسجد جامع آستانه اشرفیه‌ پرداخت.

آیت الله ضایی نیا درکنارامام جمعه شهیدیزد(آیت الله صدوقی)

در آستانه اشرفیه ، در منابر و سخنرانی‌ها، در مناسبت‌های مختلف، مفاسد رژیم بیان می‌کرد. به طوریکه یک سال قبل از انقلاب ممنوع المنبر شد و چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، منزلش به دست عوامل ساواک به آتش کشیده شد که بر اثر آن، بسیاری از نوشته‌هایش ازبین رفت وناگزیر«جلای وطن»کرد.

بعد از اخذ مدرک دکترا و اخذ اجازات اجتهاد از آیات عظام، به امر مراجع تقلید، تهران را به قصد اقامت در گیلان ترک کرد و در آستانه اشرفیه اقامت گزید. 

«آیت الله ضیایی» از طبع شاعرانه هم بی بهره نبود و اشعاری از ایشان به یادگار مانده‌ است.

وفات آیت الله ضیایی

سرانجام سید عبدالله ضیایی، که به امراض معده و سرطان مبتلا شده بود ، پس از معالجات ممتد در ایران و خارج از کشور (اتریش و انگلستان)، در بیست و سوم مرداد سال ۱۳۶۸ درگذشت.پیکر مطهر آن عالم فرزانه در بهشت زهرای تهران به آرام گرفت.

آخرین لحظات زندگی اززبان فرزندان

فرزندان آیت الله ضیایی نقل کرده اند که: در شب وفات، حالت بیهوشی به آن مرحوم دست داد ؛ به طوری ما خیال کردیم از دنیا رفته است. لذا شروع به گریه و زاری کردیم؛ ولی پس از چندی، ایشان به هوش آمدند و گفت: چرا مرا برگرداندید! من نماز نخوانده ام. سپس با همان حالت ضعف و ناراحتی تیمّم کردند، نماز به جا آوردند -و با حالت شعفی که انگارمیهمان عزیزی داشته باشند-گفتند:

«گُلاب بپاشید، مگر نمی بینید؟!» و چندین بار این جمله را تکرار کردند. ما نیز این کار را انجام دادیم. در این هنگام نیم خیز برخاستند و در حالی که می خندیدند و کلماتی -که برای مانامفهوم بود- زمزمه می کردند، چشم از جهان فرو بستند.

حکم امام خمینی برای آیت الله ضیایی

جنابان مستطابان حجت ‏الاسلام آقای احسان‏ بخش و حجت‏ الاسلام آقای ضیایی ـ دامت افاضاتهما 
لازم است آقایان در معیت چند تن از معتمدین محل و با همکاری و نظارت آنان به اموال و نذورات متعلقهٔ بقاع متبرکهٔ استان گیلان رسیدگی و ضبط و جمع ‏آوری نمایید؛ و آنچه را برای تعمیر و بازسازی بقاع مزبوره لازم است به مصرف برسانید، و مازاد آن را در امور مستضعفین محل ـ به هر نحو که مصلحت می‏دانید ـ صرف کنید. از خدای تعالی موفقیت همگان را خواستارم./ روح ‏اللّه‏ الموسوی الخمینی.

توضیح نگارنده-پیراسته فر:امام خمینی آنقدرازآیت الله ضیایی شناخت  واعتمادداشت  که حُکم ریاست کمیته های انقلاب استان گیلان رابطورمشترک  رابرایآقایان  احسانبخش وضیایی نیا صادرمی کند،درآنجامی نویسد:«وطائف کمیته ها باکمک وهمکاری آیت الله ضیایی باشد».

حکم امام خمینی برای ریاست کمیته های انقلاب اسلامی گیلان

​

زمان: ۱اردیبهشت ۱۳۵۸(٢٣ جمادی الاولی ١٣٩٩)

بسمه تعالى
جناب مستطاب ثقه الاسلام والمسلمین آقاى حاج شیخ صادق احسان بخش- دامت افاضاته.

لازم است جنابعالى با همکارى و کمک «جناب مستطاب ثقه الاسلام والمسلمین آقاى حاج سید عبداللَّه ضیایى- دامت افاضاته» در شهرستان رشت و حومه به کار کمیته‏ ها رسیدگى و تصفیه کنید؛ و نسبت به مشکلات مالى که دارند اقدام نموده ضمناً آنان را به اتحاد و یگانگى دعوت نموده، از اختلاف و تفرقه برحذر دارید. و در تمام کارها با علماى اعلام محل- دامت افاضاتهم- مشورت و همکارى داشته باشید. از خداى تعالى ادامه توفیقات همگان را خواستارم. والسلام علیکم و رحمه اللَّه .
 روح اللَّه الموسوى الخمینى‏.

مروری براولین مجلس خبرگان(قانون اساسی)

با تأکید حضرت امام خمینی  بر تشکیل مجلس خبرگان جهت بررسی قانون اساسی، قانون انتخابات این مجلس تصویب شد و این انتخابات در ۱۲ مرداد ۱۳۵۸ برگزار گردید. مجلس خبرگان قانون اساسی در روز ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ با پیام حضرت امام  افتتاح و توانست نظامی نوین و با محوریت دین و بهره‌برداری از آرمان‌های سیاسی و تجارب مبارزان مسلمان و آرمان‌های شکست‌خورده مشروطیت در ایران و قوانین اساسی نظام‌های حقوقی معتبر دنیا بنیان نهد.

هاشمی رفسنجانی،طالقانی وبهشتی

 این مجلس که متشکل از عالمان دینی، نیرو‌های مذهبی ـ سیاسی بود توانست در کوتاهترین زمان و با بهره‌مندی از رهنمود‌های بنیانگذار انقلاب و با درایت و مدیریت شهید بهشتی پس از ۳ ماه تلاش و فعالیت بی‌وقفه و تشکیل ۶۷ جلسه رسمی علنی کار تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را در ۲۴ آبان‌ماه ۱۳۵۸ در دوازده فصل و ۱۷۵ اصل و یک مقدمه و مؤخره به انجام رساند و این قانون که نتیجه مبارزات ضداستعماری و ضداستبدادی ملت ایران بود در روزدوشنبه ۱۲ آذر ۱۳۵۸(١٣ محرم ١٤٠٠) به تصویب نهایی ملت ایران رسید.

این قانون نخستین تجربه تلفیق حقوق اساسی جدید با قوانین فقه شیعی در قالب یک حکومت اسلامی بود و با توجه به آزادی‌های مردم، روح استبدادستیزی، استقلال، آزادی و مردم‌سالاری دینی توانست سعادت نظام سیاسی و اجتماعی را تضمین نماید.

در این مجلس خبرگان «قانون اساسی» یک نماینده زن(منیره علی معروف به منیره گرجی) و چهار نماینده از اقلیت‌های دینی زرتشتی، کلیمی و مسیحی حضور داشتند.

از ۲۸ مرداد تا ۲۴ آبان سال ۱۳۵۸ مسئولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی را عهده‌دار بود ۷۳ عضو از طیف‌های مختلف سیاسی اعم از حزب جمهوری اسلامی، نهضت آزادی، سازمان مجاهدین خلق، حزب توده و سایر گروه‌های مذهبی و غیرمذهبی فعال در عرصه سیاسی کشور داشت؛

طالقانی،بهشتی وبنی صدر

بنی صدردرنمازجمعه تهران.به امامت آیت الله خامنه ای

دکترمفتح ودکتربهشتی

توضیح نگارنده-پیراسته فر:در این مجلس خبرگان «قانون اساسی»،خُبره ترین علما،اعم ازمراجع وشخصیتهای غیرروحانی و یک نماینده زن(مُنیره گرجی) و چهار نماینده از اقلیت‌های دینی زرتشتی، کلیمی و مسیحی حضور داشتند.

۷۳ نماینده خبرگان بمدت ۳ماه مسئولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی را عهده‌دار بودند.

ریاست این مجلس بعهده آیت‌الله منتظری بود،«نائب رئیس»  آیت‌الله  بهشتی بود واما بعلت قدرت تدبیروسیاست،عملاً آیت الله بهشتی خبرگان رامدیریت می کردند.

در تاریخ ۲۹ مرداد ماه سال ۱۳۵۹ امام‌خمینی به مناسبت افتتاح مجلس خبرگان پیامی در شش ماده خطاب به نمایندگان مجلس خبرگان و مردم فرستادند. امام در پیام خود شدیداً تأکید کردند نمایندگان فارغ از هیاهوی طرفداران مکاتب انحرافی قانونی صددرصد اسلامی تدوین کنند. امام در این پیام چهار ویژگی مهم قانون اساسی را که نمایندگان باید به آن توجه داشته باشند، برشمردند. متن پیام رهبر کبیر انقلاب به شرح ذیل است:

بسم الله الرحمن الرحیم
اکنون که با عنایت خداوند متعال و تأیید حضرت ولی الله اعظم- عجل الله فرجه- با یمن و برکت مجلس رسیدگی پیشنویس قانون اساسی کار خود را شروع می کند، بجاست تذکراتی به ملت شریف و حضرات علمای عظام و سایر وکلای محترم بدهم.
۱. بر هیچ یک از آنان که از انقلاب اسلامی ایران اطلاع دارند پوشیده نیست که انگیزه این انقلاب و رمز پیروزی آن اسلام بوده؛ و ملت ما در سراسر کشور، از مرکز یا دورافتاده ترین شهرها و قرا و قصبات، با اهدای خون و فریاد «الله اکبر» جمهوری اسلامی را خواستار شدند؛ و در رفراندم بی سابقه و اعجاب آور، با اکثریت قریب به اتفاق به جمهوری اسلامی رأی دادند و دولتهای اسلامی و غیر اسلامی، رژیم و دولت ایران را به عنوان «جمهوری اسلامی» به رسمیت شناختند.
۲. با توجه به مراتب فوق، قانون اساسی و سایر قوانین در این جمهوری باید صد در صد بر اساس اسلام باشد. و اگر یک ماده هم بر خلاف احکام اسلام باشد، تخلف از جمهوری و آرا اکثریت قریب به اتفاق ملت است. بر این اساس، هر رأیی یا طرحی که از طرف یک یا چند نماینده به مجلس داده شود که مخالف اسلام باشد، مردود و مخالف مسیر ملت و جمهوری اسلامی است. و اصولًا نمایندگانی که بر این اساس انتخاب شده باشند وکالت آنان محدود به حدود جمهوری اسلامی است؛ و اظهار نظر و رسیدگی به پیشنهادهای مخالف اسلام یا مخالف نظام جمهوری خروج از حدود وکالت آنهاست.
۳. تشخیص مخالفت و موافقت با احکام اسلام منحصراً در صلاحیت فقهای عظام است که الحمد للَّه گروهی از آنان در مجلس وجود دارند. و چون این یک امر تخصصی است، دخالت وکلای محترم دیگر در این اجتهاد و تشخیص احکام شرعی از کتاب و سنت دخالت در تخصص دیگران بدون داشتن صلاحیت و تخصص لازم است. البته در میان نمایندگان، افراد فاضل و لایقی هستند که در رشته های حقوقی و اداری و سیاسی تخصص دارند و صاحبنظرند که از تخصصشان در همین جهات قوانین استفاده می شود؛ و در صورت اختلاف متخصصان، نظر اکثریت متخصصان معتبر است.
۴. من با کمال تأکید توصیه می کنم که اگر بعضی از وکلای مجلس تمایل به مکاتب غرب یا شرق داشته یا تحت تأثیر افکار انحرافی باشند، تمایل خودشان را در قانون اساسی جمهوری اسلامی دخالت ندهند و مسیر انحرافی خود را از این قانون جدا کنند؛ زیرا صلاح و سعادت ملت ما در دوری از چنین مکتبهایی است که در محیط خودشان هم عقب زده شده و رو به شکست و زوال است.
از گفته ها و نوشته های بعضی از جناحها به دست می آید افرادی که صلاحیت تشخیص احکام و معارف اسلامی را ندارند، تحت تأثیر مکتبهای انحرافی، آیات قرآن کریم و متون احادیث را به میل خود تفسیر کرده و با آن مکتبها تطبیق می نمایند و توجه ندارند که مدارک فقه اسلامی بر اساسی مبتنی است که محتاج به درس و بحث و تحقیق طولانی است و با آن استدلالهای مضحک و سطحی، و بدون توجه به ادله معارض و بررسی همه جانبه معارف بلندپایه و عمیق اسلامی را نمی توان به دست آورد و من انتظار دارم محیط مجلس خبرگان از چنین رویه ای به دور باشد.
۵. علمای اسلام حاضر در مجلس اگر ماده ای از پیشنویس قانون اساسی و یا پیشنهادهای وارده را مخالف با اسلام دیدند، لازم است با صراحت اعلام دارند و از جنجال روزنامه ها و نویسندگان غربزده نهراسند، که اینان خود را شکست خورده می بینند و از مناقشات و خرده گیریها دست بردار نیستند.
۶. نمایندگان محترم مجلس خبرگان باید همه مساعی خویش را به کار برند تا قانون اساسی جامع و دارای خصوصیات زیر باشد:
الف- حفظ و حمایت حقوق و مصالح تمام قشرهای ملت، دور از تبعیضهای ناروا؛
ب- پیش بینی نیازها، منافع نسلهای آینده، آن گونه که مد نظر شارع مقدس در معارف ابدی اسلام است.
ج- صراحت و روشنی مفاهیم قانون به نحوی که امکان تفسیر و تأویل غلط در مسیر هوسهای دیکتاتورها و خودپرستان تاریخ در آن نباشد.
د -صلاحیت نمونه و راهنما قرار گرفتن برای نهضتهای اسلامی دیگر که با الهام از انقلاب اسلامی ایران در صدد ایجاد جامعه اسلامی برمی آیند.
در خاتمه از خداوند متعال توفیق و تأیید همگان را خواستار، و امیدوارم به برکت تلاش آقایان قانون اساسی واقعاً اسلامی و مترقی به تصویب برسد. و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
روح الله الموسوی الخمینی۲۹مرداد۱۳۵۸

اسامی نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی

در جدول زیر مروری اسامی اعضای مجلس خبرگان قانون اساسی، مسئولیت ها و سرنوشت آنها اشاره شده است؛

نام اعضای خبرگان قانون اساسی	مسئولیتها
۱-حسینعلی منتظری	آیت الله حسینعلی منتظری نجف آبادی (قائم مقام رهبری) بود که  درفروردین ۱۳۶۸ عزل شد،در ۲۹ آذر ۱۳۸۸ ( سن ۸۷ سالگی) در قم درگذشت.
۲-سید محمد بهشتی	آیت الله سیدمحمد حسینی  بهشتی(متولد۱۳۰۷)در جایگاه نائب رئیس در این مجلس حاضر شد. او پس از این مجلس، در سمت‌هایی همچون رییس دیوان عالی کشور، دبیرکل حزب جمهوری اسلامی و همچنین شورای موقت ریاست جمهوری  نیز عهده دار مسئولیت شد. اما سرانجام در هفتم تیرسال ۶۰در جریان انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی شهید شد.
۳-حسن آیت*	دکترحسن آیت-جز هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان قانون اساسی بود و سمت دبیری مجلس خبرگان قانون اساسی بر عهده داشت. او پس از مجلس خبرگان قانون اساسی، نماینده تهران در اولین دوره مجلس شد و سرانجام در ۱۴ مرداد ۱۳۶۰ در مقابل منزل مسکونی‌اش ترور و به شهادت رسید.
۴-حسن عضدی*	دکترحسن عضدی عضو هیئت‌رئیسه و منشی خبرگان قانون اساسی بود. بعدها سمت‌هایی همچون ریاست سازمان سنجش آموزش کشور و معاونت وزارت فرهنگ و آموزش عالی را نیز به دست آورد. او نیز همچون چند تن دیگر از اعضای حزب جمهوری در روز هفتم تیر ۱۳۶۰ در جریان بمب‌گذاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی شهید شد.
۵-محمود روحانی*	نماینده خراسان و عضو هیئت‌رئیسه (منشی) خبرگان قانون اساسی بود.
۶-سید محمود طالقانی	آیت الله سیدمحمود طالقانی از مبارزان انقلاب ۵۷ بود و پس از ترور مرتضی مطهری، ریاست شورای انقلاب را برعهده گرفت،وی اولین امام جمعه درایران(بعدازپیروزی انقلاب بود). در۱۹ شهریور۵۸ به دلیل عارضه قلبی درگذشت.
۷-سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی	آیت الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی-علاوه بر عضویت در خبرگان قانون اساسی، در دوره اول مجلس خبرگان رهبری حضور داشت، رئیس شورای عالی قضایی ایران و رئیس دیوان عالی کشور از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۸ بود(در سال ۱۳۶۸ ریاست قوه قضاییه ایران را بر عهده داشتند) وی مدتها ریاست دانشگاه مفید در قم را بر عهده داشت.در ۰۳ آذر ۱۳۹۵درگذشت.
۸-محمد جواد باهنر	حجت الاسلام  محمدجوادباهنر-نماینده مردم تهران در مجلس بودکه پس از برکناری بنی صدر به عنوان نخست وزیر (شهیدرجایی)بودکه باهم در ‎۸ شهریور۱۳۶۰ در انفجار دفتر نخست وزیر به شهادت رسیدند.
۹- ابوالحسن بنی‌صدر*	سیدابوالحسن بنی صدرهمزمان با استعفای دولت موقت مهدی بازرگان،در۵ آبان ۱۳۵۸ اولین رئیس جمهورانقلاب اسلامی برگزیده شد(۱۷ماه) ۱۵ آبان ۱۳۵۸ تنفیذشد و (۱۷ماه)بعد  ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ با رأی نمایندگان مجلس از این سمت کنار گذاشته شدوهمراه مسعودرجوی باخلبان شاه(معزی) کشور فرانسه پناهنده شد.
۱۰-سید عبدالحسین دستغیب	آیت الله سید عبدالحسین دستغیب-امام جمعه شیرازبود که در۲۰ آذر ۱۳۶۰ پس از اقامه نماز در یک حمله انتحاری به شهادت رسید.
۱۱- منیره گرجی‌فرد*	خانم عالمه منیره علی مشهور به منیره گرجی، « تنها زن تدوینگر قانون اساسی»لقب گرفته است. او به عنوان عضو در مجلس خبرگان قانون اساسی حاضر شد و حضورش در این مجلس پایانی بر فعالیت‌های سیاس‌اش بود. گرجی پس از اتمام کار مجلس خبرگان قانون اساسی، به فقه، تفسیر احکام و اخلاق در حوزه علمیه پرداخت. او به دلیل کهولت سن خانه نشین شده است.
۱۲ - مرتضی حائری یزدی	آیت الله شیخ  مرتضی حائری یزدی-فرزندمؤسس حوزه علمیه قم(آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی) است که در همان حوزه مدرس بود و سرانجام در ۲۵اسفند۱۳۶۴دار فانی را وداع گفت.
۱۳ -محمدجوادحجتی کرمانی	آیت الله محمدجوادحجتی کرمانی  که به عنوان نماینده استان کرمان به عضویت مجلس خبرگان قانون اساسی درآمد، توانست پس از این مجلس نمایندگی مجلس شورای اسلامی و مشاور آیت‌الله خامنه‌ای در زمان ریاست‌جمهوری‌اش و همچنین عضویت در مجلس خبرگان را در پرونده کاری خود ثبت کند. او که سال‌هاست با عضویت در شورای عالی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی از سیاست فاصله گرفته و مشغول تألیف است، در آخرین اقدام سیاسیش برای حضور در پنجمین دوره مجلس خبرگان با سد رد صلاحیت مواجه شد و از حضور در این مجلس بازماند.
۱۴-عبدالله جوادی آملی	علامه بزرگوارآیت الله عبدالله جوادی آملی، علاوه بر حضور در این مجلس، تجربه مجلس خبرگان اول و دوم نیز درک کرده است. جوادی آملی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است و سال‌ها نیز به عنوان امام جمعه موقت قم، اقامه نماز میکرد اما سرانجام در سال ۱۳۸۸ از این سمت به دلایل نامعلومی استعفا داد.
۱۵-سید محمدخامنه‌ای	آیت الله سیدمحمدخامنه ای-برادر بزرگ رهبرانقلاب و رئیس بنیاد ایران‌شناسی و بنیاد حکمت اسلامی صدرا است و همچنین به عنوان منتخب مردم خراسان در ادوار اول و دوم راهی مجلس شورای اسلامی شد.
۱۶-ابوالقاسم خزعلی	آیت الله ابوالقاسم خزعلی-نماینده مردم سمنان در مجلس خبرگان قانون اساسی و همچنین سه دوره حضور در مجلس خبرگان حضورداشت.پس از استعفای مهدوی کنی در بهمن ۱۳۵۹ با حکم آیت الله خمینی به عنوان یکی از شش فقیه به عضویت شورای نگهبان منصوب شد و اما سرانجام در مرداد ۱۳۷۸ از عضویت در این شورا استعفا داد. مدیریت بنیاد بین‌المللی غدیر نیز از جمله فعالیت‌های اصلی او تا زمان فوتش یعنی  ۲۵ شهریور ۹۴ به شمار میرفت.
۱۷-ناصر مکارمشیرازی	آیت الله ناصرمکارم شیرازی  از مراجع تقلید شیعان که تدریس وتربیت طلاب حوزه علمیه مشغول است.
۱۸-علی‌اکبرمشکینی	آیت الله علی اکبر مشکینی در تیرماه ۱۳۶۲ یعنی از زمان تأسیس مجلس خبرگان رهبری به ریاست این مجلس منصوب شد ،وی مدتی امامت جمعه شهرهای قم وتبریزرانیزبعهده داشته است که  در۸مرداد ۱۳۸۶ که بر اثر بیماری درگذشت.
۱۹ -لطف‌الله صافی گلپایگانی	آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی (متولد۳۰ بهمن ۱۲۹۷) از مراجع تقلید شیعه است که در قم زندگی می‌کند.در سال ۱۳۵۹ نیز از سوی آیت‌الله خمینی به‌عنوان دبیر شورای نگهبان انتخاب شدند و سرانجام پس از گذشت هشت سال یعنی در سال۱۳۶۷ از این سمت استعفا دادند. ایشان نیز به تدریس و تألیف مشغول هستند.
۲۰-عزت‌الله سحابی*	مهندس عزت الله سحابی-به عنوان رئیس شورای فعالان ملی و مذهبی، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی شد،وی نماینده مردم تهران در مجلس اول حضور بود،در دولت مهدی بازرگان رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور بود، در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۷۶ از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شد، در ۱۰خرداد ۱۳۹۰ در بیمارستان درگذشت.
۲۱-جعفر سبحانی	آیت الله جعفر سبحانی  ازمراجع تقلید و اساتید حوزه علمیه قم هستند .وی ازنویسندگان توانای حوزه است.
محمد یزدی	آیت الله شیخ محمدیزدی از دوره دوم تا چهارم عضو مجلس خبرگان بودند و در چهارمین دوره نیز به کرسی ریاست این مجلس دست یافتند.، در انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان نتوانستند رای کافی را کسب کنند.واما بافوت آیت الله محمدمؤمون توفیق حضوردرمجلس راپیداکرد وتوفیق مضاعفی چون  ریاست مجلس خبرگان  راعهده دارشد.
۲۲-سید اسماعیل موسوی زنجانی	آیت الله سید اسماعیل موسوی زنجانی- نماینده ولی‌فقیه و امام‌جمعه استان زنجان بود در ۲۷آذر ۱۳۸۱بر اثر ایست قلبی درگذشت..
۲۳-سید عبدالله ضیائی‌نیا	آیت الله دکترسید عبدالله ضیایی نیا- عضوشورای سیاستگذاری حوزه علمیه قم بود،حکم امام خمینی رابرای کمیته های انقلاب اسلامی داشت(مشترک باآیت الله احسانبخش) سرانجام در ۲۳ مرداد ۱۳۶۸ در اثر بیماری درگذشت.
۲۴-عبدالرحمان قاسملو *	قاسملو کومله  که به عنوان یکی از اعضای به مجلس خبرگان قانون اساسی معرفی شده بود، پس از آنکه حزب متبوعش از سوی نظام جمهوری اسلامی غیرقانونی اعلام شد،‌ از حضور در این مجلس بازماند. او که رهبر حزب دموکرات کردستان را برعهده داشت در ۱۳۶۸ درگذشت.
۲۵-میرزا محمدعلی انگجی	آیت الله میرزامحمدعلی انگجی-نماینده تبریز در خبرگان قانون اساسی بود و در دوره اول مجلس خبرگان رهبری هم حضور داشت. او روز ۱۵ خرداد ۱۳۶۲ در مصلای امام خمینی درگذشت.
۲۶ -میرزا محمد انواری	آیت الله میرزا محمد انواری-سه دوره نماینده مردم هرمزگان در مجلس خبرگان باشد و سرانجام ۱۹خرداد ۱۳۸۱ درگذشت.
۲۷-علی‌محمد عرب *	حضور در این مجلس به عنوان تنها فعالیت سیاسی او یاد میشود، البته عرب در دور دوم مجلس شورای اسلامی کاندیدای دفتر تحکیم وحدت بود.
۲۸-هادی باریک بین	آیت الله شیخ هادی باریک بین..سه دوره نمایندۀ قزوین در مجلس خبرگان رهبری( دوره های اول و چهارم )-امام جمعه قزوین نیز بود-در۱۹ فروردین ۱۳۹۶ -درگذشت.
۲۹-محمدتقی بشارت	حجت الاسلام محمدتقی بشارت-سرپرستی بنیاد شهید و کمیته انقلاب اسلامی سمیرم را نیز بر عهده داشت. بشارت در دوره اول مجلس شورای اسلامی نماینده سمیرم بود که ۷ دی‌ماه ۱۳۶۰ از سوی منافقین به شهادت رسید.
۳۰-سرگن بیت اوشانا کوگ‌تپه*	او نماینده آشوریان و کلدانی‌ها در خبرگان قانون اساسی و همچنین نماینده آشوریان در دوره اول مجلس بود. او بعدها به دلیل همکاری با حزب توده بازداشت شد و اما بیماریش او را از زندان آزاد و راهی خانه کرد و سرانجام در سال ۱۳۶۷ درگذشت.
۳۱-عزیز دانش‌راد*	مهندس عزیز دانش راد (کیائی)بعداز این نمایندگی (۳ماهه مجلس خبرگان)  پست و سمت سیاسی و مدیریتی نداشت.​​​​​​​ در سال ۱۳۷۰ شمسی در سن ۷۱ سالگی به دلیل بیماری از دنیا رفت
۳۲-جعفر افروغ-اشراقی	آیت الله جعفر افروغ  (اشراقی ) بعدازخبرگان به تدریس و تبلیغ درحوزه  مشغول بود که در سال ۱۳۷۹ درگذشت.
۳۳-میرزا علی فلسفی (تنکابنی)	آیت الله میرزاعلی فلسفی تنکابنی برادرِآیت الله محمدتقی فلسفی(زبان گویای اسلام) است وازمدرسان حوزه بودکه در ۱۹بهمن ۱۳۸۴ در سن ۸۵ سالگی درگذشت.
۳۴-جلال‌الدین فارسی*	دکترسیدجلال الدین فارسی-عضو ستاد انقلاب فرهنگی و نماینده دوره دوم مجلس شورای اسلامی بود. او نخستین نامزد حزب جمهوری اسلامی در اولین انتخابات ریاست جمهوری در ایران بود ودرآستانه رسیدم به کرسی ریاست قوه مجریه بودکه  در مورد "ایرانی‌الاصل" بودنش تردیدهایی مطرح شدوجبوربه استعفاشد وراه رابرای پیروزی بنی صدرهموارکرد..
۳۵-جواد فاتحی	حجت الاسلام جوادفاتحیکه از استان کردستان راهی مجلس خبرگان رهبری شده بود، بعد از پایان مجلس خبرگان قانون اساسی به تدریس علوم دینی در حوزه‌های علمیه و نیز مراکز آموزشی پرداخت.
۳۶ -محمد فوزی	حجت الاسلام محمدفوزی بعد از خبرگان قانون اساسی به ارومیه رفت و در تأسیس کمیته‌های انقلاب اسلامی نقش داشت. او سپس برای تحقیق و تدریس به قم رفت و در سال ۱۳۸۶  درگذشت.
۳۷-علی قائمی امیری*	دکترعلی قائمی امیری در دوره اول مجلس شورای اسلامی (بابلسر) عضو هیئت رئیسه بود،استاد دانشگاه .
۳۸ -سید موسی موسوی قهدریجانی	حجت الاسلام سید موسی موسوی  قهدریجانی نماینده کرمانشاه در مجلس خبرگان قانون اساسی بود.او در حال حاضر قائم‌مقام مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است.
۳۹-علی‌اکبرقریشی	آیت الله سیدعلی اکبر قرشی نماینده آذربایجان غربی در مجلس خبرگان قانون اساسی که در دوره‌های اول، دوم ، چهارم و پنجم مجلس خبرگان رهبری نیز حضور یافته است.
۴۰-علی گلزاده غفوری	آیت الله دکترعلی گلزاده غفوری،  حقوقدانی بود که پس از خبرگان قانون اساسی، عضو دوره اول مجلس شد ودر ۱۱ دی‌ماه ۱۳۸۸ درگذشت.
۴۱-عبدالکریم هاشمی نژاد	آیت الله شهید  سید عبدالکریم هاشمی نژاد-دبیر حزب جمهوری اسلامی در مشهد که در ۷آبان ۱۳۶۰ در محل دفتر این حزهد شهید شد.
۴۲-عبدالرحمن حیدری	آیت الله عبدالرحمن حیدری-نماینده ایلام در خبرگان قانون اساسی که تجربه حضور در مجلس خبرگان رهبری را نیز داشت،وی ازتحصیلکرده های حوزه‌های کربلا،  نجف وسامرا است و«تاسیس«حوزه علمیه باقریه ایلام ازجمله خدمات ایشان است.در ۱۱ دی ۱۳۶۵ درگذشت.
۴۳-منیرالدین حسینی الهاشمی	آیت الله سید منیر الدین حسینی الهاشمی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بودفتر مجامع مقدماتی فرهنگستان علوم اسلامی را بنیان نهاد و۱۲ اسفند ۷۹ درگذشت.
۴۴-محمدعلی موسوی جزایری	آیت الله موسوی جزائری نماینده امام ورهبری درخوزستان(امام جمعه اهواز)بودکه امسال استعفاداد و در حال حاضر عضو مجلس خبرگان رهبری ومدیرحوزه های استان  است.
۴۵-محمد کرمی	آیت الله محمد کرمی حویزی- پس از پایان کار مجلس خبرگان قانون اساسی به اهواز بازگشت و تا ۹ بهمن ۱۳۸۱ که درگذشت به تدریس علوم دینی پرداخت.
۴۶-سید جعفرکریمی دیوکلایی	آیت الله سیدجعفرکریمی-از مازندران در مجلس خبرگان قانون اساسی حضور داشت در حال حاضر رئیس شورای استفتائات رهبر جمهوری اسلامی است. او عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ورئیس دفترتبلیغات اسلامی. که در۹فروردین ۱۳۹۹ درگذشت
۴۷-حسین خادمی	آیت الله سید حسین خادمی (مجلسی )  اولین جلسه مجلس خبرگان قانون اساسی با ریاست سنی او آغاز شد نماینده اصفهان در مجلس خبرگان رهبری در پرونده کاریش ثبت کرده بود و در ۲۰ اسفند ۱۳۶۳ درگذشت.
۴۸-هرایر خالاتیان*	نماینده ارامنه تهران و شمال کشور در خبرگان قانون اساسی بود. او در دوره اول عضو مجلس شد و پس از پایان دوره اش از سیاست فاصه گرفت. سال ۶۷ درگذشت.
۴۹-سید حسن طاهری خرم‌آبادی	آیت الله سیدحسن طاهری خرم آبادی-عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود که دوره چهارم شورای نگهبان به‌عنوان یکی از فقهای این شورا منصوب شد وسابقه امامت نمازجمعه تهران رانیزدرنامه اعمالش دارد. او ۱۶ شهریور ۱۳۹۲ درگذشت.
۵۰-سید محمد کیاوش*	نماینده اهواز در دوره اول مجلس شورای اسلامی بود و در جریان بمب‌گذاری هفت تیر ۱۳۶۰ مجروح شد.
۵۱-میر اسدالله مدنی	آیت الله سیداسدالله مدنی -امام جمعه تبریزدر ۲۰شهریور ۱۳۶۰ حین اقامه نماز، مورد سوءقصد قرارگرفته وشهید شد.
۵۲-رحمت‌الله مقدم مراغه‌ای*	مهندس رحمت اله مقدم مراغه ای-بعد از انقلاب در مقام استانداری آذربایجان شرقی فعالیت کرده و از جمله نمایندگان آذربایجان در خبرگان قانون اساسی بودکه درسال ۱۳۹۱ درگذشت.
۵۳ -عبدالعزیز ملازاده	عبدالعزیز ملازاده معروف به مولانا عبدالعزیز مابون-رهبر اهل سنت در سیستان و بلوچستان بود که در ۲۱مرداد ۱۳۶۶ درگذشت​​​​​​​.
۵۴-سیدکاظم اکرمی*	نماینده دور اول مجلس شورای اسلامی و وزیر آموزش و پرورش در دولت دوم میرحسین موسوی بودو
۵۵-حمیدالله میرمرادزهی*	نماینده سیستان و بلوچستان در خبرگان قانون اساسی پس از پایان دوره این مجلس به وکالت پرداخت.
۵۶-محمدحسن نبوی	آیت الله سید محمد حسن نبوی-در سال ۱۳۶۰ پس از شهید عباس حیدری، نماینده بوشهر در مجلس اول شورای اسلامی، در انتخابات میان‌دوره‌ای به مجلس راه یافت. او در دوره‌های دوم و سوم مجلس شورای اسلامی هم حضور داشت،در۱۶آبان۱۳۸۱ درگذشت.
۵۷-سید احمد نوربخش*	نماینده چهارمحال و بختیاری در خبرگان قانون اساسی اما بعدازاین مجلس به تدریس مشغول شد.
۵۸-سید اکبر پرورش*	سید علی اکبر  پرورش-وزیروزارت آموزش پرورش در دولت‌های باهنر و میرحسین موسوی رسید. او در سال ۱۳۶۰ از سوی رئیس‌جمهور وقت، آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان نخست‌وزیر به مجلس پیشنهاد شد اما رأی اعتماد نگرفت. آقای پرورش عضو مجلس خبرگان رهبری و دو دوره نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی بود و در۶ دی ۱۳۹۲ درگذشت.
۵۹-محمدمهدی ربانی املشی	آیت الله محمد مهدی ربانی املشی-پس از نمایندگی گیلان در خبرگان قانون اساسی بر مسند دادستان کل کشور نشست و به عضویت شورای نگهبان درآمد. او در دوم شهریور ۱۳۶۰ از سوءقصد جان سالم به در برد.نائب رئیس مجلس شورای اسلامی دوم نیز از جمله فعالیت‌های او بود.ربانی در ۱۷ تیر۱۳۶۴ بر اثر عوارض ناشی ازترور درگذشت.
۶۰-عبدالرحیم ربانی شیرازی	آیت الله عبدالرحیم ربانی شیرازی- عضو شورای نگهبان و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود و در۱۷اسفند۱۳۶۰ درگذشت.
۶۱- حسینعلی رحمانی	آیت الله حسینعلی رحمانی -در دوره‌های اول و دوم مجلس شورای اسلامی نماینده مردم بیجار بود که در۱۹فروردین ۱۳۷۵ در سن ۷۰ سالگی درگذشت.
۶۲-محمد رشیدیان*	محمد رشیدیان(دبیرآموزش وپرورش)- در دوره‌های اول، دوم، سوم و ششم نماینده مجلس شورای اسلامی بود. رشیدیان ۲۸ خرداد۱۳۹۲ درگذشت.
۶۳ -محمد صدوقی	آیت الله محمد صدوقی، امام‌جمعه یزد بود که ۱۱ تیرماه ۱۳۶۱ در نماز جمعه این شهر و در اثر یک عملیات انتحاری به شهادت رسید.
۶۴-رستم شهزادی*	رستم شهرزادی- پیشوای دینی زرتشتیان ایران(مؤبد) بود که ۲۳ اسفند ۱۳۸۷ درگذشت.
۶۵-دکترعباس شیبانی*	دکترعباس شیبانیاو که توانست پنج دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی را تجربه کند، عضو شورای شهر تهران بود.
۶۶-ابوالحسن شیرازی	آیت الله ابوالحسن مقدسی شیرازی-دو دوره در مجلس خبرگان رهبری به عنوان نماینده استان خراسان حضور داشت و ۱۶ مرداد ۷۹ درگذشت.
۶۷-سید محمدباقر سلطانی طباطبایی بروجردی	آیت الله سید محمد باقرطباطبایی سلطانی (پدر همسرحاج سیداحمد خمینی)، پس از مجلس خبرگان قانون اساسی به تدریس پرداخت و سرانجام در ۸۶ سالگی در۳۱ خرداد ۷۶ درگذشت.
۶۸-میر ابوالفضل موسوی تبریزی	آیت الله میرابوالفضل موسوی تبریزی‌ -نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره اول و دوم، نماینده مجلس خبرگان رهبری در سه دوره، رئیس دیوان عدالت اداری و نیز دادستان کل کشور بود. در سال ۸۲ درگذشت.
۶۹- حبیب‌الله طاهری گرگانی	آیت الله حبیب الله طاهری گرگانی-عضو و سخنگوی جامعه روحانیت مبارز استان مازندران و همچنین نماینده بنیاد بین‌المللی غدیر در استان گلستان بودکه در  ۸ دی ۱۳۸۷ درگذشت.
۷۰-سید جلال طاهری اصفهانی	آیت الله سید جلال طاهری اصفهانی چندین دوره نماینده اصفهان در مجلس خبرگان رهبری و اولین امام‌جمعه شهر اصفهان بودکه بعداستعفاداد،۱۲ خرداد ۱۳۹۲ در اصفهان درگذشت.
۷۱-میرزا جوادآقا تهرانی	آیت الله میرزا جواد حاجی ترخانی (تهرانی )-در حوزه علمیه مشهدمشغول تدریس شد ،دوم آبان ۱۳۶۸ به دلیل بیماری کبد درگذشت.
۷۲-شیخ علی تهرانی	علی مرادخانی ارگنه معروف به شیخ علی تهرانی(دامادآیت الله خامنه ای)مدتی به عراق پناهنده شد که بطریقی بعدازچندسال برگشت.

توضیح نگارنده-پیراسته فر:ستاره دارها(*)غیرروحانی هستند.

*۷۳- «عبدالرحمان قاسملو» به نمایندگی از استان آذربایجان غربی برگزیده شد که به دلیل شروع جنگ کردستان و غیرقانونی شدن حزب دموکرات در این مجلس شرکت نکرد. . 

به احترام رئیس جمهورفقیدایران(برخیزید)۱ دقیقه سکوت

​ادای احترام به رئیس جمهورفقیدایران درسازمان ملل

به درخواست روسیه، چین و الجزایر

یک دقیقه سکوت(قیام)برای درگذشت رئیس جمهور ایران(سازمان ملل متحد)
شرکت کنندگان در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در روز ۲۰ می ۲۰۲۴(۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳) در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک به احترام درگذشت ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و هیئت همراهشان یک دقیقه سکوت کردند.

​

۱ دقیقه سکوت(قیام)به احترام رئیس جمهورایران درسازمان ملل متحد.(۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳)

در جلسه روز دوشنبه۲۰ می ۲۰۲۴(۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳) مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز نمایندگان کشورها یک دقیقه به احترام رئیس‌جمهور شهید ایران و هیأت همراه ایشان سکوت کردند.
فرانسیس در جلسه روز پنجشنبه ۲۳ می ۲۰۲۴(۳ خرداد ۱۴۰۳) گفت: «من اکنون نمایندگان کشورها را دعوت می‌کنم بایستند و برای گرامی‌داشت یاد سید ابراهیم رئیسی یک دقیقه بایستند.»
قبل‌تر از آن شورای امنیت هم یک دقیقه به احترام رئیس‌جمهور شهید ایران سکوت کرده بود. آن جلسه روز دوشنبه برگزار شد.

اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد در ابتدای نشست روز دوشنبه خود به درخواست روسیه، چین و الجزایر یک دقیقه سکوت کردند. این اقدام صمیمانه خشم نماینده اسرائیل را برانگیخت.

سازمان ملل همچنین پرچم خود را در مقر خود در نیویورک به حالت نیمه افراشته درآورد. «در روز سه‌شنبه ۱ خرداد ۱۴۰۳، پرچم سازمان ملل متحد به احترام درگذشت جناب آقای سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران به حالت نیمه افراشته در می‌آید. این نهاد در بیانیه‌ای پیشتر اعلام کرده بود که از تمامی ادارات و ایستگاه‌های وظیفه تشویق می‌شود که پرچم‌های خود را در این مناسبت پایین بیاورند. 

سازمان همکاری شانگهای (SCO) قزاقستان

​

روز سه شنبه(۱ خرداد ۱۴۰۳)وزرای خارجه چندین کشور از جمله روسیه، چین، هند و پاکستان در آغاز نشست سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) در آستانه، پایتخت قزاقستان، یک دقیقه سکوت کردند. ایران سال گذشته به سازمان همکاری شانگهای پیوست.

همچنین در آغاز نشست های کنفرانس دیپلماتیک منابع ژنتیکی و دانش سنتی مرتبط و پارلمان ارمنستان در روز سه شنبه یک دقیقه سکوت برقرار شد.

​

«پدرو کومیساریو آفونسو»(سفیر موزامبیک در سازمان ملل متحد) که ریاست جلسه را بر عهده داشت، در ابتدای جلسه شورای امنیت در صبح دوشنبه از حاضران خواست تا برای عزاداری غم انگیز جان باختگان یک دقیقه سکوت کنند و به آنان تسلیت و همدردی کنند. خانواده ها و مردم ایران

​

ریاست جلسه گفت که یک دقیقه سکوت به درخواست روسیه، چین و الجزایر برگزار شد.

​توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:حدودساعت ۱۳ روزیکشنبه(۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳)رئیس جمهوربرای بازدیدازپالایشگاه(منطقه ورزقان)استان آذربایجان شرقی(تبریز)با ۳ بالگردعازم بودند.

بالگرد بعلت برخورد با ارتفاع، دچار آتش سوزی شده بود وهمه سرنشینان کشته شدند(شهادت گونه)شهدای خدمت.
ساعت ۸ صبح روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ شبکه خبر «کشته شدن رئیس جمهور»وهیئت همراه رارسماً اعلام کرد.
«لاشه بالگرد حامل رئیس جمهور و هیئت همراهان» ،حوالی ساعت ۵:۳۰ بامداد روز دوشنبه، ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ پیداشد،«کابین بالگرد کامل سوخته»،«اجسادسوخته‌ بودند».
​ازساعت ۱۳:۴۰ ظهر روز یکشنبه(۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳)بالگرد حامل رئیس جمهور وگُم شده بود.(۲ بالگرد جلوی وعقبی نتوانستند ارتباطی بابالگرد حامل رئیس جمهوربرقرارکنند)
سرنشینان این بالگرد(رئیس جمهور،وزیرامورخارجه،امام جمعه تبریز،فرمانده تیم حفاظت و ۳ کادرپروازی بودند)همگی دربرخوردبا کوه کشته شدند.

این تسلیت شرم آوراست(سقوط اخلاقی)۱ دقیقه سکوت سازمان ملل به احترام رئیس جمهورفقید ایران

​سقوط اخلاقی مدل اسرائیلی

این تسلیت شرم آور!«اقدامی مفتضحانه که نشانه‌ای از سقوط اخلاقی است»(۱ دقیقه سکوت سازمان ملل به احترام رئیس جمهور ایران)امروزه این سازمان‌های بین المللی راه خود را گم کرده‌اند!

استیضاح وزیرامورخارجه آمریکا برای تسلیت به رئیس جمهورایران.

انتقاد نمایندگان پارلمان فرانسه به رئیس جمهور(ماکرون)به اتهام تسلیت به رئیس جمهورایران.

«خشم اسرائیل در سازمان ملل» از سکوت به احترام به آیت الله رئیسی(رئیس جمهورایران)که به هزاران ایرانی ستم کرده است!.

ابراز تسلیت برای چنین فردی شرم‌آور است!

​

۱۲ نماینده جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای به آنتونی بلینکن، وزیر خارجه این کشور، اقدام وزارت خارجه آمریکا در صدور پیام تسلیت به مناسبت کشته‌شدن ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران را محکوم کردند.

​

خانم «کلودیا تنی» به همراه ۱۱ نماینده دیگر جمهوری‌خواه در نامه خود خواستار توضیح کامل وزارت خارجه آمریکا در مورد چرایی صدور پیام تسلیت برای چنین فرد «خشمگین» شده‌اند.

​

این نمایندگان جمهوری‌خواه از«آنتونی بلینکن»(وزیرامورخارجه آمریکا) خواسته‌اند حداکثر تا ۵ ژوئن به پرسش آنها پاسخ دهد.

​

در نامه این نمایندگان جمهوری‌خواه آمده است ابراهیم رئیسی « فهرست تروریستی آمریکا قرار داشت و توسط وزارت خزانه داری آمریکا تحریم شده بود.»

​
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:این ۱۲ نماینده جمهوری‌خواه در نامه خود با اشاره به به نقش ابراهیم رئیسی در «ظلم وستم به مردم ایران» تأکید کرده‌اند: «ابراز تسلیت برای چنین فردی شرم‌آور است.»

​

این مردمی هستندکه رئیس جمهورشهیدایران به آنهاظلم کرده است(۳ خرداد ۱۴۰۳)آمده اندتا انتقام بگیرند!انتقام ازآمریکا واسرائیل

نیویورک

​

در این نامه همچنین آمده است: «رئیسی یک ظالم بود...به مردم ایران ظلم کرد!.»

​

«ابراز تسلیت برای چنین فردی شرم‌آور است.»!

​

پیش از این نیز «تد کروز»(سناتور جمهوری‌خواه آمریکا) در جلسه‌ کنگره با حضور آنتونی بلینکن، وزیر خارجه این کشور به صدور پیام تسلیت دولت جو بایدن برای کشته‌شدن رئیسی اعتراض کرده بود.
فرانسه

​

نمایندگان فرانسه، رئیس جمهور(امانوئل مکرون)رابه بادانتقادگرفتند.
«روژه کاروچی»سیاستمدار فرانسوی درجلسه چهارشنبه شب ۲۲ مه ۲۰۲۴(۲ خرداد ۱۴۰۳) پارلمان ،رئیس جمهورفرانسه( امانوئل ماکرون)را برای تسلیت فوت ابراهیم رئیسی(رئیس جمهورایران)بشدت موردانتقادقرارداد.

​
«سناتور روژه کاروچی» به دو موضوع مشخص اشاره داشت؛ یکی تسلیت دستگاه دیپلماسی فرانسه برای درگذشت رئیس جمهوری ایران و دیگری حمایت الیزه از دیوان کیفری بین‌المللی برای صدور حکم بازداشت علیه رهبران اسرائیل و حماس.

عصبانیت اسرائیل برای یک دقیقه سکوت به احترام رئیس جمهور ایران

​

خشم اسرائیل در سازمان ملل از سکوت به احترام به آیت الله رئیسی(رئیس جمهورایران)که به هزاران ایرانی ستم کرده است!.
در جریان نشست ویژه شورای امنیت سازمان ملل متحد که روز دوشنبه ۲۰ مه (۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳) به درخواست الجزایر و اسلوونی برای بررسی عملیات اسرائیل در رفح در جنوب نوار غزه تشکیل شد، گیلعاد اردان، نماینده اسرائیل در سازمان ملل متحد از یک دقیقه سکوت به احترام رئیس جمهوری ایران انتقاد شدید کرد.

«گیلعاد اردان»(نماینده اسرائیل در سازمان ملل متحد) درباره یک دقیقه سکوت سازمان ملل برای ابراهیم رئیسی گفت: «دستان رئیسی به خون هزاران ایرانی بیگناه آغشته است و آنوقت شورای امنیت برای اوست که یک دقیقه سکوت می‌کند؟»

​

سفیراسرائیل درسازمان ملل متحد همچنین در این مراسم با انتقاد شدید از تصمیم «کریم خان» (دادستان کل دیوان کیفری بین‌المللی)، برای درخواست صدور حکم بازداشت علیه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل  را «با انگیزه نفرت» دانست و گفت: «صبح امروز، در «اقدامی مفتضحانه که نشانه‌ای از سقوط اخلاقی بود»، دادستان کل دیوان کیفری بین المللی اعلام کرد که به دنبال صدور حکم بازداشت علیه رهبران اسرائیل و حماس خواهد بود.»

وی با نفرت‌انگیز خواندن روزی که«یک سازمان تروریستی را با رهبران یک دموکراسی برابر میدانند» آن را «روز سیاهی برای جامعه و نهادهای بین المللی دانست.»

سفیراسرائیل درسازمان ملل، «دیوان کیفری بین‌المللی» را تحت تأثیر «تعصبات یهودی‌ستیزانه و انگیزه‌های سیاسی» متهم به راه اندازی کارزاری ناعادلانه و نفرت‌انگیز علیه رهبران اسرائیل کرد و گفت:« امروزه این سازمان‌ها راه خود را گم کرده‌اند. دیوان کیفری بین المللی اکنون سلاح جنایتکاران و تروریست‌ها است و قطب‌نمای اخلاقی آن شکسته شده است.»

یک دقیقه سکوت(قیام)برای درگذشت رئیس جمهور ایران(سازمان ملل متحد)
شرکت کنندگان در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در روز ۲۰ می ۲۰۲۴(۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳) در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک به احترام درگذشت ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و هیئت همراهشان یک دقیقه سکوت کردند.

​

رئیس جمهورایران دستورحمله به اسرائیل(صحرای نقب)راصادرکرده بود!

«اردان»(سفیراسرائیل درسازمان ملل) با محکومیت یک دقیقه سکوت در سازمان ملل برای گرامیداشت یاد ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران او را «قصاب تهران» خواند که«یک ماه پیش نیز حمله موشکی و پهپادی بی‌سابقه‌ای به اسرائیل برای کشتن هزاران اسرائیلی بی‌گناه انجام داده است.»

توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:ازاین جمله سفیراسرائیل(کشتن هزاران اسرائیلی)اعترافی محسوب میشود که موشکهای ایران(بامداد یکشنبه ۲۶ فروردین ۱۴۰۳) تلفات زیادی برجای گذاشته است.

​

«گیلعاد اردان» در مورد عملیات اسرائیل در رفح گفت: «این جنگ می‌تواند فردا پایان یابد و این به شما بستگی دارد. اگر حماس گروگان‌ها را آزاد کند و تسلیم شود، شلیک حتی یک گلوله هم لازم نیست. چرا این پیام را به مردم دنیا منعکس نمی‌کنید.»

«نماینده اسرائیل در سازمان ملل متحد» در ادامه با منفعل خواندن شورا ادامه داد: «از قدرت خود استفاده کنید و بر تروریست‌ها فشار بیاورید. با از بین بردن حماس و بازگرداندن گروگان‌هایمان به ما کمک کنید تا این جنگ را پایان دهیم. به ما کمک کنید آینده بهتری برای همه داشته باشیم.»

​توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:حدودساعت ۱۳ روزیکشنبه(۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳)رئیس جمهوربرای بازدیدازپالایشگاه(منطقه ورزقان)استان آذربایجان شرقی(تبریز)با ۳ بالگردعازم بودند.

بالگرد  بعلت برخورد با ارتفاع، دچار آتش سوزی شده بود وهمه سرنشینان کشته شدند(شهادت گونه)شهدای خدمت. 
ساعت ۸ صبح روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ شبکه خبر «کشته شدن رئیس جمهور»وهیئت همراه رارسماً اعلام کرد. 
«لاشه بالگرد حامل رئیس جمهور و هیئت همراهان» ،حوالی ساعت ۵:۳۰ بامداد روز دوشنبه، ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ پیداشد،«کابین بالگرد کامل سوخته»،«اجسادسوخته‌ بودند».
​ازساعت  ۱۳:۴۰ ظهر روز یکشنبه(۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳)بالگرد حامل رئیس جمهور وگُم شده بود.(۲ بالگرد جلوی وعقبی نتوانستند ارتباطی بابالگرد حامل رئیس جمهوربرقرارکنند)
سرنشینان این بالگرد(رئیس جمهور،وزیرامورخارجه،امام جمعه تبریز،فرمانده تیم حفاظت  و ۳ کادرپروازی بودند)همگی دربرخوردبا کوه کشته شدند.

با پیشنهاد نخست وزیر وموافقت پادشاه(پارلمان انگلیس) منحل شد

​انتخابات پارلمانی(زودهنگام)درانگلیس (۱۴ تیر ۱۴۰۳) برگزارمی شود

با پیشنهادنخست وزیرانگلیس (موافقت پادشاه)پارلمان انگلیس منحل شد

«لیندزی هویل» رئیس مجلس انگلیس، احتمالاً در چهارم ژوئیه۲۰۲۴(۱۴ تیر ۱۴۰۳) در حوزه انتخابیه خود بدون مخالفت خواهد بود. 
پارلمان روز جمعه ۲۴ مه ۲۰۲۴(۴ خرداد ۱۴۰۳) تعطیل و هفته آینده پس از اینکه ریشی سوناک انتخابات عمومی را برای ۴ ژوئیه(۱۴ تیر ۱۴۰۳) اعلام کرد منحل خواهد شد.

«ریشی سوناک»(نخست وزیرانگلیس) و «چارلز سوم»(پادشاه انگلیس)

نخست‌وزیر بعدازظهر چهارشنبه ۲۲ مه ۲۰۲۴(۲ خرداد ۱۴۰۳) با پادشاه صحبت کرد و درخواست انحلال پارلمان کرد که توسط پادشاه (چارلز سوم)موافقت شد.

​

«لیندزی هویل» رئیس مجلس انگلیس

​

«چارلز سوم»(پادشاه انگلیس) و «ریشی سوناک»(نخست وزیرانگلیس)

​

تصمیم گیری در مورد زمان برگزاری انتخابات عمومی پس از لغو قانون پارلمان های دوره معین کاملاً بر عهده آقای سوناک(نخست وزیر انگلیس) بود.

​

پارلمان انگلیس

​

این به نخست وزیر انعطاف‌پذیری می‌داد تا در هر زمانی تا ژانویه ۲۰۲۵ یک نظرسنجی سراسری برگزار کند. انتخاب تاریخ انتخابات به این معنی است که او به مدت ۶۱۸ روز در روز رای‌گیری در رتبه ۱۰ خواهد بود.